LUBIENIECKI Stanisław starszy

(ok. 1558-1633)

Teolog i pisarz ariański, działający na Sądecczyźnie.

Syn Stanisława i Katarzyny Sobieskiej, jego bracia Andrzej starszy (ok. 1551-1623) i Krzysztof starszy (1561-1624) też byli pisarzami ariańskimi. Pieczętowali się herbem Rola.

Do ok. 1577 r. paź na dworze króla Stefana Batorego. Minister ariański w Tropiu (wtedy w powiecie bieckim, obecnie nad zalewem rożnowskim w powiecie nowosądeckim), potem w głównym ośrodku ariańskim w Rakowie k/Kielc (w latach 1601 i 1602 brał udział w tamtejszych synodach generalnych) oraz w latach 1612-17 w zborze w Lusławicach k/Zakliczyna. W 1612 r. wizytator zborów ariańskich na Podkarpaciu i uczestnik negocjacji, które miały doprowadzić do unii arian z wyznaniem kalwińskim. Większość życia spędził w Rakowie, gdzie był jednym z założycieli tamtejszej Akademii ariańskiej.

Jako pisarz autor m.in. „Odpowiedzi na traktaty, które już od kilku lat rozsiewa na Podgórzu… Johannes Petricus z Chomranic” (1596), w jakim polemizował ze wspomnianym podsądeckim ministrem kalwińskim, który zarzucał arianom wrogość w stosunku do osób sprawujących urzędy publiczne. Lubieniecki odparł, że chętnie widzą tych dygnitarzy, którzy na urzędach dochowują wierności zasadom sprawiedliwości i ewangelicznym. Oprócz publicystyki uprawiał poezję religijną, w tym „Comparatia łakomce z wieprzem karmnym”, co w przekładzie na współczesny j. polski oznacza mniej więcej „Porównanie łakomca z tucznikiem”…, oraz pisał rozprawy o tematyce etycznej.

Jeden z bohaterów powieści Lucyny Sieciechowiczowej „Za krakowską bramą” (1961).

(IrP)

Źródło

Polski Słownik Biograficzny – tom XVII z 1972 r.