Witajcie w Sączopedii

internetową encyklopedię wiedzy o naszym regionie. Przygotowujemy stale nowe hasła, ale zachęcamy do włączenia się i przysyłania własnych propozycji. Osób, miejsc, wydarzeń, rzeczy, spraw, które Waszym zdaniem warte są odnotowania w SĄCZOPEDII. Możecie je nam przysłać za pomocą formularz.

Czekamy też na zdjęcia i filmy. Ślijcie je na adres: saczopedia@dts24.pl.

Przygotowaliśmy już wiele setek haseł i stale dodajemy nowe. Ireneusz Pawlik jest autorem większości sylwetek osób związanych z Sądecczyzną, w tym największego z publikowanych dotąd zbiorów haseł dotyczących generałów. Przygotował również opisy sądeckich wsi. Zamieszczamy także obszerne podsumowanie wyników wyborów samorządowych oraz referendów na Sądecczyźnie od 1988 roku. Jego autorem jest Jerzy Leśniak, główny sądecki encyklopedysta.
Dodaliśmy do tego sporą garść filmów. Mamy też dla Was rozluźniającą niespodziankę: audiobooki książki ABECADŁO SĄDECKIE Wojciecha Molendowicza. Jak głosi żartobliwy nagłówek, to „najbardziej plotkarska książka w 720-letniej historii Nowego Sącza”. A na pewno dowcipna.
Posłuchajcie!

©
projektu Sączopedia Bernadeta Waszkielewicz i Wojciech Molendowicz

Spis Alfabetyczny

Wybierz literę by zobaczyć wyniki

  • ABSOLWENT – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • ADAMCIO Leopold
    (1904-1978) Oficer Wojska Polskiego walczący na Sądecczyźnie. Urodzony 18 grudnia 1904 r. w Przemyślu w rodzinie nauczyciela. Absolwent II Państwowego Gimnazjum w Przemyślu z 1924 r. oraz historii i geografii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie z 1929 r. Nauczyciel w szkołach średnich w Przemyślu, w latach 1930-31 w Żółkwi (obecnie Ukraina), 1932-34 w Chełmży, …
  • ADAMCZYK Bolesław
    (1923-1989) Profesor gleboznawstwa pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 20 września 1923 r. w Żeleźnikowej. W czasie okupacji niemieckiej należał do operującego na Sądecczyźnie oddziału partyzanckiego 1. pułku strzelców podhalańskich Armii Krajowej dowodzonego przez Juliana Zubka ps. Tatar. Absolwent Uniwersytetu Poznańskiego z 1950 r. Pracownik naukowy: w latach 1951-53 Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a od 1953 r. …
  • ADAMOWICZ Zbigniew
    Uczestnik konspiracji antyniemieckiej na Sądecczyźnie. W latach 1942-44 pod pseudonimem Norwid komendant Armii Krajowej w obwodzie Nowy Sącz (kryptonimy Świsłocz, Oset). Mieszkał w willi Orlęta w Piwnicznej. Przeniesiony w Góry Świętokrzyskie. Jego żona nieznanego imienia brała udział i zginęła w powstaniu warszawskim w 1944 r. (IrP) Źródło „Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945. Poległe …
  • ADAMOWSKI Jan vel Hołownicki Jan
    (1911-1997) Prawnik pracujący na Ziemi Limanowskiej i Sądecczyźnie. Urodzony 10 czerwca 1911 r. w Kochawinie k/Żydaczowa (obecnie Ukraina) w rodzinie nauczyciela. Absolwent gimnazjum im. Piotra Skargi w Stryju (obecnie Ukraina) z 1930 r., w latach 1934-38 studiował na wydziale prawa i studium dyplomatycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Biuralista w majątku hrabiego Agenora Gołuchowskiego. W …
  • ADAMSKA Krystyna Maria
    Pianistka, akompaniatorka konkursów wokalnych na Sądecczyźnie. Urodzona 4 stycznia 1945 r. we Lwowie. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej we Wrocławiu z 1967 r. Od 1967 r. korepetytorka-akompaniatorka w operze wrocławskiej i macierzystej PWSM (późniejszej Akademii Muzycznej), także pracownik dydaktyczny tej uczelni. Akompaniatorka na koncertach i recitalach śpiewaków operowych oraz śpiewających aktorów m.in. Elżbiety Jodłowskiej i …
  • AJDUKIEWICZ Przemysław
    właściciel firmy przeprowadzkowej w Nowym Sączu W rodzinie trwają gorące spory, skąd oni sami przeprowadzili się do Nowego Sącza. Jedno stronnictwo upiera się, że z Wileńszczyzny, czyli wynikałoby z tego, że pochodzą z tatarskiej linii rodu. Ale druga część twierdzi, że ze Lwowa, a zatem z gałęzi ormiańskiej, co oznaczałoby pokrewieństwo ze lwowskim filozofem i …
  • AL-MASHAN Rasm
    piosenkarka mieszkająca w Lipnicy Wielkiej, półkrwi Jemenka Rasm (imię w j. arabskim oznaczające szkic, rysunek, obraz) urodziła się w 1981 r. w Krakowie z matki Polki i ojca Jemeńczyka, człowieka z kraju leżącego na najdalej na południe wysuniętym krańcu Półwyspu Arabskiego. Przodkowie ojca byli kupcami, którzy wielbłądzimi karawanami dostarczali towary przez pustynię do Dubaju: perfumy, …
  • ALEKSANDER Tadeusz
    Profesor pedagogiki pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 10 października 1938 r. we Frycowej k/Nowego Sącza w znanej rodzinie nauczycielskiej z podsądeckiej Zawady. W młodości mistrz powiatu nowosądeckiego w kolarstwie. Absolwent Liceum Pedagogicznego w Nowym Sączu i wydziału filozoficzno-historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1962 r. Pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej wszechnicy: od 1975 r. doktor habilitowany, od …
  • ALEKSANDROWICZ Jerzy Witold
    Profesor medycyny, w latach 1976-82 psychiatra wojewódzki w woj. nowosądeckim. Urodzony 7 lipca 1936 r. w Krakowie. Syn sławnego hematologa prof. Juliana Aleksandrowicza (1908-1988), m.in. w czasie okupacji niemieckiej kierownika szpitala w getcie krakowskim i lekarza partyzanckiego (ps. Dr Twardy) odznaczonego orderem Virtuti Militari, a po wojnie lekarza poetki Haliny Poświatowskiej. Absolwent Akademii Medycznej w …
  • ALFABET – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • AMEISEN(OWA) Zofia
    (1897-1957) Profesorka historii sztuki pochodząca z Nowego Sącza. Urodzona 31 maja 1897 r. w Nowym Sączu. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, w 1921 r. uzyskała tytuł doktora. Pracownica merytoryczna Biblioteki Jagiellońskiej: kierowniczka działu zbiorów graficznych i kartograficznych oraz kustoszka, od 1955 r. z tytułem profesora nadzwyczajnego, a od 1959 r. prof. zwyczajnego. Znawczyni europejskiego malarstwa …
  • AMIROWICZ Kajetan
    (1862-1935) generał brygady Wojska Polskiego, zmarły w Krynicy Urodził się 24.04.1862 w Tyśmienicy, pow. Tłumacz (obecnie Ukraina). Absolwent gimnazjum w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk na Ukrainie) i seminarium nauczycielskiego. Przebieg służby W latach 1884-1918 służył w armii austriackiej. Absolwent szkoły oficerskiej w Wiedniu. Awanse na stopnie wojskowe: 1886 – chorąży, 1913 – major, 1915 – podpułkownik, 1918 …
  • ANDRUSIKIEWICZ (Andruszczykiewicz) Jan Kanty
    (1815-1850) Jeden z przywódców „powstania” chochołowskiego w 1846 r., pochodzący z Ziemi Limanowskiej. Urodzony 9 października 1815 r. w Słopnicach Królewskich (w 1930 r. po połączeniu ze Szlacheckimi powstała jedna wieś – Słopnice, obecnie siedziba gminy, składającej się… tylko z tej jednej miejscowości). Absolwent niższej szkoły realnej oraz jednej klasy w gimnazjum klasycznym w Bochni. …
  • ANIOŁ – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • ANTONIEWICZ Karol Bołoz
    (1807-1852) Zakonnik-jezuita i pisarz religijny, działający m.in. w Nowym Sączu. Urodzony 6 listopada 1807 r. w Starej Skwarzawie k/Żółkwi (obecnie Ukraina) w ormiańskiej rodzinie ziemiańskiej. Absolwent studiów prawniczych na Uniwersytecie Lwowskim z 1827 r., od 1841 r. zgłębiał filozofię i teologię w kolegiach jezuickich w Tarnopolu i Nowym Sączu. Powstaniec listopadowy. W 1833 r. ożenił …
  • ANTONISZCZAK Ryszard Jan
    Reżyser filmów animowanych pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 7 stycznia 1947 r. w Nowym Sączu. Absolwent wydziału grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie z 1971 r. W latach 1968-72 na tejże ASP współzałożyciel i kierownik kabaretu oraz założyciel i autor tekstów zespołu muzycznego Zdrój Jana. Od 1972 r. reżyser w Studiu Filmów Animowanych w Krakowie, …
  • ANTONYCZ (Antonowycz) Bohdan Ihor
    (1909-1937) Pisarz łemkowski z Ziemi Gorlickiej. Urodzony w Nowicy k/Uścia Gorlickiego w rodzinie duchownego obrządku wschodniego. Absolwent gimnazjum w Sanoku, studiował polonistykę i slawistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Poeta uważany przez niektórych literaturoznawców za twórcę nowoczesnej liryki ukraińskiej. Debiutował jako student, za życia wydał trzy tomiki wierszy w j. ukraińskim, pośmiertnie ukazały się …
  • AUGUSTOWSKI Bolesław
    (właśc. Antoni A.) (1913-1986) Profesor geografii, pochodzący i wyedukowany na Ziemi Gorlickiej. Urodzony 30 maja 1913 r. w Bieczu. Absolwent tamtejszej szkoły powszechnej, Gimnazjum im. Marcina Kromera w Gorlicach z 1934 r., Państwowego Pedagogium w Krakowie z 1937 r. i geografii na Uniwersytecie Poznańskim z 1948 r. Od 1938 r. nauczyciel szkoły powszechnej w Pionkach …
  • AUGUSTYN Józef
    Od 2000 r. wiceprezes i naczelnik OSP w Gaboniu. Urodzony w 1964 r. Pochodzi z Gabonia, ukończył Zasadniczą Szkołę Samochodową w Nowym Sączu. Pracował w nowosądeckich Zakładach Naprawy Taboru Kolejowego jako mechanik pojazdów trakcyjnych, w firmie budowlanej nowosądeckiej Grodzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej, a potem w innych budowlanych, m.in. zajmując się montażem okien i drzwi produkcji firmy …
  • BADOWSKI Aleksander
    Profesor medycyny związany z Sądecczyzną. Uczył się w szkole w Krużlowej Wyżnej. Od 1988 r. doktor habilitowany, potem profesor nauk medycznych, członek rady naukowej Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej w Warszawie. (IrP)   Źródła www.matrix.wiml.waw.pl Ireneusz Pawlik – „Panorama wsi sądeckich. Krużlowa Wyżna”, dodatek specjalny miesięcznika „Sądeczanin”, grudzień 2011  
  • BAŁANDA Andrzej
    (1941-2010) Profesor fizyki jądrowej pracujący m.in. w Nowym Sączu. Urodzony 10 lutego 1941 r. w Jaśle. Absolwent fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z 1963 r. Od 1963 r. pracownik naukowo-dydaktyczny zakładu fizyki jądrowej macierzystej wszechnicy: od 1970 r. doktor, od 1979 r. dr habilitowany, od 1995 r. profesor nauk fizycznych. W latach 1997-2007 współorganizator …
  • BANKIET – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • BARAN Marek
    Autor przewodników narciarskich, w tym o Sądecczyźnie. Urodzony w 1947 r. w Krakowie. Absolwent wydziału maszyn Akademii Górniczo-Hutniczej z 1972 r., inżynier mechanik. W latach 1972-77 pracownik Zakładów Surowców Ogniotrwałych Górka w Trzebini, a od 1977 r. projektant w Pracowni Transportu Linowego Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa Przemysłowego w Krakowie. Projektant m.in. kolei linowych i wyciągów narciarskich. …
  • BARANOWSKI Bolesław
    (1943-) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Sądecczyzny Urodził się 16.10.1943 w Wojnarowej na Sądecczyźnie. Absolwent Technikum Kolejowego w Nowym Sączu z 1962 r. Przebieg służby W latach 1962-65 podchorąży w Oficerskiej Szkole Wojsk Pancernych w Poznaniu. Od 1965 r. dowódca plutonu czołgów, a od 1968 r. kompanii w 20. pułku czołgów w Stargardzie Szczecińskim. W …
  • BARCICE
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Stary Sącz Nazwa W najwcześniejszych źródłach historycznych, pisanych oczywiście łaciną, występuje pod zniekształconymi nazwami: Barcicy, Barczicz, Barszicze, Barczycze i Barczycza. Według sądeckiego onomasty (specjalisty od nazw własnych) Eugeniusza Pawłowskiego, nazwa wsi nie ma związku z barcią, czyli wydrążonym pniem drzewa, w którym pszczoły gromadzą miód, lecz prawdopodobnie pochodzi od założyciela, …
  • BARCICE – czasy nowożytne
    Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r. Barcice weszły w skład dóbr rządowych zaborcy austriackiego, tzw. kameralnych. W 1777 r. zamieszkiwało je 415 osób. Barcice sąsiadują z Barcicami Dolnymi, tzw. niemieckimi, bo w końcu XVIII wieku zaborca austriacki w ramach germanizacji ziem słowiańskich osiedlił tam osadników. Zamiast zniemczyć tubylców osadnicy pożenili się jednak w barciczankami …
  • BARCICE – kościół
    Kościół pw. Najświętszej Marii Panny konsekrował biskup tarnowski ks. Leon Wałęga w 1901 r., ale wewnątrz znajduje się renesansowy ołtarz z 1628 r. z obrazem Matki Boskiej Wniebowziętej z 1600 r. A boczne dwustronne obrazy z dawnego tryptyku szkoły sądeckiej pochodzą nawet z lat 1470-1480. Te wszystkie dzieła zdołano uratować z pożaru, jaki rozszalał się …
  • BARCICE – kronika szkolna
    Istnieją źródła historyczne datujące początek nauczania w Barcicach na koniec XVI wieku (w 1596 r. kierownikiem szkoły był niejaki Jakub ze Starego Sącza), ale osoba pochodzącego z Barcic studenta Akademii Krakowskiej, zapisanego w 1421 r., pozwala domniemywać, że ośrodek szkolny mógł funkcjonować tu już wcześniej. Jak w prawie wszystkich szkołach na Sądecczyźnie i tu znajduje …
  • BARCICE – kronika szkolna
    Istnieją źródła historyczne datujące początek nauczania w Barcicach na koniec XVI wieku (w 1596 r. kierownikiem szkoły był niejaki Jakub ze Starego Sącza), ale osoba pochodzącego z Barcic studenta Akademii Krakowskiej, zapisanego w 1421 r., pozwala domniemywać, że ośrodek szkolny mógł funkcjonować tu już wcześniej. Jak w prawie wszystkich szkołach na Sądecczyźnie i tu znajduje …
  • BARCICE – Ochotnicza Straż Pożarna
    OSP powstała w Barcicach w 1927 r. z inicjatywy Jana Górki, który dla wyeksponowania swojej funkcji nosił sznur galowy,PAS oficerski oraz tzw. koalicyjkę, czyli wąski pasek skórzany przerzucony przez lewe ramię. Pierwsi strażacy-ochotnicy nie mieli mundurów ani hełmów, ale aby odróżniać się od otoczenia, nosili białą kitkę przypiętą do czapek nad lewym uchem. Alarm bojowy …
  • BARCICE – parafia
    Parafia barcicka jest notowana w źródłach już w 1325 r., kiedy to plebanem był niejaki Godysław. Płacono wtedy z niej świętopietrze. W 1529 r. ówczesny pleban, którego imię zatarło się w historii, był nieźle uposażony. Pobierał oto od mieszkańców dziesięcinę snopkową o wartości 2 grzywien srebra z ról folwarcznych, karczmarz oddawał 24 grosze, a wszyscy …
  • BARCICE – proboszczowie
    ks. Jan Szeligiewicz – do 1886 r. ks. Józef Wirmański – do 1935 r. ks. Józef Śledź – tymczasowyADMINISTRATOR ks. Edward Wojtusiak – do 1936 r. ks. Józef Fryz – do 1945 r. ks. Antoni Gliński – do 1952 r. ks. Jan Maziarz ks. Józef Żurawski ks. Władysław Domarski ks. Stanisław Dziekan – od 1994 …
  • BARCICE – średniowiecze
    Pierwsza wzmianka dokumentalna o ulokowanych na prawie niemieckim Barcicach datowana jest na 1280 r. – ich nazwa wymieniona jest w dokonanym przez Kingę (Kunegundę), żonę księcia sandomiersko-kujawskiego Bolesława Wstydliwego, akcie fundacyjnym klasztoru klarysek w Starym Sączu. W ten sposób z własności książęcej stała się klasztorną, potwierdzoną trzy lata później przez papieża Marcina IV, a w …
  • BARCICE – szkoła
    Pierwszą szkołę z prawdziwego zdarzenia zbudowano w Barcicach w obecnym miejscu w latach 1929-30. Już nie drewnianą, lecz z cegieł wypalonych w specjalnie w tym celu założonej cegielni. Od tego czasu parterowy budynek zmienił się nie do poznania. W 1978 r. Kombinat Budownictwa Mieszkaniowego i Przemysłu Węglowego Fadom w Żorach, który wykorzystywał go latem na …
  • BARCICE – współczesność
    Jak dowiadujemy się z pracy „Miasto i gmina Stary Sącz w okresie transformacji 1991-1993” wydanej pod redakcją Benicjusza Głębockiego z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, jeszcze w 1988 r. w Barcicach hodowano 306 sztuk bydła, 257 trzody chlewnej i 48 koni. A później to rolnictwo właściwie całkiem upadło. Niektórzy obawiają się, że niedługo wiejskie dzieci …
  • BARCICZANKA LKS – PREZESI
    Mikołaj Obrzud – księgowy w GS w Piwnicznej i Rytrze, pierwszy prezes Spółdzielni Mieszkaniowej w Piwnicznej Marian Maleczek – fryzjer Józef Kowalik – pracownik ZNTK w Nowym Sączu Marian Garwol – zdun Józef Buchman – szewc Tadeusz Obrzud – były sprinter, nauczyciel wf w Starym Sączu Roman Kucia – kierownik działu kadr w Sądeckich Zakładach …
  • BARCICZANKA LUDOWY KLUB SPORTOWY
    Obecnie jest klubem wyłącznie piłkarskim, którego pierwsza drużyna seniorów, występuje w V lidze (oficjalnie, choć bałamutnie nosi ona rangę IV ligi). Największą karierę piłkarską w historii klubu zrobił pomocnik Andrzej Dorula, zięć byłego sołtysa Barcic Antoniego Iwulskiego: występował Sandecji, grał jeszcze do 42. roku życia, a do 2008 r. był także trenerem Barciczanki. Defensywnym pomocnikiem …
  • BASIAGA Marek
    Poeta i filmoznawca pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 27 lutego 1952 r. w Nowym Sączu. Absolwent filmoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim z 1983 r. Wykładowca filmoznawstwa na macierzystym UŁ, pracownik biblioteki. Poeta – autor kilku tomików wierszy. Ponadto eseista, krytyk literacko-artystyczny i współredaktor „Almanachu Sądeckiego”. Jego brat Tadeusz też para się poezją. (IrP)   Źródło Jerzy …
  • BEREK Jan Zygmunt
    (1896-1986) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący i uczący się w Nowym Sączu. Urodził się 9.08.1896 w Nowym Sączu. W latach 1907-15 uczeń IGIMNAZJUM w Nowym Sączu. Studiował medycynę w Krakowie Przebieg służby Członek paramilitarnych Polskich Drużyn Strzeleckich. Oficer piechoty armii austriackiej. W czasie I wojny światowej w 32. pułku piechoty Obrony Krajowej „Neu Sandez” (niemiecka nazwa Nowego …
  • BEREST
    Połemkowska wieś na Sądecczyźnie, leżąca w gminie Krynica-Zdrój. Nazwa Nazwa Berest pochodzi od rusińskiego określenia wiązu (gatunek drzewa) – brzost. Osiedlili się tu przybysze z Wołoszczyzny, czyli krainy z pogranicza późniejszych Rumunii, Mołdawii i Ukrainy; Łemkowie (Rusini) byli ich potomkami. — Źródła „Drewniane cerkwie karpackie” – broszura w opracowaniu Stanisława Krycińskiego, Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich …
  • BEREST – Koło Gospodyń Wiejskich
    W 1949 r. założyła je w Bereście Ewa Śmiertka, a po niej szefową była Joanna Kafel, żona sołtysa Ludwika Kafla. To z inicjatywy KGW powstało we wsi w 1957 r. przedszkole, a i nieistniejący jużŻŁOBEK na 12 dzieci w budynku koło zabudowań nieżyjącego już sołtysa Stanisława Frydy. Joanna Kafel z czasem przebiła męża, radnego gminnego …
  • BEREST – komendanci i prezesi OSP
    Znani z nazwiska prezesi, komendanci i naczelnicy OSP Wojciech Bryniak Józef Wincenciak Roman Jarecki Andrzej Nowak Klub Sportowy Polany-Berest
  • BEREST – Ochotnicza Straż Pożarna
    O ile dla Berestu historyczną cezurą jest dzień 29 czerwca 1947 r., kiedy wysiedlono stąd ludność łemkowską, to dla OSP pamiętną datą jest 8 lutego 2002 r. To wtedy w mroźną noc z soboty na niedzielę spłonął tutejszy Dom Ludowy z remizą. OD RAZUtrzeba zdementować pogłoskę rozpowszechnianą z uciechą przez zawistnych druhów z innych jednostek …
  • BEREST – okres łemkowski
    Do 29 czerwca 1947 r. Berest był wsią łemkowską. Tego dnia wysiedlono blisko setkę rodzin łemkowskich, a oszczędzono tylko 6 – w drodze wyjątku pozwalano bowiem na pozostanie rodzinom mieszanym oraz osobom zasłużonym dla ówczesnych władz. Z łemkowskiego morza głów w południowej-wschodniej części Beskidu Sądeckiego wystawały kiedyś tylko odosobnione wyspy polskie. W Bereście mieszkał gajowy …
  • BEREST – parafia i kościoły (dawne cerkwie)
    Parafia obejmuje dwie wsie: Berest i Polany. Nabożeństwa też odprawia się w dwóch świątyniach – obydwie są byłymi cerkwiami grekokatolickimi. Łemkowska wieść gminna upierała się przy legendzie jakoby najstarszą cerkiew spalili tu Tatarzy ponoć jeszcze w 1242 r. Miała stać naprzeciwko dzisiejszego kościoła po drugiej stronie potoku Mostysza. Obecny kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy …
  • BEREST – POLANY KLUB SPORTOWY
    Berest i Polany oprócz parafii łączy także wspólny klub sportowy, który powstał w 2006 r. Założyli go Janusz Sekuła, który został prezesem, Janusz Nowak, Maciej Miszkiel (pochodzący z Łodzi wuefista ze szkoły w Bereście, gdzie założył także zespół break dance’a) i Eugeniusz Totoś. Następcą Sekuły został w 2010 r. zaledwie 23-letni Jakub Matuła, wówczas najmłodszy …
  • BEREST – szkoła
    W wielu sądeckich szkołach znajdują się kroniki szkolne, w których pierwsze zapisy pochodzą nawet z XIX wieku. W Bereście takiej nie ma. Może była, ale pewnie zaginęła w czasie wysiedlenia Łemków w 1947 r. lub wkrótce potem, kiedy nikt z napływowych mieszkańców nie dbał o ślady pozostawione przez poprzedników. Wiadomo jednak, że szkolnictwo w Bereście …
  • BERLING Zygmunt Henryk
    1896-1980) generał broni Wojska Polskiego, pochodzący z Limanowej oraz wychowany, wyedukowany i służący w Nowym Sączu Urodził się 27.04.1896 w Limanowej (według niektórych publikacji – w Dąbrówce, dawniej Niemieckiej, obecnie dzielnica Nowego Sącza), ale od 1905 r. mieszkał w Nowym Sączu. W roku szkolnym 1907/8 uczeń tutejszego IGIMNAZJUM Klasycznego, a w latach 1908-14 – II …
  • BERSET – okres połemkowski
    Współczesne dzieje Berestu rozpoczęły się 30 czerwca 1947 r. We wsi zostało kilka rodzin mieszanych łemkowsko-polskich, parę czysto polskich oraz posterunki wojskowe na rogatkach. Lecz już wkrótce w miejsce dawnych mieszkańców pojawili się osadnicy. Jeszcze w 1947 r. przybyli do Berestu np. Kaflowie. Opuścili Tropie, bo ich tamtejszy grunt pochłonęły wody Zalewu Rożnowskiego, a oni …
  • BESKID WYSPOWY – Akcja Odkryj Beskid Wyspowy na Paproci
  • BIAŁA NIŻNA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Grybów. Nazwa Oczywiście pochodzi od przepływającej przez wieś rzeki Biała. W najwcześniejszych źródłach historycznych, pisanych łaciną, występuje pod zniekształconymi nazwami Bala Inferior (z łać. – niższy), Byala Inferior, Nyszna Byala, Nyznabyala, Nischa Byala, Nizna Biala, Niznia Biala. — Źródła „Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. Edycja elektroniczna”, Instytut Historii Polskiej …
  • BIAŁA NIŻNA – czasy nowożytne
    W pierwszej połowie XIX w. Grybów wraz z okolicznymi 16 wsiami, w tym Białą Niżną, był własnością austriackiego barona Ferdinanda Hoscha, do którego należał także np. browar w Siołkowej oraz dwór sąsiadujący z rynkiem Grybowa (obecnie mieści się tam Zakład Opiekuńczo-Leczniczy Caritasu). W czasach bezlitosnego wyzysku feudalnego panowały tu nastroje antypańskie, które co pewien czas …
  • BIAŁA NIŻNA – Egzekucja Żydów
    W 2002 r. ukazała się wydana własnym sumptem w Tarnowie pozycja książkowa „Gródek, wieś koło Grybowa” Marii Szumlańskiej z/d Grybel. I właśnie za zdania pomieszczone w tym tomie Piotr Grybel, emerytowany nauczyciel z Gródka i rodzony brat autorki, oskarżył własną siostrę o fałszerstwo historyczne. Inkryminowany fragment brzmi: „Ostatni akt tragedii Żydów grybowskich rozegrał się 20 …
  • BIAŁA NIŻNA – klasztor
    Zgromadzenie Sióstr Św. Dominika założyła w 1861 r. matka Kolumba Białecka, której proces beatyfikacyjny toczy się w Watykanie. Ich jednym z pierwszych klasztorów został właśnie folwark w Białej Niżnej przekazany zakonnicom w testamencie przez Konstancję Stadnicką w 1881 r. Dobra te zakonnice objęły jednak dopiero 14 lat po śmierci ofiarodawczyni, gdyż krewna zmarłej – Olimpia …
  • BIAŁA NIŻNA – komendanci i prezesi OSP
    Znani z nazwiska prezesi, komendanci i naczelnicy OSP prezes Antoni Hejman (1932-39) komendant Józef Durlak (w czasie okupacji niemieckiej) prezes Piotr Obrzut (1954-67) naczelnik Stanisław Góra (1954-56) naczelnik Józef Gruca (1956-78) prezes Władysław Janusz (1968-88) naczelnik Tadeusz Kmak (1979-88) prezes Jan Obrzut (1990-98 i ponownie od 2006 r.) naczelnik Stanisław Niepsuj (1990-94) naczelnik Antoni Kmak …
  • BIAŁA NIŻNA – kronika szkolna
    W szkole znajduje się „Historya szkoły filialnej Białej Niżniej”. Nie jest to stricte kronika pisana na bieżąco, lecz właśnie historia odtworzona prawdopodobnie przez zakonnicę, bo to one prowadziły szkołę przed wojną. „Historya…” zaczyna się tak: „W dniu 22 listopada 1876 włościanie z gminy Białej Niżniej w celu posłania dzieci swoich do szkoły zobowiązali się dopłacać …
  • BIAŁA NIŻNA – kronika szkolna
    W szkole znajduje się „Historya szkoły filialnej Białej Niżniej”. Nie jest to stricte kronika pisana na bieżąco, lecz właśnie historia odtworzona prawdopodobnie przez zakonnicę, bo toONE prowadziły szkołę przed wojną. „Historya…” zaczyna się tak: „W dniu 22 listopada 1876 włościanie z gminy Białej Niżniej w celu posłania dzieci swoich do szkoły zobowiązali się dopłacać na …
  • BIAŁA NIŻNA – Ochotnicza Straż Pożarna
    OSP w Białej Niżnej jest staruszkiem – ma już ponad 100 lat. W 1912 r. jednym z założycieli był wójt Piotr Krok, dziadek obecnego wójta gminy Grybów – też Piotra Kroka. Obecna remiza stoi zresztą na ich dawnym gruncie (11-arową działkę zakupiono w 1955 r.). Wcześniej jednak rolę pierwszej siedziby pełniła drewniana szopa postawiona na …
  • BIAŁA NIŻNA – Państwowe Gospodarstwo Rolne
    Po II wojnie światowej majątek przekazany kiedyś przez hrabiów Stadnickich odebrano zakonnicom, a na zarekwirowanych 96 ha utworzono PGR. W jego skład wchodziła m.in. wylęgarnia piskląt. Nie istniała długo, bo w 1967 r. kury dopadła zaraza i oddano je na rzeź. Po tej hekatombie PGR w Białej Niżnej nie specjalizował się już w niczym szczególnym. …
  • BIAŁA NIŻNA – parafia
    Parafia pw. Matki Boskiej Różańcowej powstała w 1980 r. Kapłanami są księża pallotyni. Zjawili się tutaj dlatego, że ich prowincjał ks. Stanisław Martuszewski pochodził z Krużlowej. I kiedyś w rozmowie z ówczesnym ordynariuszem Diecezji Tarnowskiej ks. arcybiskupem Jerzym Ablewiczem zgłosił gotowość objęcia w niej parafii przez współbraci z zakonu. Oferta doczekała się realizacji już po …
  • BIAŁA NIŻNA – średniowiecze
    To stara wieś, istniała jeszcze przed założeniem Grybowa, ulokowanego na prawie magdeburskim pod nazwą Tymberch, na co król Kazimierz Wielki zezwolił w 1340 r. mieszczaninowi nowosądeckiemu Hankowi, synowi Jana Bogacza, mieszczanina i rajcy nowosądeckiego. W XV wieku wchodziła w skład starostwa grybowskiego i stanowiła własność królewską. W 1428 r. Zygmunt z Bobowej za 180 grzywien …
  • BIAŁA NIŻNA – szkoła
    Na początku lat 70. oprócz podstawówki zainstalowano w tym samym budynku najpierw Szkołę Przysposobienia Rolniczego, potem rolniczą Zasadniczą Szkołę Zawodową, a w końcu filię Technikum Rolniczego z Bystrej. Te wszystkie placówki miały być zapleczem „naukowym” m.in. dla PGR w Białej Niżnej. Kiedy wskutek przemian ustrojowych z przełomu lat 80. i 90. XX wieku PGR został …
  • BIAŁA NIŻNA – współczesność
    Miejscowość leży po obu stronach Białej i z tej racji bywa doświadczana przez jej szaleństwa. Często dochodzi do podmycia i naderwania prowadzącej wzdłuż rzeki drogi krajowej nr 981, zalania domów i zniszczenia mostów. Obywateli Biała Niżna ma obecnie ok. 2700 i jest drugą – po Ptaszkowej – najludniejszą wsią w gminie Grybów. O ile w …
  • BINCZAROWA
    Połemkowska wieś na Sądecczyźnie, leżąca w gminie Grybów. Nazwa Pierwsza wzmianka o miejscowości zawarta jest w dokumencie z 1365 r. ogłoszonym przez króla Kazimierza III Wielkiego, nadającego miastu Grybów część lasu na górze Jawor (dzisiejsze Jaworze) pod tym warunkiem, żeby nie stało się to kosztem położonej w tym lesie królewskiej wsi Bibyczareban. Wynika z tego, …
  • BINCZAROWA – czasy nowożytne
    Na początku XIX w. Binczarowa – tak jak wiele okolicznych wsi – przeszła na własność Hoschów, rodziny bankierskiej z Wiednia. Ostatni z nich, baron Ferdinand Hosch, właściciel browaru w Siołkowej i dworu sąsiadującego z grybowskim rynkiem (obecnie znajduje się tam Zakład Opiekuńczo-Leczniczy Caritasu), zmarł w 1886 r. Ks. Gruca podaje w swojej broszurze, że Wołodymyr …
  • BINCZAROWA – kościół (dawna cerkiew)
    Kościołem parafialnym jest świątynia pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Sprawia wrażenie zadbanej. W ciągu ostatnich lat przeszła szereg remontów i renowacji: w okresie 1998-2002 dotyczyło to wnętrza (XVIII-wiecznego ikonostasu i polichromii), w 2007 r. – ołtarzy bocznych. W 2008 r. nastąpiła wymiana pokrycia dachowego (poprzednie zastąpiła blacha tytanowo-cynkowa), jodłowego gontu, jakim pokryte są jego …
  • BINCZAROWA – Ochotnicza Straż Pożarna
    OSP w Binczarowej powstała w 1949 r., ale przez wiele lat panowało w niej rozprzężenie. Sytuację uzdrowił dopiero przewrót, jaki w 2007 r. przeprowadził Tadeusz Siedlarz, wybrany następnie na prezesa. OSP w Binczarowej wywodzi się z tzw. warty, jaką wystawiali powojenni mieszkańcy, polscy osadnicy, którzy we wsi zastąpili ludność łemkowską. Dyżurni patrolowali okolicę, chodząc z …
  • BINCZAROWA – parafia
    Za parafię w Binczarowej odpowiadają księża z zakonu sercanów (pełna nazwa – Najświętszego Serca Jezusowego). Po wojnie skierował ich tutaj oraz do pobliskiej Florynki ks. biskup Jan Stepa, który na przełomie lat 40. i 50. upodobał sobie Binczarową na miejsce letniego wypoczynku u dominikanek, które miały wtedy swój dom zakonny we wsi. „Parafia ruska”, jak …
  • BINCZAROWA – powojenni dyrektorzy szkoły
    Michał Stefański Otylia Stefańska Józef Udziela Stanisława Pałancewicz (1991-2003) Adam Skwarło (od 2003 r.)
  • BINCZAROWA – powojenni proboszczowie
    Powojenni proboszczowie (wszyscy sercanie) 1951-58 ks. Stefan Mytnik 1958-79 ks. Adam Gąsiorek 1979-80 ks. Stanisław Filipiak 1980-84 ks. Zenon Rokita 1984-86 ks. Jan Bylica 1986-95 ks. Jan Krzysztof 1995-99 ks. Marian Kowalczyk 1999-2004 ks. Władysław Ostrowski 2004-13 ks. Marek Romańczyk 2013- ks. Zdzisław Jewiarz
  • BINCZAROWA – średniowiecze
    Stare manuskrypty wymieniają niejakiego Kuncza – sołtysa Binczarowej, który w 1402 r. był ławnikiem sądu wyższego prawa niemieckiego w Nowym Sączu. A jeśli sołtys miał coś wspólnego z Niemcami, więc może jego cytowane w dawnych annałach miano Kuncza było przekręconą formą niemieckiego nazwiska Kunz, Kunze? Jeżeli sołtys znał się na prawie niemieckim, to dlaczego jego …
  • BINCZAROWA – szkoła
    W Binczarowej zachowały się połemkowskie szpargały szkolne, w tym pochodząca z okresu międzywojennego dwujęzyczna „Metryka szkolna. Szkilna metrika”, czyli dziennik szkolny. Dokument jest urzędowym, beznamiętnym świadectwem dramatycznych wydarzeń w życiu przedwojennych mieszkańców. Dzieje nauczania w Binczarowej sięgają przynajmniej XVIII wieku. Pierwszym znanym z nazwiska nauczycielem był Tomasz Okoński. Przerwa nastąpiła na czas I wojny światowej, …
  • BINCZAROWA – współczesność
    Wieś dawniej rozciągała się wzdłuż starej drogi, biegnącej nad potokiem Binczarówka. Dopiero w latach 60. wybudowano powyżej dzisiejszą asfaltową. Obecnie w Binczarowej mieszka ok. 1300 osób, wśród których prawie nie ma już rolników. Jedynie dosłownie w paru – dwóch, trzech – gospodarstwach hoduje się po kilka krów i odstawia niewielkie ilości mleka. Parę osób hoduje …
  • BINCZAROWA – wysiedlenie Łemków
    Przed II wojną światową wieś zamieszkiwało ok. 130 rodzin łemkowskich. W 1945 r. ok. 50 z nich mniej lub bardziej dobrowolnie wyjechało do ZSRR (właściwie na Ukrainę, głównie do obwodów Kirowgrad i Donieck, wtedy nazywający się Stalino), a resztę w ramach akcji „Wisła” wysiedlono w 1947 r. na Ziemie Zachodnie (przeważnie do powiatów lubińskiego i …
  • BOBOWA – Jak Cadyk z Bobowej córkę wydawał
  • BOBOWA – Żydowskie wesele 09.06.2013.
  • BOGDAŁ Andrzej
    Od 2008 r. dyrektor Zespołu Szkół w Siedlcach (gmina Korzenna). Ukończył szkołę muzyczną I i II stopnia w Nowym Sączu, absolwent wychowania muzycznego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach. Zawodowo zajmuje się edukacją muzyczną dzieci i młodzieży. Pracował w Młodzieżowym Domu Kultury w Nowym Sączu, gdzie opiekował się zespołem muzycznym i akordeonistami, następnie w nowosądeckich …
  • BOGDAŁA Marian
    Poeta, należący do grupy literackiej Muszyna. Urodzony 15 grudnia 1936 r. w Bieńcu k/Wielunia. Od 1976 r. sekretarz redakcji w czasopiśmie „Podtatrze”, od 1986 r. dyrektor Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki w Zakopanem, a od 1993 r. prezes Zakopiańskiego Klubu Literackiego. Poeta, autor wierszy m.in. o piewcy Tatr Janie Kasprowiczu. Należał do założonej przez Jerzego …
  • BROKUŁY – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • BROŃCZYK Dariusz
    Ostatni dyrektor zlikwidowanej w 2012 r. szkoły podstawowej w Bukowcu, następnie dyrektor Zespołu Szkół w Korzennej. Urodził się w 1967 r., pochodzi z Bukowca. Syn wywodzącej się z rejonu Czarnego Potoka łąckiego Rozalii Brończyk, która przez 34 lata była jego poprzedniczką na stanowisku dyrektorki bukowieckiej placówki, w sumie zatem Brończykowie kierowali tą szkołą 55 lat. …
  • BRZĘKOWSKI Jan
    (1903-1983) Pisarz emigracyjny wyedukowany m.in. w Nowym Sączu. Urodzony 18 grudnia 1903 r. w Nowym Wiśniczu k/Bochni. Uczył się w szkołach średnich w Nowym Sączu i Bochni, studiował farmację, romanistykę i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, w 1924 r. został magistrem farmacji, a w 1927 r. doktorem filozofii. Ponadto od 1928 r. studiował w …
  • BRZEZNA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Podegrodzie. Nazwa W średniowiecznych dokumentach pisanych po łacinie występuje pod zniekształconymi nazwami Brezna, Bresna, Brzezena, Brzezdna, Brzesdna, Brzesna, Bzresdna, Przestna, Przesna, Brzessnya, Brzesznya, Brzesza i Brzezia. Jedynie w manuskrypcie z 1316 r. jako Brzezna. — Źródła „Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. Edycja elektroniczna”, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk 2010-14 …
  • BRZEZNA – czasy nowożytne
    W 1510 r. Jakub Bobowski z Brzeznej zapisał połowę Brzeznej i Podrzecza swej połowicy Zofii, córce mieszczanina sądeckiego Macieja Libranta. W 1516 r. tenże Jakub Bobowski zastawił drugą połowę Brzeznej u Grzegorza Wierzbięty z Przyszowej i Bilska, w 1518 r. za 150 florenów jeszcze pół folwarku z robocizną kmieci u Andrzeja Pielsza z Rogów, a …
  • BRZEZNA – gimnazjum
    Trzecią szkołą jest Gimnazjum im. Św. Jadwigi – Królowej Polski, utworzone wskutek reformy oświaty w 1999 r. Początkowo nie miało własnej siedziby – klasy były rozsiane po szkołach podstawowych w Brzeznej, Brzeznej-Litaczu, Długołęce-Świerkli i Gostwicy. 1 września 2001 r. nastąpiło otwarcie osobnego budynku. Od tego też momentu dyrektorem jest Stanisław Mazur. Na 10-lecie istnienia gimnazjum …
  • BRZEZNA – kościoły
    Parafia dysponuje dwoma kościołami: parafialnym pw. Najświętszego Ciała i Krwi Pana Jezusa oraz pomocniczym na tzw. Strzygańcu pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Po 24-letnich zabiegach budowa parafialnego rozpoczęła się w czasie stanu wojennego w 1982 r. i ofiarnym wysiłkiem trwała 13 lat. W 1995 r. świątynię wzniesioną według projektu Leszka Filara konsekrował ks. biskup tarnowski Jan …
  • BRZEZNA – kronika szkolna
    Oprawiona w papier marmurkowy „Kronika szkoły filialnej w Brzezny sporządzona za nauczyciela tutejszego: Zygmunta Wł. Brandysa w roku 1884” zaczyna się w wiernopoddańczym stylu: „Z inicjatywy Świetnej c.k. Rady szkolnej okręgowej, Nowosądeckiej, a względnie Wielmożnego Pana Ludwika Małeckiego, c.k. inspektora okręgowego została założona szkoła tutejsza przez wysoką c.k. Radę szkolną krajową wysokiem orzeczeniem z dnia …
  • BRZEZNA – Ochotnicza Straż Pożarna
    W Brzeznej funkcjonują dwie jednostki OSP: starsza, w Brzeznej-Litaczu, istnieje od 1931 r., a młodsza, w Brzeznej – od 1994 r. Tą pierwszą, w górnej części wsi, tworzyła najpierw cała Brzezna, ale kiedy w dolnej zebrało się 15 członków, powołali własny oddział. Kiedy przed II wojną światową w Brzeznej powstawała OSP, była trzecią jednostką tego …
  • BRZEZNA – parafia
    Brzezna przynajmniej od 1448 r., bo taką datę nosi pierwszy dokument potwierdzający ten fakt, podlegała parafii w Podegrodziu. Właśnie w tym roku biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki wystawił dokument, z którego wynika, że mieszkańcy Brzeznej uiszczali dziesięcinę właśnie plebanowi z Podegrodzia. Z dzieła Jana Długosza, datowanego na lata 1470-80, wynika jednak, że wtedy już dziesięcinę o …
  • BRZEZNA – średniowiecze
    Pierwsza wzmianka pochodzi z 1280 r., kiedy to księżna Kinga (Kunegunda), wdowa po piastowskim księciu Bolesławie Wstydliwym, w akcie fundacyjnym nadała klasztorowi klarysek w Starym Sączu dobra, w skład których wchodziły miasto Sącz i 28 wsi, w tym właśnie Brzezna. W 1283 r. papież Marcin IV, a w 1292 r. król czeski i polski Wacław …
  • BRZEZNA – szkoła podstawowa
    Obecny budynek w stylu zakopiańskim oddano do użytku w 1959 r. (w 1964 r. otrzymał trzecią kondygnację), a uczęszczały do niego wówczas dzieci z Brzeznej, Chochorowic, Stadeł i Długołęki-Świerkli. 14 listopada 1983 r. wizytę w niej złożył i poświadczył to autografem znany wówczas aktor August Kowalczyk (wójt z serialu telewizyjnego „Chłopi” według powieści Władysława Reymonta, …
  • BRZEZNA – współczesność
    Jeszcze po II wojnie światowej we wsi przeważały kryte strzechą chałupy z klepiskami zamiast podłóg oraz doliczono się nawet 7 kurnych chat. Na podstawie reformy rolnej ok. 60 ha ziemi obszarników Stadnickich zostało rozparcelowanych pomiędzy chłopów, a na pozostałych 58 ha utworzono PGR Aleksandrówka, przekształcony w 1953 r. w Sadowniczy Zakład Doświadczalny. W 1960 r. …
  • BRZEZNA-LITACZ – szkoła podstawowa
    Druga szkoła podstawowa mieści się w Brzeznej-Litaczu. Istnieje od 1907 r. Początkowo nauczanie odbywało się chacie Stanisława Platy, potem u Wojciecha Pasiuta. W 1963 r. zawiązał się komitet budowy szkoły, któremu przewodzili Kazimierz Mordarski i Jan Wnęk. W 1964 r. została oddana do użytku w ramach ogólnonarodowej akcji „Tysiąc szkół na tysiąclecie państwa polskiego”. Budynek …
  • BRZYDAL – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • BUKACKI-BURHARDT Stanisław
    (1890-1942) generał dywizji Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu. Urodził się 8.01.1890 w Cannes (Francja) w rodzinie ziemiańskiej, syn powstańca styczniowego Jana Krzysztofa B.-B. AbsolwentGIMNAZJUM filologicznego w Częstochowie, 3 lata studiów na wydziale architektury Politechniki Lwowskiej. Przebieg służby Należał do organizacji paramilitarnych: „Sokoła”, Związku Walki Czynnej, Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich. Ukończył szkołę oficerską Związku Strzeleckiego, dowodził …
  • BUKOWIEC
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Korzenna Nazwa W dawniejszych czasach stanowił nawet dwie wsie i dlatego w źródłach pojawiają się dodatki Stary oraz Dolny i Górny, a także Niżny i Wyżny. Zapewne używano ich ponadto dla odróżnienia tej akurat miejscowości od innych małopolskich Bukowców. W średniowiecznych dokumentach pisanych po łacinie występuje w wersjach zniekształconych: Bukouecz, …
  • BUKOWIEC – czasy nowożytne
    W połowie XVII w. rykoszetem na Bukowcu odbiły się niepokoje społeczno-religijne. Okoliczni chłopi zaatakowali innowierców pod hasłem „bić lutrów”. Prowodyrem „czerniawy chłopskiej”, jak nazywa ją Szczęsny Morawski w książce „Arianie polscy” (1906), był włościanin z Lipnicy Wielskiej – Błażej Nowak zwany Mazurem. Ok. 20-osobowa „czerń” najpierw skierowała się do Falkowej (obecnie gmina Ciężkowice), należącej wtedy …
  • BUKOWIEC – kościół (dawna cerkiew)
    W Bukowcu nie było kościoła, musiał dopiero powstać, choć był już gotowy. Poprzednie zdanie brzmi zagadkowo, więc wyjaśnijmy, że bukowiecki kościółek pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny jest oryginalnie cerkwią grekokatolicką św. Paraskewii z Kamiannej w gminie Łabowa, gdzie okazała się niepotrzebna po wysiedleniu stamtąd ludności łemkowskiej w 1946 r. Ta drewniana cerkiew stała tam …
  • BUKOWIEC – nietoperze podkowce małe
    Pod dachem wieży kościelnej bytuje kolonia rozrodcza szwagrów diabła, bo tak w podaniach ludowych nazywano kiedyś nietoperze. Są to okazy z rzadkiego gatunku podkowiec mały (łacińska nazwa – Rhinolophus hipposideros). W źródłach nagminnie natykamy się na stwierdzenie, że w naszym regionie nietoperze tego gatunku występują poza Bukowcem tylko na strychach pałacu Stadnickich w Nawojowej i …
  • BUKOWIEC – Ochotnicza Straż Pożarna
    Jednostka powstała 12 października 1958 r., a więc w Dzień Ludowego Wojska Polskiego, obchodzony wówczas w Polsce za poprzedniej władzy. Data nie jest przypadkowa, bo inicjatorem powołania OSP w Bukowcu był… Instytut Naukowo-Badawczy Wojsk Lotniczych w Warszawie! A skąd wzięło się tutaj lotnictwo wojskowe? Otóż, właśnie wtedy armia penetrowała okolicę w poszukiwaniu najlepszego miejsca na …
  • BUKOWIEC – parafia
    Powołano ją 4 listopada 1950 r., a do jej powstania przyczynił się ks. Franciszek Mazur z Lipnicy Wielkiej. Wcześniej mieszkańcy Bukowca należeli do parafii w Lipnicy Wlk., Bruśniku i Paleśnicy. Jan Długosz zanotował, że w latach 1470-80 dziesięcinę pieniężną z łanów kmiecych płacono stąd biskupom krakowskim. W 1529 r. dziesięcina uiszczana biskupowi krakowskiemu wynosiła z …
  • BUKOWIEC – proboszczowie
    Proboszczowie w Bukowcu 1950-69 ks. Józef Bocheński do 2005 ks. Zdzisław Sąsiadek 2005-2009 ks. Zenon Tomasiak 2009-14 ks. Jakub Rozum 2014- ks. Janusz Ul
  • BUKOWIEC – średniowiecze
    Osadnictwo datuje się tutaj przynajmniej od XIV wieku. Podobno istniał tu niegdyś kasztel (zamek) tzw. raubritterów (rycerzy-rabusiów), którzy łupili karawany kupieckie przejeżdżające opodal. Przez pewien czas Bukowiec razem m.in. z Koniuszową, Łęką, Jamną i Bruśnikiem należał do rodu Rożnów herbu Gryf, założycieli Rożnowa. Protoplastą tych Gryfitów był Michał Rożen, którego córka Dobrochna miała zostać matką …
  • BUKOWIEC – szkoła
    Szkoła Podstawowa w Bukowcu istniała do końca roku szkolnego 2011/12. Zlikwidowano ją w ramach oszczędności, gdyż liczba uczniów spadła poniżej 20, jak również – jak poinformował wójt gminy Korzenna Leszek Skowron – z powodu „słabych wyników nauczania”. Gmach szkoły nadal jest największym budynkiem w Bukowcu. Oddany do użytku przed ok. 60 laty obliczony był na …
  • BUKOWIEC – walory turystyczne
    Wieś rozciąga się na płaskowyżu (najwyższy punkt – góra Bukowiec, sięgająca 530 m n.p.m.), z którego rozpościerają się rozległe panoramy na wszystkie strony. Tutejsze uroki krajobrazowe zostały dawno dostrzeżone przez organizacje turystyczne. Pierwszy szlak pieszy – niebieski – został tu wytyczony już w 1933 r. przez działaczy Polskiego Towarzystwa Turystycznego w Tarnowie. Dzisiaj okolica jest …
  • BUKOWIEC – współczesność
    Bukowiec, choć leży w centrum malowniczego Pogórza Rożnowskiego, jest na mapie Sądecczyzny miejscowością kresową – Ziemia Tarnowska rozpościera się tuż za ogrodzeniem leżącego jeszcze na Sądecczyźnie budynku byłej szkoły. W dzisiejszych czasach Bukowiec liczy ok. 300 mieszkańców. W ostatnich latach tylko się wyludnia. Dawniej w porywach żyło tu do pół tysiąca ludzi. W broszurze „Korzenna …
  • BURCHEL Renata
    Od 2007 r. dyrektorka Gimnazjum im. Jana Pawła II w Gołkowicach Górnych. Pochodzi z Gołkowic i tu chodziła do szkoły podstawowej. Wywodzi się z kierowniczego rodu. Kierownikami lub dyrektorami podstawówki w Gołkowicach Górnych byli bowiem jej dziadek Aleksander Jankowski, ojciec Stanisław Korona i ciotka Władysława Kler. Dziadkowie Jankowscy zajmowali służbowe mieszkanie w budynku szkolnym, potem …
  • BUSZEW Siergiej Michajłowicz
    (1900-1969) generał major Armii Czerwonej i generał brygady Wojska Polskiego, zdobywca Nowego Sącza. Urodził się 19.07.1900 w Samarze (Rosja, w latach 1935-91 Kujbyszew). Przebieg służby Od listopada 1918 r. w Armii Czerwonej, walczył m.in. przeciwko kontrrewolucyjnym wojskom gen. Antona Denikina, potem na Kaukazie z tamtejszymi ruchami narodowowyzwoleńczymi oraz w latach 1938-39 w wojnie domowej w Hiszpanii. W …
  • BZDETY – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • CEBULA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • Centrum Nauki i Biznesu ŻAK oddział w Nowym Sączu
    Nazwa: Centrum Nauki i Biznesu ŻAK oddział w Nowym Sączu Siedziba: 33-300 Nowy Sącz, ul. Lwowska 9 Prezes: Witold Dudaczyk Rok założenia: 1998 Przedmiot działalności/produkty: Szkoły policealne i licea dla dorosłych Opis powstania i działalności: Obecnie Centrum Nauki i Biznesu „Żak” posiada oddziały w 85 miastach. Fakt, iż w każdym regionie kraju istnieje kilka naszych …
  • CENZURA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • CHABÓWKA – NOWY SĄCZ – Parowozem przez Małopolskę 2014 – Ty42 107
  • CHEŁMIEC – RADNI 1990–2014
    1990–1994 Krystyna Baran, Jan Bieniek, Kazimierz Bocheński, Andrzej Budnik, Stanisław Cabała (przewodniczący), Janusz Dominik, Jan Gomulec, Adam Jarosz, Jan Jurczak, Stanisław Kruczek, Stanisław Lupa, Aleksandra Opalska, Józef Oleksy, Julian Olesiak, Tadeusz Pasiut, Bogusława Pietrzak, Zbigniew Piekarski, Ludwik Romanek, Józef Rogoziński, Jan Stawiarski, Teofil Stefański, Stanisław Skrzypiec, Mieczysław Szarata, Zenon Tabor, Leszek Woźniczka († 31 V …
  • CHERUBINA, siostra
    (właśc. Grażyna Nowak) Od samego początku, czyli od 2006 r., dyrektorka Przedszkola im. Jana Pawła II w Krużlowej Wyżnej. Urodziła się w Bobowej jako Grażyna Nowak. Wstąpiła do zakonu dominikanek w Krakowie, ukończyła studia teologiczno-pedagogiczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz podyplomowe z zarządzania oświatą na Uniwersytecie im. kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i wychowanie przedszkolne …
  • CHŁĘDOWSKI Kazimierz
    (1843-1920) Minister, pisarz i historyk wyedukowany m.in. w Nowym Sączu. Urodzony 23 lutego 1843 r. w Lubatówce k/Iwonicza-Zdroju. Uczył się w gimnazjach w Tarnowie, Nowym Sączu i św. Anny w Krakowie, studiował prawo w Pradze i na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, od 1867 r. doktor praw. Urzędnik w administracji galicyjskiej we Lwowie, a od 1881 …
  • CHŁOP – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • CHMIELEWSKI Józef
    (1842-1900) Pisarz i pedagog, uczący m.in. w Nowym Sączu. Urodzony 12 stycznia 1842 r. w Bochni w rodzinie kupca-rękawicznika. Uczył się w gimnazjum w Krakowie, gdzie ukończył także dwuletni kurs nauczycielski. Pracował w szkołach w Podgórzu (dziś dzielnica Krakowa), Nowym Sączu, Tarnowie i Rzeszowie, od 1877 r. okręgowy inspektor szkół ludowych kolejno w Sanoku, Mielcu …
  • CHOMRANICE
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Chełmiec. Nazwa W pisanych po łacinie średniowiecznych dokumentach Chomranice występują w zniekształconych formach: Chomoranic, Chomorawicz, Comoravicz, Chomeranicz, Chomoranicz, Chomorzanicz, Chomranycze, Chomarnice, Chomranouicze, Chomranyce Superior (czyli Wyższe), Chomranicz, Chomranicze, Chomranice Superrior et Inferior (Wyższe i Niższe), Chomranicze Wyszne, Chomrancze Thagoborski, Chromrancze, Chochranyce Maior et Minor (Większe i Mniejsze) oraz Homeranice. Kiedyś …
  • CHOMRANICE – biblioteka
    Od 2005 r. w szkole oprócz szkolnej znajduje się także biblioteka publiczna – filia gminnej w Chełmcu. Wcześniej funkcjonowała w budynku Kółka Rolniczego. Od 1981 r. do przejścia na emeryturę prowadziła ją Maria Leśnik, w latach 2001-2005 – Bożena Leśniak, w latach 2005-13 – Michał Bednarek, a od 2013 r. – Barbara Bielak. Biblioteka dysponuje …
  • CHOMRANICE – czasy nowożytne
    Od 1709 r. działał we wsi szpital ufundowany przez właścicielkę Klęczan Teresę Ogonowską. Drewniany przetrwał do ok. 1800 r., a gdy się rozpadł, ówczesny proboszcz założył pomiędzy Smolnikiem a drogą do Woli Marcinkowskiej nowy przytułek nazywany „dziadalnią”. Ów proboszcz miał się nazywać Wójs, ale księdza o takim nazwisku nie ma w wykazie proboszczów parafii Chomranice, …
  • CHOMRANICE – kościoły
    Pierwszym kościołem parafialnym była świątynia pw. św. Marcina Biskupa ufundowana na początku XIV w. przez ówczesnego właściciela wsi – Marcina z Brzeznej. Istniała jeszcze w 1596 r. Obecnie w parafii znajdują się dwa kościoły i jedna kaplica, w której też odbywają się nabożeństwa. Drewniany, kryty gontem, jednonawowy kościół pw. Najświętszego Imienia Maryi Panny zbudowano w …
  • CHOMRANICE – kronika szkolna
    W dokumentach archiwalnych istnieją wzmianki o szkole parafialnej w Chomranicach funkcjonującej już w 1608 r. Uczono w niej podstaw czytania, pisania i rachunków oraz katechizmu i śpiewu kościelnego. W końcu XVIII w. nauczycielem był Bartłomiej Malusiewicz. Szkoła ludowa powstała w 1840 r. jako jedna z 64 takich placówek w powiecie nowosądeckim. Jej roczny budżet wynosił …
  • CHOMRANICE – kronika szkolna
    W dokumentach archiwalnych istnieją wzmianki o szkole parafialnej w Chomranicach funkcjonującej już w 1608 r. Uczono w niej podstawCZYTANIA, pisania i rachunków oraz katechizmu i śpiewu kościelnego. W końcu XVIII w. nauczycielem był Bartłomiej Malusiewicz. Szkoła ludowa powstała w 1840 r. jako jedna z 64 takich placówek w powiecie nowosądeckim. Jej roczny budżet wynosił 80 …
  • CHOMRANICE – parafia
    Parafia w Chomranicach legitymuje się doprawdy starymi dziejami. Pierwsza wzmianka datowana jest na 1325 r., ale najprawdopodobniej istniała już w II połowie XIII wieku. Kiedyś była terytorialnie znacznie większa niż obecnie, bo przecież dopiero w 1952 r. wyłączono z niej Marcinkowice. Pierwszy znany pleban miał na imię Filip, a zanotowano to w 1326 r. Za …
  • CHOMRANICE – proboszczowie
    ks. Filip 1326 ks. Stanisław z Bobowej 1529 kanonik Piotr Długosz 1570-80, zmarł 1587 ks. Jakub Zajączkowski 1636-54 ks. Szczepan Siemek 1659-86 ks.Jan Patyński 1687-1717 kustosz  kolegiaty nowosądeckiej ks. Józef Jaksa Marcinkowski 1744-50 kanonik ks. Stanisław Otfinowski 1750-62 ks. Jan Nepomucen Prandota Skrudziński 1763, zmarł 1776 kanonik kapituły nowosądeckiej ks. Mateusz (właściwe imię prawdopodobnie – …
  • CHOMRANICE – średniowiecze
    Leżą w Beskidzie Wyspowym w cieniu góry Chełm (793 m n.p.m.) w dolinie dopływu Dunajca – potoku Smolnik. Wieś znajdowała się na starodawnym szlaku kupieckim wiodącym z Krakowa przez Dobczyce i Tymbark do Nowego Sącza i dalej na Węgry. W źródłach historycznych nazwa pojawia się w 1316 r., kiedy to odnotowano, że ich właścicielami byli …
  • CHOMRANICE – szkoła
    Po II wojnie światowej chomranicka szkoła dysponowała – według dokumentów – trzema salami lekcyjnymi i „dużą przechowalnią”, w której odbywały się zajęcia z wf-u. Do starej szkoły chodził jeszcze były sołtys Stefan Tarkowski. On z kolei wspominał, że miała najpierw dwie izby, potem powiększono ją do czterech sal. Stała tam, gdzie teraz nowa, z tym, …
  • CHOMRANICE – współczesność
    Elektryfikacja objęła Chomranice dość wcześnie, bo w 1957 r. Wieś jest typowo rolnicza, jeszcze uprawa ziemi w niej nie zaniknęła jak w wielu innych. Gospodarstwa są niewielkie, niespecjalistyczne, z wyjątkiem jednego – specjalizującego się w orzechach. Krów i świń miejscowe dzieci też jeszcze nie widują tylko w telewizji. Niektórzy hodują krowy nie tylko na własne …
  • CHRUŚCIEL Bronisław Stanisław
    (1899-1965) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Sądecczyzny i uczący się w Nowym Sączu. Urodził się 20.10.1899 w Marcinkowicach pod Nowym Sączem. W latach 1912-17 uczeń IGIMNAZJUM w Nowym Sączu, matura w 1919 r. Przebieg służby Członek paramilitarnych Polskich Drużyn Strzeleckich. W 1914 r. w 1. pułku piechoty Legionów Polskich, ale jako nieletni odesłany do nauki. Członek konspiracyjnej …
  • CHUDZIŃSKI Edward
    Historyk literatury, publicysta i scenarzysta aktywny m.in. w Nowym Sączu. Urodzony w 1940 r. w Radzyniu Chełmińskim k/Grudziądza. Absolwent polonistyki w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie z 1963 r. Pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej WSP (z czasem zmieniała nazwy na Akademia Pedagogiczna i Uniwersytet Pedagog.) – w niej Instytutu Filologii Polskiej, a od 1981 r. kierownik uczelnianego …
  • CHYLAK Władymir (Wołodymyr)
    (1843-1893) Pisarz łemkowski pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 27 lipca 1843 r. w Wierchomli Wielkiej w rodzinie duchownego grekokatolickiego. Uczył się w gimnazjach w Nowym Sączu i Preszowie (obecnie Słowacja) oraz seminariach duchownych we Lwowie i Przemyślu. Święcenia kapłańskie uzyskał w 1866 r. Paroch (proboszcz) grekokatolicki w Bartnem k/Gorlic przez 22 lata (1870-92). Tamże napisał większość …
  • CIEKLIŃSKI Piotr
    (1558-1604) Pochodzący z Ziemi Gorlickiej pierwszy polski komediopisarz. Urodzony w 1558 r. w rodzie Abdanków, wywodzącym się jeszcze z czasów piastowskich i mającym siedziby rodowe m.in. w Lipinkach i Rozdzielu (powiat gorlicki). W wieku 20 lat sekretarz króla Stefana Batorego. Przede wszystkim zaufany dworzanin kanclerza wielkiego koronnego i hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego – brał …
  • CIENIAWA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Grybów. Nazwa W średniowiecznych dokumentach pisanych po łacinie pojawia się też w zniekształconych wersjach: Czyenyawa, Czeynyawa i Czieniava. Pochodzenie nazwy jest raczej oczywiste (cieniste miejsce lub od cieniowania – przerzedzania lasu przez ścinanie drzew), ale apokryfem są ustne przekazy jakoby król Kazimierz III Wielki zatrzymał się na popas w cienistym …
  • CIENIAWA – czasy nowożytne
    W okresach zaborczym i międzywojennym Grybów był ośrodkiem powiatowym, więc Cieniawa należała nie tylko do gminy Grybów, jak obecnie, ale i do powiatu grybowskiego, a nie do nowosądeckiego. W 1845 r. zamieszkiwało ją 840 osób. Rok później, podczas tzw. rabacji Jakuba Szeli, nikt tu nie zginął, bo ludność nie miała powodów do erupcji nienawiści względem …
  • CIENIAWA – kierownicy i dyrektorzy szkoły
    Helena Kondolewicz 1921-38 Maria Wolnik-Kruczek 1938-59 Marian Rogal 1959-67 Wacław Kawiorski z Nowego Sącza 1967-75 Stanisław Szczecina z Ptaszkowej 1975-1992 Janusz Kruczek 1992-
  • CIENIAWA – Koło Gospodyń Wiejskich
    Założyła je w 1958 r. Waleria Bochenek. Dawniej koło zajmowało się edukacją młodych gospodyń w zakresie świadomego macierzyństwa, opieki nad dziećmi, gotowania i szycia. W latach 70. i 80. prowadziłoPRZEDSZKOLE na 30 dzieci. Mieściło się w domu ludowym – tam, gdzie później umiejscowiono bibliotekę. Zresztą w przeszłości szefowa domu ludowego Kazimiera Kiełbasa nawet przewodniczyła KGW …
  • CIENIAWA – kościół
    Na początku istnienia parafii pojawił się problem z lokalizacją kościoła. Józef Ogorzałek zaoferował działkę, położoną z dala od drogi, ale biskup Gucwa uparł się, że ma być przydrożna, na której rósł jęczmień. Wtedy ów Ogorzałek zaśpiewał taką cenę, że uiszczono ją ze zgrzytaniem zębami, bo to w ogóle rzadkość była, żeby ktoś sprzedawał grunt pod …
  • CIENIAWA – Ludowy Klub Sportowy
    Był kiedyś we wsi LZS, ale nie brał udziału w rozgrywkach państwowych, lecz w gminnych turniejach w piłce nożnej i ręcznej (do występowania w nich przyznaje się prezes OSP Andrzej Kruczek) oraz tenisie stołowym. Potem nastąpiła przerwa i dopiero w 2006 r. grupa inicjatywna zebrała się na wezwanie Józefa Kruczka, który właśnie w tym samym …
  • CIENIAWA – Ochotnicza Straż Pożarna
    Powstała w Cieniawie w 1930 r. Liczyła 12 druhów, a pierwszym prezesem został Józef Kondolewicz, mąż nauczycielki Heleny Kondolewicz, o której piszemy w części poświęconej szkole. Pierwszą remizą była szopa, stojąca na terenie dzisiejszego parkingu koło szkoły. Wyleciała w powietrze, gdy w 1939 r. Niemcom wybuchła amunicja. Po wojnie zastąpił ją połemkowski budynek sprowadzony z …
  • CIENIAWA – parafia
    Historia cieniawskiej parafii zaczyna się w 1980 r., kiedy to po wizytacji ks. biskupa Józefa Gucwy zaczęły być celebrowane niedzielne msze w salce katechetycznej, mieszczącej się w domu Marii Poręby. Jesienią jeszcze tego samego roku na kaplicę zamieniono dawny, przeznaczony już do rozbiórki dom nauczyciela. Rok później ówczesny ordynariusz tarnowski ks. biskup Jerzy Ablewicz powołał …
  • CIENIAWA – prezesi i naczelnicy OSP
    Prezesi OSP Józef Kondolewicz 1930-38 Piotr Poręba 1939-45 Konstanty Ogorzałek 1945-1990 Stanisław Ogorzałek 1990-2002 Andrzej Kruczek 2003- Naczelnicy OSP Władysław Poręba 1930-39 Wojciech Kruczek 1939-52 Józef Ogorzałek I 1952-90 Ferdynand Poręba 1990-91 Jan Badowski 1991-2000 Józef Ogorzałek II 2000-
  • CIENIAWA – średniowiecze
    Wokół wsi jeszcze dzisiaj rozciąga się sporo lasów, ale w średniowieczu był to jeden wielki bór. W XIV wieku należał do wójta Nowego Sącza. W dokumencie datowanym na 1464 r. dziedziczny wójt sądecki Paweł nadał lokowane na prawie magdeburskim wsie Cieniawę i Mszalnicę niejaki Mikołajowi. Wynika z tego, że obie istniały już wcześniej, przynajmniej od …
  • CIENIAWA – szkoła
    Szkoła w Cieniawie funkcjonuje od 1891 r. Pierwszym nauczycielem został nieznanego imienia imć Satkowski (Sadkowski, Szatkowski?), który oświatę w Cieniawie szerzył w latach 1891-1906. W okresie tym uczęszczało na naukę od 80 do 110 dzieci. Następnie z Ptaszkowej przybył Wojciech Świgut, który został tu do 1920 r. Po okresie, w którym nauczanie odbywało się w …
  • CIENIAWA – Wiejski Dom Kultury
    Usytuowany przy szosie krajowej Nowy Sącz-Grybów dom ludowy kilka lat temu wyładniał – przeszedł gruntowny remont. Zbudowali go sami mieszkańcy w latach 1960-64. Grunt pod inwestycję sprzedali przodkowie obecnego sołtysa Zbigniewa Poręby. Przewodniczącym komitetu budowy był ówczesny sołtys Konstanty Ogorzałek. Najpierw w domu ludowym był tylko klub rolnika, czyli świetlica z klubokawiarnią, którą zawiadywała nieżyjąca …
  • CIENIAWA – współczesność
    Po II wojnie światowej Cieniawa najpierw podlegała Gromadzkiej Radzie Narodowej w Mszalnicy, potem w Ptaszkowej – aż w końcu znów trafiła do gminy Grybów. Jedna postać w najnowszej historii wsi wybija się nad inne – Konstanty Ogorzałek, lider z prawdziwego zdarzenia, patriarcha. Sołtysem był przez wiele lat, komendantem OSP – aż 45, a oprócz własnego …
  • CIENIAWA – wyciąg narciarski
    Jest w Cieniawie urocze miejsce zwane Dworem. Rzeczywiście stał tam kiedyś pański dwór, który przeszedł w ręce Porębów z Mystkowa. Mieszkająca tam Aneta Świgut z/d Poręba nie zna szczegółów, ale pokazuje herb, jakim jej ród podobno się legitymuje – Jastrzębiec-Poręba: żółta podkowa i krzyż maltański na niebieskim polu. Miejscowi ludzie jednak wiedzą swoje i mówią, …
  • CUKIER – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • CYGANIK Henryk
    (1946-2005) Pisarz, działający w Nowym Sączu i na Sądecczyźnie. Urodzony 17 listopada 1946 r. w Maniowach k/Czorsztyna. Mówił o sobie: „Jestem góralem podwodnym, bo miejsce mojego przyjścia na świat pokryła tafla Jeziora Czorsztyńskiego”. Jego rodzice Aniela z/d Plewa i Adolf poznali się na robotach w Niemczech. Ojca – na oczach żony z niemowlęciem (Henrykiem) na …
  • CYKLISTA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • CYNK – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • CZAJKA Danuta
    Od 1998 r. wicedyrektorka Szkoły Podstawowej w Jazowsku, a od 1999 r. wicedyrektorka tamtejszego Zespołu Szkolno-Gimnazjalnego. Pochodzi z Jazowska. Absolwentka I LO w Nowym Sączu, Eksperymentalnego Studium Pedagogiki Przedszkolnej w Tarnowie, nauczania zintegrowanego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie i zarządzania oświatą w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu. Przez 3 lata pracowała w …
  • CZARNY POTOK
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Łącko. Nazwa Nazwa pochodzi od strumienia przepływającego przez wieś – właśnie Czarnego Potoku. W średniowiecznych źródłach pisanych po łacinie występuje w rozmaitych wariantach polskich (Carni Potok, Scarnipotok, Czarni Potok), łacińskich (Niger Fluvius, Niger Rivulus) i mieszanych (Niger Potok). — Źródła „Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. Edycja elektroniczna”, Instytut Historii …
  • CZARNY POTOK – czasy nowożytne
    W 1530 r. poborowi czynszu podlegały grunty uprawne o powierzchni jednego łana (niespełna 20 ha). Później właścicielami Czarnego Potoku – oraz pobliskich Jadamwoli, Owieczki, Rogów, Świdnika i Zagorowa – byli Pielszowie (Pieleszowie) herbu Nabra. Zofia Kossak-Szczucka, która w 1927 r. przebywała na Sądecczyźnie i odwiedziła Czarny Potok, w powieści „Złota wolność”, której akcja rozgrywa się …
  • CZARNY POTOK – kierownicy i dyrektorzy szkoły
    Wiktoria Wiśniewska 1894-1927 Czesława Wójcicka 1927-28 Maria Wilkowiczówna 1928-31 Stanisław Siegel 1931-35 Tomasz Zwoliński 1935-44 Stanisław Zembura 1944-45 Stanisław Papierz 1945-46 Józef Stefański 1946-59 Stanisława Migacz-Zaręba 1959-65 Jan Wójcik 1965-89 Antonina Stępniowska 1989-2008 Halina Setlak 2008-
  • CZARNY POTOK – kościół
    W 1449 r. zbudowano i konsekrowano nowy kościół. W „Liber Beneficiorum” z 1470 r. Jan Długosz podał, że istniał tu drewniany kościół parafialny św. Marcina. W 1728 r. rozpoczęła się budowa nowego kościoła. Modrzewiowy, jednonawowy, w typie architektury starocerkiewnej stanął w miejscu starego w 1755 r. Proboszczował wówczas ks. Augustyn Kawatkiewicz z Biskupic. Rokokowo-klasycystyczny ołtarz …
  • CZARNY POTOK – kronika szkolna
    Nauczycielka Wiktoria Wiśniewska pracę w szkole w Czarnym Potoku rozpoczęła 31 sierpnia 1894 r. Uczyła we wszystkich czterech klasach, do których schodziły się dzieci nie tylko z Czarnego Potoku, lecz także Jastrzębia, Jadamwoli i Szczereża. W kronice szkolnej, której nadała nadzwyczaj osobisty ton, tak wspomina początki: „Zastałam szkołę w opłakanym stanie. W klasie w ścianach …
  • CZARNY POTOK – kronika szkolna
    Nauczycielka Wiktoria Wiśniewska pracę w szkole w Czarnym Potoku rozpoczęła 31 sierpnia 1894 r. Uczyła we wszystkich czterech klasach, do których schodziły się dzieci nie tylko z Czarnego Potoku, lecz także Jastrzębia, Jadamwoli i Szczereża. W kronice szkolnej, której nadała nadzwyczaj osobisty ton, tak wspomina początki: „Zastałam szkołę w opłakanym stanie. W klasie w ścianach …
  • CZARNY POTOK – ochotnicza straż pożarna
    Inicjatorem jej powołania był w 1937 r. nowy wówczas proboszcz ks. Franciszek Dyda. Wśród założycieli byli także pierwszy prezes Piotr Cycoń (w czasie II wojny światowej służył w armii gen. Andersa na Zachodzie), późniejszy prezes Wojciech Hejmej (zastąpił wojennego komendanta Józefa Arendarczyka, który po okupacji niemieckiej wyjechał na Ziemie Odzyskane) i organista Kazimierz Baran. Pierwsze …
  • CZARNY POTOK – parafia
    Parafia założona została w 1300 r. Wchodziła w skład dekanatu nowosądeckiego, zaś oprócz Czarnego Potoku należały do niej Młyńczyska. Pierwszym znanym z imienia plebanem był Piotr, który wymieniony jest w latach 1325-27. W 1328 r. parafia uiszczała świętopietrze, czyliPODATEK kościelny na rzecz Stolicy Piotrowej, w wysokości 2,5 skojca (skojec – odpowiednik 1/24 grzywny = 2 …
  • CZARNY POTOK – prezesi i naczelnicy OSP
    Prezesi i naczelnicy* Piotr Cycoń 1937-39 Józef Arendarczyk 1939-46 Wojciech Hejmej 1947-55 Władysław Talarczyk i nacz. Józef Kulak 1956-60 Antoni Roztocki 1961-70 oraz nacz. Franciszek Miśtak 1961-65 i Zbigniew Florian 1966-70 Henryk Pogwizd 1971-75 i nacz. Stanisław Gromala 1971-80 Bolesław Maciejewski 1976-80 Stanisław Wójciak 1981-90 i nacz. Piotr Cycoń 1981-2001 Kazimierz Potoniec 1991-2001 Rafał Pogwizd …
  • CZARNY POTOK – średniowiecze
    Prowadzone tu w latach 50. XX wieku przez prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego Andrzeja Żakiego wykopaliska przyniosły ceramikę i monety „z czasów wpływów rzymskich”. Legendy prawią, że tutejsze wzgórze Gródek nie bez powodu nosi tę nazwę, gdyż stało na nim warowne grodzisko albo może nawet zamek, należący ponoć do „sołtysa klarysek starosądeckich”, jak twierdzi się w „Katalogu …
  • CZARNY POTOK – szkoła
    Istnienie szkoły ludowej w Czarnym Potoku odnotowane jest już w 1870 r. Pewnie działała wcześniej, a jeszcze przed nią – parafialna, w której uczył organista. W czasie II wojny światowej tajne nauczanie według programu gimnazjum prowadził u siebie w domu prof. Jan Rostocki. Niedługo po wojnie chłopi zawzięli się i postanowili wybudować szkołę. Jak podaje …
  • CZARNY POTOK – współczesność
    Po II wojnie światowej doszło do parcelacji pańskiej ziemi, czym kierował działacz ludowy Antoni Cycoń. UprowadziliGO za to i zamordowali nieznani sprawcy. W 1946 r. działacz ludowy Piotr Łękowski założył pierwszą w powiecie Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska”. Początkowo zrzeszała 230 członków i uruchomiła cegielnię. Po dwóch latach połączyła się z GS w Łącku. W 1956 …
  • CZARNY POTOK – zagłębie jabłkowe
    Czarny Potok jest wsią sadowniczą. Sady tu jak okiem sięgnąć. Zajęły już wszystkie nieużytki, wdarły się na prawie każdy niezalesiony skrawek. Wszędzie w regularnych odstępach ciągną się rzędy i szeregi drzewek. Z lotu ptaka wygląda to jak moskiewski Plac Czerwony zajęty przed defiladą przez niezliczone pułki piechoty ustawione w równiutkich ordynkach. Sadownictwo nie jest wynalazkiem …
  • CZECH Jan Joachim
    (1888-1955) Muzyk i pisarz z Sądecczyzny. Urodzony 29 sierpnia 1888 r. w Cyganowicach (obecnie część Starego Sącza). Na I wojnę światową zmobilizowany do armii austriackiej. Od 1920 r. mieszkał na stałe w Starym Sączu Kierownik tamtejszych zespołów muzycznych i teatralnych oraz dyrygent chórów i orkiestry. Muzyk, pedagog (po zdaniu w 1929 r. egzaminu w Konserwatorium …
  • CZEPIELIK Stanisław
    (1943-2011) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Sądecczyzny. Urodził się 20.08.1943 w Zagorzynie (powiat Nowy Sącz). W latach 1957-61 uczeń I LO w Starym Sączu. Od 1994 r. doktor nauk wojskowych. Przebieg służby W latach 1963-66 słuchacz Oficerskiej Szkoły Wojsk Obrony Przeciwlotniczej w Koszalinie. W latach 1966-67 dowódca plutonu w 84. pułku artylerii przeciwlotniczej w Brzegu, w …
  • CZERNY-SCHWARZENBERG Joachim
    (przed 1709-1771) generał-major wojsk koronnych, mający korzenie i służący na Sądecczyźnie Pochodził z rodu kasztelanów nowosądeckich oraz posiadaczy dóbr na Sądecczyźnie i w okolicach Czchowa. Adiutant hetmana wielkiego koronnego Jana Klemensa Branickiego (1689-1771). Generał wojsk koronnych od 1762 r. Poseł sejmu w Grodnie – zażądał usunięcia przysłuchującego się obradom posła rosyjskiego Heinricha Grossa. W 1754 r. …
  • CZUCHNOWSKI Marian Dominik Benedykt
    (1909-1991) Pisarz pochodzący z Sądecczyzny i mieszkający na Ziemi Gorlickiej. Urodzony 22 maja 1909 r. w Polnej k/Grybowa w rodzinie agronoma i działacza ludowego, matka pochodziła z Łużnej, gdzie po ślubie Czuchnowscy zamieszkali w 1912 r. Chodził do szkół w Nawojowej i Łużnej, a w latach 1920-27 do gimnazjum klasycznego w Nowym Sączu, gdzie był …
  • CZYŻEWSKI Ludwik
    (1892-1985) Generał brygady Wojska Polskiego, walczący na Ziemi Gorlickiej. Urodzony 8 października 1892 r. w Wadolinie k/Rohatyna (obecnie Ukraina). AbsolwentGIMNAZJUM klasycznego w Brzeżanach (obecnie Ukraina) z 1911 r., we Lwowie studiował medycynę i przyrodę.   Przebieg służby Od 1908 r. członek tajnego Związku Walki Czynnej, a w latach 1911-13 Związku Strzeleckiego. W 1913 r. powołany …
  • DĄBROWSKI Ludwik
    (1862-1933) generał brygady Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu. Urodził się 18.06.1862 w Skawinie w rodzinie rolniczej. AbsolwentGIMNAZJUM św. Jacka w Krakowie, a w 1889 r. Uniwersytetu Jagiellońskiego uzyskawszy nań doktorat nauk medycznych. Przebieg służby Lekarz zawodowy w armii austro-węgierskiej, najpierw we Lwowie, w latach 1914-16 szef sanitarny 12. Dywizji Piechoty w Krakowie, w latach 1916-18 komendant …
  • DAMIAN Ewa
    Od 2007 r. dyrektorka Zespołu Szkół w Chomranicach. Pochodzi z Nowego Sącza. Absolwentka tamtejszego II LO im. M. Konopnickiej oraz filologii polskiej na Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie (praca magisterska pt. „List czy reportaż? Analiza listów Henryka Sienkiewicza z podróży do Ameryki”). Od początku pracy zawodowej zatrudniona w SzP w Chomranicach, społeczna wicedyrektor jeszcze w …
  • DEBIUTANT – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • DIETY RADNYCH, ZAROBKI PREZYDENTA I STAROSTY
    W Nowym Sączu Warta odnotowania jest powściągliwość w kształtowaniu apanaży, czyli diet radnych z pierwszej kadencji (1990–1994). Ustalono je w wysokości 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia w pięciu podstawowych działach gospodarki narodowej (na podstawie komunikatu GUS). Było to ok. 200 tys. ówczesnych złotych (średnia płaca ok. 1 mln zł). Dziś miesięczne diety sądeckich radnych są o …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Podegrodzie. Nazwa Długołęka nazywała się początkowo Długa Łąka (nie mylić z inną pobliską Długą Łąką, ale później Wolą Brzezińską, obecnie częścią Brzeznej w pobliżu Litacza), gdyż zapewne ciągnęła się wąskim pasem wzdłuż rzeczki Gajduszowiec, przechodzącej w dolnym odcinku w Gostwiczankę. Zapisywano ją w średniowiecznych dokumentach pod łacińskimi lub polskimi, ale …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – czasy nowożytne
    W XVII w. klaryski dzierżawiły swoje ziemie, na których doliczono się aż 33 młynów. Pierwszymi znanymi z nazwiska dzierżawcami Długołęki byli Juraszowski i Daniel Rzeczyński, a Świerkli – sędzia z Nowego Sącza Marcin Lutosławski i Gabriel Gładysz. Wiadomo, że w Świerkli uprawiano wtedy chmiel. W 1781 r. zaborcze władze austriackie dokonały kasacji starosądeckiego klasztoru i …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – dyrektorzy szkoły
    Wacław Walczyński 1980-2003 Zofia Rams 2003-2004 Katarzyna Plata 2003-
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – Kościół
    Pierwszy kościół mieścił się ponoć niedaleko obecnej szkoły. Podobno w tym miejscu znaleźć można jeszcze zarys fundamentów, choć świątynia musiała być raczej drewniana. Kronikarz Jan Długosz zanotował, że w okresie 1470-80 kościół stał opustoszały. Nie wiadomo, gdzie w XVI w. stał drugi kościół i jakiemu patronowi był poświęcony. W 1890 r. Marianna i Jan Szewczykowie …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – kronika szkolna
    Na okładce kajetu figuruje wprawdzie napis „Kronika szkolna nr 3 od 1928-58”, ale pierwsze słowa zapisane przez nauczycielkę Stanisławę Stańczykiewiczównę na liniowanych kartkach zaprzeczają owemu „nr 3” w tytule: „Ponieważ dotychczas w tutejszej szkole kroniki nie było, zaprowadzam ją”. I autorka notuje dalej, nie nadużywając przy tym znaków interpunkcyjnych: „Historya tej szkoły jest taka sama …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – kronika szkolna
    Na okładce kajetu figuruje wprawdzie napis „Kronika szkolna nr 3 od 1928-58”, ale pierwsze słowa zapisane przez nauczycielkę Stanisławę Stańczykiewiczównę na liniowanych kartkach zaprzeczają owemu „nr 3” w tytule: „Ponieważ dotychczas w tutejszej szkole kroniki nie było, zaprowadzam ją”. I autorka notuje dalej, nie nadużywając przy tym znaków interpunkcyjnych: „Historya tej szkoły jest taka sama …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – Ochotnicza Straż Pożarna
    Inicjatorem powstania tu OSP był w 1979 r. Julian Pasiut i on też został jej pierwszym prezesem. Na początku siedzibę stanowił drewniany budynek po starej szkole podstawowej. Druhowie rozpoczęli zbiórkę funduszów na remizę z prawdziwego zdarzenia. Od początku skarbnikiem był Henryk Dobosz – aż do śmierci w 2003 r. Organizowali kwesty i festyny, a za …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – orkiestra dęta
    Twórcami orkiestry dętej w Długołęce-Świerkli byli w 2005 r. ówczesny wikariusz ks. Krzysztof Bajorek i emerytowany funkcjonariusz więziennictwa Andrzej Hebda, który do dzisiaj jest prezesem. Na dyrygenta wezwano Jarosława Kuśnierza. Orkiestra początkowo była parafialna, ćwiczyła w podziemiach kościoła, ale tylko do momentu, gdy miała w parafii sprzymierzeńca w postaci ks. Bajorka. Gdy ten wywędrował, ks. …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – parafia
    Choć parafia w Długołęce-Świerkli oficjalnie powstała dopiero w 1984 r., to jednak w zamierzchłych czasach już istniała w Długołęce. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1326 r. – plebanem był wówczas Heliasz. Sądząc z szacunkowej wartości 3 grzywien srebra (1 grzywna = ok. 200 gramów), w I połowie XIV w. mogła liczyć prawie 300 wiernych. …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – Prezesi OSP
    Julian Pasiut 1979-83 Stanisław Jurkowski 1983-96 Antoni Potoniec 1996-2000 Józef Plata 2000 –
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – średniowiecze
    Od XIV wieku Długołęka i Świerkla – jeszcze jako osobne osady – należały do klasztoru klarysek ze Starego Sącza. Z tym, że Długołęka niecała, bo dokumenty zakonne podają, iż dobra klasztorne sąsiadowały w tej wsi z posiadłością rycerską. Na podstawie innych źródeł można wywnioskować, że prawdopodobnie owym rycerzem był Marcin Kerskowic (Kierzkowic). W 1357 r. …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – szkoła
    Drewniany, wybudowany w latach 1947-48 budynek szkoły, o którym piszemy w części relacjonującej zawartość kroniki szkolnej, służył do 1994 r. Sołtys Jan Szewczyk, rocznik 1952, wspominał, że jeszcze za jego szkolnych czasów nie starczało sal lekcyjnych dla wszystkich dzieci naraz, więc uczył się także po domach, np. u Jurkowskich. Źródła mówią, że nauka odbywała się …
  • DŁUGOŁĘKA-ŚWIERKLA – współczesność
    Długołęka-Świerkla jest wsią graniczną: ona jeszcze należy do powiatu nowosądeckiego, a sąsiednia Przyszowa już do limanowskiego. Administracyjnie wchodzi do gminy Podegrodzie, a geograficznie zaliczana jest do Beskidu Wyspowego. Najwyższą górą wśród otaczających wieś jest Piekło zwane także Kamerą (652 m n.p.m.). Gospodarzy nazywa się tu do dzisiaj gazdami, co by wskazywało na góralską świadomość etniczną. …
  • DŁUGOSZOWSKI-WIENIAWA Bolesław Ignacy Florentyn
    (1881-1942) generał brygady Wojska Polskiego, wychowany na Ziemi Gorlickiej oraz wyszkolony i leczący na Sądecczyźnie Urodził się 22.07.1881 w Maksymówce (powiat Dolina w województwie lwowskim, obecnie Ukraina) w rodzinie ziemiańskiej, syn powstańca styczniowego Bolesława, który później był właścicielem dworku w Bobowej (powiat gorlicki), toteż jego syn, późniejszy generał, tam się wychował. W 1916 r. odwiedził …
  • DOBRODZICKI Jerzy Kazimierz
    (1884-1934) generał brygady Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu. Urodził się 14.12.1884 w Wadowicach. W latach 1896-1900 ucze ńGIMNAZJUM klasycznego w Wadowicach, w latach 1900-05 uczył się w korpusie kadetów we Lwowie. Przebieg służby Od 1905 r. zawodowy żołnierz armii austriackiej, ale równocześnie członek polskiego paramilitarnego Związku Strzeleckiego, w którym był instruktorem. W czasie I wojny …
  • DRABINA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • DROGERIA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • DUCH Bronisław Bolesław
    (1896-1980) generał dywizji Wojska Polskiego, wyszkolony w Nowym Sączu Urodził się 15.11.1896 w Borszczowie koło Tarnopola (obecnie Ukraina). Uczył się wGIMNAZJUM w Samborze (obecnie Ukraina).   Przebieg służby Skaut, członek organizacji sportowo-paramilitarnej – Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. W lipcu 1914 r. ukończył letniKURS instruktorów Polskich Drużyn Strzeleckich urządzony w gmachu dzisiejszej SzP nr 1 im. A. …
  • DUNAROWSKI Władysław
    (1903-1987) Pisarz pochodzący z Ziemi Limanowskiej. Urodzony 14 stycznia 1903 r. w Jaworznej k/Laskowej. Uczył się w szkołach w Żmiącej i Limanowej, potem w gimnazjach w Nowym Sączu i Nowym Targu, absolwent seminarium pedagogicznego. Nauczyciel, od 1921 r. pracował w Bydgoszczy, potem w Solcu Kujawskim, a od 1934 r. ponownie w Bydgoszczy. Członek Związku Nauczycielstwa …
  • DUŻYK Józef
    (1928-2000) Historyk literatury, autor książek o pisarzu z Ziemi Limanowskiej. Urodzony 14 marca 1928 r. w Krakowie. Absolwent historii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z 1952 r. W latach 1951-52 asystent w macierzystej wszechnicy, potem aż do śmierci pracował w krakowskiej bibliotece Polskiej Akademii Nauk (Umiejętności) – z przerwą na latach 1974-82, kiedy był zatrudniony …
  • DYPLOMATA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • DŻENTELMEN – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • DZIEKOŃSKI Józef Bohdan
    (1816-1855) Pisarz, autor utworów związanych z Ziemią Limanowską. Urodzony 7 lutego 1816 r. w Warszawie. Studiował medycynę na uniwersytetach w Królewcu (obecnie Kaliningrad w Rosji), Dorpacie (obecnie Tartu w Estonii) i Moskwie. W latach 1840-46 mieszkał w Warszawie – jako lider ówczesnej cyganerii artystycznej nazywany był „papieżem cyganów”. Publikował w prasie krytyki literackie, nowele i …
  • FACET – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • FAKRO sp. z o.o
    Nazwa: FAKRO sp. z o.o Siedziba: Nowy Sącz Prezes: Ryszard Florek Rok założenia: 1991 Przedmiot działalności/produkty: branża budowlana, stolarka okienna Opis powstania i działalności: FAKRO to jedna z najbardziej dynamicznych i najszybciej rozwijających się firm w branży okien dachowych na świecie. Firma FAKRO powstała w 1991 roku jako spółka prywatna, oparta w stu procentach na …
  • FARON Bolesław
    Profesor literatury polskiej i minister oświaty, pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 17 lutego 1937 r. w Czarnym Potoku (gmina Łącko) w rodzinie chłopskiej. Absolwent I LO im. Jana Długosza w Nowym Sączu z 1954 r. i filologii polskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie z 1958 r. W latach 1958-64 nauczyciel j. polskiego w II LO …
  • FARON Bolesław
    Profesor literatury polskiej i minister oświaty, pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 17 lutego 1937 r. w Czarnym Potoku (gmina Łącko) w rodzinie chłopskiej. Absolwent I LO im. Jana Długosza w Nowym Sączu z 1954 r. i filologii polskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie z 1958 r. W latach 1958-64 nauczyciel j. polskiego w II LO …
  • FEJKIEL Władysław
    (1911-1995) Profesor medycyny, działający m.in. na Sądecczyźnie. Urodzony 1 stycznia 1911 r. w Krościenku Wyżnym. Absolwent liceum we Lwowie, w latach 1930-36 studiował na wydziale lekarskim tamtejszego Uniwersytetu im. Jana Kazimierza, a w 1946 r. na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1958-59 stypendysta w Instytucie Doszkalania Kadr Lekarskich w Moskwie. W czasie okupacji niemieckiej więziony w …
  • Feliks Rapf. 1928 – 1939 Nowy Sącz. SĄDECKIE KRONIKI FILMOWE. Oprac. Sławomir Górski
  • FESTIWAL – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • FIJAŁKOWSKI-MŁOT Czesław
    (1892-1944) generał brygady Wojska Polskiego, wyszkolony w Nowym Sączu Urodził się 14.04.1892 w Okalewie w powiecie rypińskim na Kujawach. Absolwent szkoły realnej w Skierniewicach, w 1912 r. zdał w niej maturę. W latach 1912-14 studiował na wydziale nauk przyrodniczych Uniwersytetu w Leodium (Liege w Belgii).   Przebieg służby Zaczynał w organizacjach paramilitarnych – w Liege …
  • FIJAS Zygmunt
    (1910-1985) Pisarz pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 26 czerwca 1910 r. w Nowym Sączu. Absolwent tutejszego I Gimnazjum im. Jana Długosza, studiował na wydziale prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Członek nowosądeckiej Gromady Literacko-Artystycznej Łom. Debiutował w 1933 r. jako satyryk w prasie. Autor utworów satyrycznych i poetyckich, wydawanych także w pozycjach książkowych. Od 1946 r. …
  • FILOZOFIA – Wojciech Molendowicz „Sadeckie abecadło”
  • FIUT Ignacy Stanisław
    Profesor filozofii i poeta, pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 12 listopada 1949 r. w Starym Sączu. Absolwent tamtejszego LO im. Marii Skłodowskiej-Curie z 1967 r. oraz biologii z 1972 r. i filozofii z 1977 r na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 1975 r. pracownik naukowo-dydaktyczny Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie: od 1984 r. doktor, od 1996 r. …
  • FIUT Ignacy Stanisław
    Profesor filozofii i poeta, pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 12 listopada 1949 r. w Starym Sączu. Absolwent tamtejszego LO im. Marii Skłodowskiej-Curie z 1967 r. oraz biologii z 1972 r. i filozofii z 1977 r na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 1975 r. pracownik naukowo-dydaktyczny Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie: od 1984 r. doktor, od 1996 r. …
  • FLIS Jan
    (1912-1993) Profesor geografii pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 20 lipca 1912 r. w Nowym Sączu, syn adwokata i doktora praw Stanisława oraz Marii, najstarszej córki burmistrza Nowego Sącza w latach 1876-87 Włodzimierza Olszewskiego. Absolwent tutejszego I Gimnazjum im. Jana Długosza z 1930 r. oraz geografii i pedagogiki na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z …
  • FLORYNKA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Grybów. Nazwa Legenda prawi, że to król Władysław I Łokietek nadał tutejsze ziemie niejakiemu Grzybowi, który miał ich pilnować przed zbójnikami. Mieli oni ukrywać się w podziemnym tunelu prowadzącym pod górę Chełm i okazali się mocniejsi, bo to oni ubili tegoż Grzyba oraz jego synów Floriana i Wawrzyńca. I to …
  • FLORYNKA – biblioteka
    Założono ją w 1957 r. Organizatorem i pierwszym kierownikiem został sekretarz ówczesnej Gromadzkiej Rady Narodowej Eugeniusz Motyka. Obecnie jest filią Gminnej Biblioteki Publicznej w Grybowie z siedzibą w Stróżach. Motyka bibliotekarzem był do 1997 r., a zaraz po nim nastała Joanna Witek. Od początku biblioteka mieści się w Wiejskim Domu Kultury. Pierwsze pomieszczenie, w którym …
  • FLORYNKA – cmentarz łemkowski
    Na starym cmentarzu łemkowskim najbardziej okazałym grobem, właściwie jedynym grobowcem, jest mogiła kierownika szkoły Stefana Soroki, który urodził się w 1871 r., a zmarł w 1935 r. Leży na łemkowskim, bo innego wtedy nie było (katolicki powstał w 1938 r.), a inskrypcje wyryte w kamieniu są wykonane alfabetem łacińskim, a nie cyrylicą. Po wysiedleniu Łemków …
  • FLORYNKA – cmentarz łemkowski
    Na starym cmentarzu łemkowskim najbardziej okazałym grobem, właściwie jedynym grobowcem, jest mogiła kierownika szkoły Stefana Soroki, który urodził się w 1871 r., a zmarł w 1935 r. Leży na łemkowskim, bo innego wtedy nie było (katolicki powstał w 1938 r.), a inskrypcje wyryte w kamieniu są wykonane alfabetem łacińskim, a nie cyrylicą. Po wysiedleniu Łemków …
  • FLORYNKA – elektrownia
    Józef Borzęcki jeszcze jako uczeń podstawówki zainstalował w potoku turbinę 7-kilowatową, która dostarczała prąd do rodzinnego domu w Czyrnej. I to zamiłowanie do elektryfikacji mu zostało. Elektrownię wodną na rzece Biała we Florynce zaczął budować ze 20 lat temu. Systemem gospodarczym, więc trwało to ponad 10 lat. Żwir wydobyty z koryta rzeki Urząd Gminy w …
  • FLORYNKA – elektrownia
    Józef Borzęcki jeszcze jako uczeń podstawówki zainstalował w potoku turbinę 7-kilowatową, która dostarczała prąd do rodzinnego domu w Czyrnej. I to zamiłowanie do elektryfikacji mu zostało. Elektrownię wodną na rzece Biała we Florynce zaczął budować ze 20 lat temu. Systemem gospodarczym, więc trwało to ponad 10 lat. Żwir wydobyty z koryta rzeki Urząd Gminy w …
  • FLORYNKA – gimnazjum
    Początkowo zajmowało piętro w budynku Szkoły Podstawowej – podstawówce przypadł parter. Nie siliło się na oryginalność i w 2005 r. też przyjęło za swego patrona podstawówki – papieża-Polaka. Dopiero w 2007 r. powstało osobne skrzydło wyłącznie dla gimnazjum. Pierwszym dyrektorem był Jerzy Krok, którego zastąpiła dotychczasowa dyrektorka SzP Małgorzata Strytyńska, już w roli dyrektorki Zespołu …
  • FLORYNKA – kierownicy i dyrektorzy szkoły
    Mikołaj Jancur 1944-45 Marian Rąpała 1945-56 (potem był wieloletnim dyrektorem szkoły w Wielogłowach) Józefina Rąpała 1956-57 (żona poprzednika) Józef Gondek 1957-85 (przybył z Mszalnicy) Otylia Stefańska 1985-86 Zofia Krok 1986-1992 Ludwika Igielska 1992-95 Jan Petryla 1995-2000 Małgorzata Strytyńska 2000-
  • FLORYNKA – kościół (dawna cerkiew)
    W 1625 r. powstała malutka cerkiew drewniana pw. św. Michała, usytuowana w okolicach cmentarza łemkowskiego, który obecnie wyłania się z chaszczy przy drodze do Brunar. W 1875 r. wzniesiono większą cerkiew murowaną pw. św. Michała Archanioła, obecnie stanowiącą kościół rzymskokatolicki. Wznieśli ją włoscy murarze, którzy akurat budowali linię kolejową Tarnów-Muszyna. Budowę zainicjowali parochowie (prawosławni proboszczowie) …
  • FLORYNKA – Ochotnicza Straż Pożarna
    Dla strażaków, którzy za patrona mają św. Floriana, bardziej odpowiednim miejscem od Florynki jest na całym świecie chyba już tylko Florencja. OSP powstała tutaj jeszcze w czasach łemkowskich – w 1929 r. pod nazwą Stowarzyszenie Straży Pożarnej. Wiadomo, że przedwojennym prezesem był Wasyl Dubec, a naczelnikiem Stefan Merena. Łemkowie rozpoczęli nawet budowę remizy, ale przed …
  • FLORYNKA – okres łemkowski
    Pierwszy dokument archiwalny wymienia Florynkę w 1391 r. jako wioskę lokowaną na prawie wołoskim. Do czasów Władysława II Jagiełły była domeną królewską, ale właśnie w 1391 r. król nadał biskupowi krakowskiemu Janowi Radlicy zamek i miasto Muszyna z licznymi wsiami, w tym Florynką. Potem wciąż należała do biskupstwa krakowskiego, wchodząc w skład tzw. klucza dóbr …
  • FLORYNKA – orkiestra dęta
    Strażacką orkiestrę dętą powołano w 1975 r. z inicjatywy ówczesnego prezesa OSP we Florynce Stanisława Kmaka. Obecnie jest ona strażacka raczej tytularnie, bo praktycznie znajduje się na utrzymaniu Gminnego Ośrodka Kultury w Grybowie. Pierwszym kapelmistrzem został Jan Zygmunt, nauczyciel szkoły muzycznej w Nowym Sączu. Pierwsza próba odbyła się w końcu kwietnia 1975 r., a już …
  • FLORYNKA – parafia
    Od ok. 1620 r. istniała we wsi parafia unicka (grekokatolicka). Po jej zniesieniu parafię rzymskokatolicką erygowano w 1951 r. Znajduje się pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, bo w 1949 r., a zatem jeszcze przed oficjalnym ustanowieniem, duszpasterstwo objęli w niej księża właśnie z tego zgromadzenia zakonnego, popularnie zwani sercanami, którzy przewodzą parafii także w pobliskiej …
  • FLORYNKA – proboszczowie rzymskokatoliccy
    ks. Stanisław Sidełko ks. Stefan Mytnik ks. Stefan Kierpiec ks. Alojzy Kegel ks. Jan Mucha ks. Ernest Budyn ks. Zdzisław Zabdyr ks. Lucjan Kurpas ks. Józef Krajewski ks. Józef Kusek ks. Marek Mikołajczak ks. Mariusz Tomaka
  • FLORYNKA – przedszkole
    Siostry zakonne józefitki (ich oficjalnym strojem są habity czarne, ale jako roboczych używają szarych) przybyły do Florynki w 1948 r. i zajęły plebanię cerkwi prawosławnej, czyli tzw. Kuryłówkę (patrz – część o łemkowskim okresie w przeszłości wsi). Wcześniej wciąż przechodziła ona z rąk do rąk. Najpierw, co oczywiste, mieszkał w niej prawosławny paroch (proboszcz). Za …
  • FLORYNKA – szkoła
    Parafialna (we wsi istniała wtedy tylko parafia prawosławna) szkoła mogła istnieć już na przełomie wieków XVIII i XIX. Państwowa powstała najprawdopodobniej w 1910 r. W części poświęconej cmentarzowi łemkowskiemu wspominamy o grobie kierownika szkoły Stefana Soroki, zmarłego w 1935 r. Pochowany jest na łemkowskim, bo innego wtedy jeszcze nie było, a inskrypcje wyryte w kamieniu …
  • FLORYNKA – współczesność
    Florynka ma niezłe położenie geograficzne, bo leży na skrzyżowaniu dróg Grybów-Krynica i Nowy Sącz-Wysowa. Przy tej pierwszej drodze znajduje się cmentarz wojskowy z okresu I wojny światowej – świadectwo krwawej bitwy, jaka toczyła się na południe od Grybowa w grudniu 1914 r. pomiędzy armiami rosyjską i austrowęgierską. Pochowani są na nim żołnierze węgierscy z 2. …
  • FOLEJEWSKI Zbigniew
    (1910-1999) Profesor slawistyki i polonistyki oraz poeta emigracyjny związany z Ziemią Limanowską. Urodzony 18 października 1910 r. w Wilnie. Absolwent filologii polskiej i historii tamtejszego Uniwersytetu Stefana Batorego z 1934 r. Wykładowca w założonym w 1898 r. przez Polaka chińskim mieście Harbin w Mandżurii oraz korespondent polskich czasopism z Chin, Korei i Japonii. Od 1937 …
  • FRĄCZEK Adam Stanisław
    Profesor psychologii, pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 1 listopada 1935 r. w Podegrodziu. Absolwent Liceum Pedagogicznego w Starym Sączu i Uniwersytetu Warszawskiego z 1958 r. Pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej uczelni: od 1965 r. dr nauk humanistycznych, od 1977 r. dr habilitowany, od 1987 r. profesor, kierownik katedry psychologii edukacyjnej. Wykładowca zakładu psychologii klinicznej w Instytucie Psychiatrii i …
  • FRASOBLIWA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • FREISLER Jan (1914-1964) – zaproszenie na spotkanie wspomnieniowe
  • FROEHLICH Wojciech Antoni
    (1943-2013) Profesor geografii, pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 25 marca 1943 r. w Nowym Sączu, jego ojciec Eugeniusz był w latach 1950-70 dyrektorem nowosądeckiego Liceum Handlowego. Absolwent tutejszego I LO im. Jana Długosza z 1960 r. (chodził do klasy m.in. z red. Leszkiem Mazanem oraz innymi późniejszymi profesorami szkół wyższych Piotrem Kuśnierczykiem i Januszem Traple) …
  • FUNDACJA ROZWOJU DIALIZOTERAPII I NEFROLOGII
    Nazwa: Fundacja Rozwoju Dializoterapii i Nefrologii Siedziba: Oddział Chorób Wewnętrznych  Szpital SpecjalistycznyNOWY SĄCZ Prezes: LEKARZAndrzej Fugiel specjalista ch. wewnętrznych, nefrolog i hipertensjolog Rok założenia: 1991 Przedmiot działalności/produkty: popularyzacja zagadnień chorób nerek. Opis powstania i działalności: powstała dla wspierania działalności Oddziału Nefrologii Sukcesy: zakup sprzętu medycznego, stworzenie sieci internetowej,  wspieranie działania Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala Specjalistycznego …
  • FUNDACJA ROZWOJU DIALIZOTERAPII I NEFROLOGII
    Nazwa: Fundacja Rozwoju Dializoterapii i Nefrologii Siedziba: Oddział Chorób Wewnętrznych Szpital Specjalistyczny Nowy Sącz Prezes: lekarz Andrzej Fugiel specjalista ch. wewnętrznych, nefrolog i hipertensjolog Rok założenia: 1991 Przedmiot działalności/produkty: popularyzacja zagadnień chorób nerek. Opis powstania i działalności: powstała dla wspierania działalności Oddziału Nefrologii Sukcesy: zakup sprzętu medycznego, stworzenie sieci internetowej, wspieranie działania Oddziału Chorób Wewnętrznych …
  • FUTBOL – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • GABOŃ
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Stary Sącz. Nazwa W średniowiecznych dokumentach pisanych po łacinie napotykamy na rozmaite warianty: w 1276 r. – Gaban, 1301 – Bagam (!), 1378 – Gabana, 1400 – Gabani, 1407 – Gabanye, 1408 – Gabanów i Gabanay, 1414 – Gabane, 1418 – Kabana (!), 1421 – Gubany, 1424 – Gabon i …
  • GABOŃ – czasy nowożytne
    Dopiero zaborcze władze austrowęgierskie targnęły się na własność kościelną i w 1782 r. upaństwowiły włości klarysek. W ten sposób także Gaboń przeszedł na własność tzw. Funduszu Religijnego, należącego do skarbu państwa austriackiego. Osiedlono następnie tutaj niemieckich kolonistów i powstało osiedle tzw. Gaboń Niemiecki. SŁOWNIK geograficzny Królestwa Polskiego” z 1881 r. podaje: „rozdano najlepsze w całej …
  • GABOŃ – Kaplica na Opalanej
    W kaplicy na Opalanej znajduje się figurka Chrystusa. Okoliczna ludność wierzy w jej cudowne właściwości i w każdy Wielki Czwartek pielgrzymuje przed jej oblicze. Aż tu nagle niektórych mieszkańców wzburzył ks. proboszcz Jerzy Kulpa, którego ostatniego można byłoby posądzać o niedowiarkostwo. Ponoć miał się wyrazić, że oddają cześć kawałkowi spróchniałego drewna. Tymczasem np. sołtys Gabonia …
  • GABOŃ – kościół
    Zasługą pierwszego gabońskiego duszpasterza ks. Litaka było to, że dość szybko stanął kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej. Poświęcony przez papieża Jana Pawła II kamień węgielny wmurowano 1 maja 1984 r. w obecności ks. biskupa Józefa Gucwy. Autorem projektu świątyni był architekt Jan Okowiński. Budowa rozpoczęła się w inne święto majowe – 3 maja 1987 …
  • GABOŃ – kronika szkolna
    Z kroniki, która znajduje się w miejscowej podstawówce dowiadujemy się, że szkoła powstała we wsi na początku 1885 r. Oprócz kroniki w zbiorach bibliotecznych odnalazła się „Księga wizytacyjna” założona 26 czerwca 1885 r. Początkowo wizytowali i wpisywali się do „Księgi…” wyłącznie księża-inspektorzy. Już w 1889 r. ks. Ignacy Górski zwrócił uwagę na brak krzyża na …
  • GABOŃ – kronika szkolna
    Z kroniki, która znajduje się w miejscowej podstawówce dowiadujemy się, że szkoła powstała we wsi na początku 1885 r. Oprócz kroniki w zbiorach bibliotecznych odnalazła się „Księga wizytacyjna” założona 26 czerwca 1885 r. Początkowo wizytowali i wpisywali się do „Księgi…” wyłącznie księża-inspektorzy. Już w 1889 r. ks. Ignacy Górski zwrócił uwagę na brak krzyża na …
  • GABOŃ – Ochotnicza Straż Pożarna
    OSP w Gaboniu utworzono w 1967 r. z inicjatywy działaczy ludowych na czele z ówczesnym sołtysem Stanisławem Szumacherem, którego wybrano na pierwszego prezesa. Mobilność jednostka uzyskała w 1973 r., kiedy wyposażyła się w wóz konny. Ponieważ druhowie z Gabonia nie mieli jeszcze wtedy remizy, sprzęt garażowano w domach prywatnych. W tym m.in. u Marka Chowańca, …
  • GABOŃ – parafia
    W „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego” z 1881 r. wspomina się, że Gaboń należał jeszcze wtedy do parafii w dość przecież odległym Podegrodziu. Zresztą przynależność do parafii w Podegrodziu odnotował kronikarz Jan Długosz już w 1470 r., choć ten sam autor napisał także, że w okresie 1470-80 z tutejszego folwarku rycerskiego odprowadzano dziesięcinę snopkową o wartości …
  • GABOŃ – średniowiecze
    Po raz pierwszy w dokumentach występuje w 1276 r. jako wieś szlachecka, należąca do komesa (pana lennego i zarządcy okręgu grodowego) Mirosława. I do dzisiaj jej sołtysem też jest Mirosław – Garbacz. W 1293 r. komes  Mściwój, co poświadczyła Gryfina, wdowa po księciu krakowskim Leszku Czarnym (1241-1288), sprzedał ówczesny Gabań komesowi Mikołajowi zwanemu Pączkiem, a …
  • GABOŃ – szkoła
    Szkoła Podstawowa mieści się w budynku, który oddano do użytku w 1972 r. Wcześniejszy z 1889 r. i rozbudowany w 1927 r. przeznaczono do rozbiórki w 1969 r. Do 1968 r. za oświetlenie klas zimą służyły jeszcze lampy naftowe. Do czasu wybudowania nowej szkoły dzieci uczyły się w Domu Ludowym. 15 października 1972 r. przeniosły …
  • GABOŃ – współczesność
    Po Przysietnicy Gaboń jest drugą wsią w gminie Stary Sącz pod względem powierzchni. Jest tak rozłożysty, że sieć dróg wyłącznie gminnych liczy w nim czterdzieści kilka kilometrów. Niczym Rzym rozciąga się na wzgórzach. Z tym, że na 6 w odróżnieniu od 7 rzymskich. Te gabońskie noszą nazwy: Opalana, Ćwierci, Wola, Wilkówka, Jachlówka i Mołdałówka. Deniwelacja …
  • GADZINA Czesława
    Społeczna zastępczyni dyrektora Zespołu Szkół w Librantowej. Absolwentka I LO w Nowym Sączu i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, kierunek – nauczanie początkowe. Od początku, czyli od 1981 r., zatrudniona w Librantowej. Uczy informatyki, zajmuje się nauczaniem początkowym (edukacją zintegrowaną), prowadzi szkolne kółko teatralne. (IrP)
  • GAFA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • GĄGOR Franciszek
      (1951-2010) generał Wojska Polskiego, pochodzący z Sądecczyzny. Urodził się 8.09.1951 w Koniuszowej (powiatNOWY SĄCZ). Uczeń I Liceum Ogólnokształcącego w Nowym Sączu, maturzysta z 1969 r. Absolwent anglistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z 1983 r. Przebieg służby W latach 1969-73 słuchacz Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych we Wrocławiu. Następnie dowódca plutonu i kompanii rozpoznania …
  • GALICA Andrzej
    (1873-1945) generał brygady Wojska Polskiego, twórca 1. pułku strzelców podhalańskich stacjonującego w Nowym Sączu.  Urodził się 27.11.1873 w Białym Dunajcu na Podhalu w rodzinie góralskiej. AbsolwentGIMNAZJUM klasycznego w Krakowie z 1897 r. i wydziału inżynierii na politechnikach Lwowskiej i Wiedeńskiej. Inżynier zatrudniony w austriackiej Państwowej Dyrekcji Budowy Dróg Wodnych. Przebieg służby Służył w armii austriackiej. Od …
  • GALICYJSKIE STOWARZYSZENIE MIŁOŚNIKÓW KOMUNIKACJI
    Nazwa: Galicyjskie Stowarzyszenie Miłośników Komunikacji Siedziba: ul. Wyspiańskiego 22, 33-310 Nowy Sącz Prezes: Michał Machowski Rok założenia: 2009 Przedmiot działalności/produkty: historia komunikacji miejskiej, zabytkowe autobusy Opis powstania i działalności: Stowarzyszenie powstało z inicjatywy pasjonatów komunikacji miejskiej. W kolekcji GSMK znajduje się 6 autobusów. Dwa z nich – Jelcz M11 #317 i Jelcz L090M są w …
  • GAŁĄZKA Michał
    (1893-1972) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Sądecczyzny. Urodził się 9.09.1893 w Trzetrzewinie pod Nowym Sączem. Absolwent IGIMNAZJUM w Nowym Sączu z 1915 r., studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Przebieg służby Członek paramilitarnego Związku Strzeleckiego. W latach 1914-17 w Legionach Polskich na froncie rosyjskim: 3. pułk piechoty i 1. pułk artylerii. Po tzw. kryzysie przysięgowym …
  • GARBICZ Adam
    Geofizyk i krytyk filmowy, piszący też w prasie sądeckiej. Urodzony w 1943 r. w Krakowie. Absolwent wydziału geologiczno-poszukiwawczego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie z 1965 r., podyplomowych studiów w Wyższej Szkole Węglowodorów w Mediolanie z 1967 r. i Podyplomowego Studium Dziennikarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1978 r. W latach 1965-80 zatrudniony w krakowskim Przedsiębiorstwie Geofizyki …
  • GARWOL Grzegorz
    Od 2006 r. dyrektor Zespołu Szkół w Barcicach. Urodził się w 1970 r., pochodzi z Gołkowic. Absolwent Liceum Elektrycznego w Nowym Sączu oraz trzech kierunków studiów: techniki na Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, informatyki na Akademii Ekonomicznej w Katowicach i zarządzania na Uniwersytecie Rzeszowskim. Miejsca pracy: komputerowy projektant okien w Dako, nauczyciel w SzP w …
  • GĄSIOR Mariusz
    Profesor medycyny pochodzący z Ziemi Gorlickiej. Urodzony 30 sierpnia 1963 r. w Gorlicach. Absolwent szkoły podstawowej i LO w Bobowej z 1982 r. oraz wydziału lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej z 1988 r., wydziału organizacji i zarządzania Politechniki Śląskiej, a także wydziału farmaceutycznego Śl.AM z 2002 r. Pracownik Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii (potem Śląskie Centrum Chorób Serca) …
  • GAWĘDZIARZ – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • GAWLIK Józef
    Profesor techniki, pochodzący z Ziemi Limanowskiej i wyedukowany w Nowym Sączu. Urodzony 23 września 1948 r. w Męcinie. Absolwent I LO im. Jana Długosza w Nowym Sączu z 1966 r. i Politechniki Krakowskiej z 1972 r. z tytułem inżyniera. Pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej PK: od 1977 r. doktor nauk technicznych, od 1981 r. wicedyrektor, a potem …
  • GAZETA KRAKOWSKA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • GAZETY – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • GĘBIK Władysław
    (1900-1986) Publicysta pochodzący z Ziemi Limanowskiej. Urodzony 14 czerwca 1900 r. w Szczyrzycu. Absolwent wydziału rolniczego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z tytułem inżyniera oraz biologii i filozofii na Uniwersytecie Poznańskim ze stopniem doktora nauk filozoficznych. Przed II wojną światową nauczyciel: w latach 1923-32 w Miejskim Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym w Katowicach, od 1933 r. w Gimnazjum Polskim …
  • GEISLER Piotr
    (1870-1930) generał brygady Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu. Urodził się 19.01.1870 w Dobromilu (obecnie Ukraina). AbsolwentGIMNAZJUM w Przemyślu z 1891 r. i wydziału lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1897 r. Doktor medycyny. Przebieg służby W latach 1892-1918LEKARZ w armii austriackiej. Awanse: 1897 – porucznik, 1900 – kapitan, 1915 – major, 1918 – podpułkownik. W Wojsku …
  • GERTYCH Zbigniew
    (1922-2008) Profesor ekonomii i agrotechniki, pracujący na Sądecczyźnie. Urodzony 26 października 1922 r. w Poznaniu. Absolwent wydziału rolnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim z 1947 r. Uczestnik kampanii wrześniowej w wojnie obronnej z Niemcami w 1939 r. W czasie okupacji niemieckiej w latach 1940-42 więziony przez Niemców, uciekł z więzienia w Zwickau, członek Armii Krajowej, partyzant, ranny …
  • GIZA Józef
      (1887-1965) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący i służący na Sądecczyźnie. Urodził się 3.03.1887 w Dąbrówce Polskiej (wieś, którą w 1977 r. włączono w granice miasta Nowego Sącza, obecnie o statusie osiedla). Absolwent IGIMNAZJUM w Nowym Sączu z 1909 r. Przebieg służby Zawodowy żołnierz w armii austriackiej: 20. pułk piechoty w Nowym Sączu. Od 1917 r. w …
  • GIZELLA Jerzy
    Poeta, należący do grupy literackiej Tylicz. Urodzony 23 stycznia 1949 r. w Krakowie. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim z 1973 r., doktor nauk humanistycznych (psychologia). Po studiach pracował w gazecie popołudniowej „Echo Krakowa”. W latach 1982-86 pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Psychologii UJ, w 1986 r. wyemigrował do Francji, a rok później do USA. W 2004 …
  • GŁĘBOKIE
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Piwniczna-Zdrój. Nazwa Pochodzenie nazwy jest dość oczywiste, gdyż rozpościera się ono w głębokiej dolinie potoku. W XIX wieku wieś nazywano Głęboką, ale wśród miejscowych funkcjonowała także alternatywna nazwa – Miechury. Tak nawet zapisywano ją w księgach parafialnych kościoła w Piwnicznej. Nazwę ukuto od właścicieli wsi, rodziny wójta z Piwnicznej Stanisława …
  • GŁĘBOKIE – czasy nowożytne
    Po pierwszym zaborze Polski w 1772 r. Głębokie weszło w skład cesarstwa austrowęgierskiego: najpierw przypisano je do Królestwa Węgierskiego, ale już od 1773 r. do prowincji Galicja. W 1819 r. przydarzyło się nieszczęście. Po oberwaniu chmury w górach wezbrane wody runęły na wieś tak gwałtownie, że zaskoczyły mieszkańców nadpopradzkiego folwarku Miechurskich. Wśród innych utonęli żona …
  • GŁĘBOKIE – kronika szkolna
    Przed 1945 r. dzieci z Głębokiego chodziły do szkoły do Młodowa i w tym celu musiały przeprawiać się łódką na drugi brzeg Popradu. Powodowało to częste absencje i z tego względu zrodziła się inicjatywa powołania szkoły w samym Głębokiem. Nauka rozpoczęła się tu od pierwszego powojennego roku szkolnego 1945/46. Klasę urządzono w wynajętej izbie u …
  • GŁĘBOKIE – Ochotnicza Straż Pożarna
    Strażacy-ochotnicy z Głębokiego skrzyknęli się w 1980 r. Wśród najbardziej czynnych założycieli byli Tadeusz Furdyna (pierwszy prezes), Jan Źrałka (późniejszy prezes) i Józef Smyda (pierwszy naczelnik). Źrałka z początku nie mógł być prezesem, bo jeszcze sprawował funkcję prezesa OSP w Piwnicznej. Pierwszym prezesem został Furdyna pewnie dlatego, że był wtedy kierownikiem domu wczasowego Słoneczny Stok …
  • GŁĘBOKIE – proboszczowie
    1981-83 ks. Józef Majerski 1983 ks. Jacek Szara 1983-93 ks. Adam Stanaszek (zm. 2010) 1993-2003 ks. Zygmunt Kabat 2003- ks. Ryszard Rutkowski
  • GŁĘBOKIE – średniowiecze
    W akcie lokacji Piwnicznej w miejscu zwanym Piwniczna Szyja, wydanym w 1348 r. przez króla Kazimierza III Wielkiego dla Hanka z Sącza, wieś figuruje pod pisownią „Glembokie”, co wskazuje, że już istniała od jakiegoś czasu i jest starsza od Piwnicznej. Potem przez wieki była przysiółkiem Piwnicznej i wraz z nią królewszczyzną, wchodzącą w skład starostwa …
  • GŁĘBOKIE – Stowarzyszenie Młodów-Głębokie
    W 1996 r. Maria Wanda Krasowska założyła Stowarzyszenie Kobiet na Rzecz Rozwoju Wsi Młodów, w 2001 r. je zarejestrowano, a w 2006 r. skrócono nazwę na Stowarzyszenie Młodów-Głębokie. Jest ono naturalnym spadkobiercą Koła Gospodyń Wiejskich. W Głębokiem istniało KGW, ale zanikło w latach 80. Jego ostatnią przewodniczącą była nieżyjąca Ludwika Miechurska. Również panie z Młodowa …
  • GŁĘBOKIE – wody mineralne
    W XIX w. na fali powodzenia uzdrowisk pojawiło się zainteresowanie także miejscowymi źródłami wody mineralnej, które były znane ponoć jeszcze przed tymi z Piwnicznej. W 1814 r. w wąwozie potoku Głęboczanka odkrył je dla świata pasterz Michał Cięciwa. Początkowo należały do gminy, a odkupił je od niej hrabia Potocki z Rymanowa. W 1860 r. jako …
  • GŁĘBOKIE – współczesność
    Głębokie, najmniejsza, bo licząca niespełna pół tysiąca mieszkańców, wieś gminy Piwniczna-Zdrój, leży u ujścia potoku Głęboczanka do Popradu pomiędzy Makowicą (948 m n.p.m.) a Zadnimi Górami (969 m n.p.m.) w zachodniej części masywu Jaworzyny Krynickiej (1114 m n.p.m.). Na południe od wsi wznosi się wzgórze Cycówka (595 m n.p.m.). Tak się przypadkowo składa, że inna …
  • GŁOS – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • GŁUCHOWSKI Janusz Julian
      (1888-1964) generał dywizji Wojska Polskiego, wyszkolony na Limanowszczyźnie. Urodził się 6.08.1888 w majątku Bukowa k/Piotrkowa Trybunalskiego w rodzinie ziemiańskiej. Uczył się najpierw w rosyjskim, a potem polskimGIMNAZJUM w Częstochowie. Uczestnik strajku szkolnego w 1904 r. Maturę zdał w 1908 r. Jekatierinosławiu (obecnie Dnipropetrowsk na Ukrainie). Członek Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej (ranny w akcji na urząd …
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE
    Sądeckie wsie, leżące w gminie Stary Sącz. Nazwa Nazwa wsi przewija się w średniowiecznych dokumentach w różnych wariantach: 1276 r. – Golgowicz i Golcouic, 1280 – Golgouicy, 1292 – Golkouic, 1308 – Golkowice, 1404 – Golgowicze, 1470-80 – Golkowycze, 1530 – Golcowice, 1564 – Golkowicze. Z kolei założona w 1910 r. kronika parafialna wspomina – …
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE – czasy nowożytne
    W XVI w. w Gołkowicach – oprócz 3 łanów ziemi uprawnej i karczmy – znajdował się młyn o jednym kamieniu, a w XVII w. – folusz. Dwa młyny i folusz w 1698 r. były własnością Jana Sadełki, który zapewne obrósł sadłem, gdyż był najbogatszym mieszkańcem wsi. Wzmiankowane są także kuźnia, browar i gorzelnia, co stawiało …
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE – kościół
    Decyzję o budowie kościoła w Gołkowicach Górnych podjął ówczesny ordynariusz tarnowski ks. Leon Wałęga i zadanie to powierzył w 1910 r. ks. Andrzejowi Jarochowi, wikariuszowi z Podegrodzia. Świątynia stanęła na ziemi podarowanej przez Franciszka i Rozalię Florków, pochodzących z Opalanej (obecnie przysiółek Gabonia), ale zamieszkałych już w Gołkowicach Polskich. Budowa drewnianego kościoła, który zaprojektował sam …
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE – Ochotnicza Straż Pożarna
    OSP w Gołkowicach powstała w 1922 r. Utworzyli ją mieszkańcy gromad Gołkowice Polskie (obecnie Górne) i Niemieckie (Dolne) oraz Gabonia. Potem przyłączyły się jeszcze Mostki i Skrudzina. Powoli dorabiali się sprzętu. Członkowie straży sprzedawali drewno z własnych zagajników, a za uzyskane w ten sposób pieniądze w 1923 r. zakupili sikawkę konną. Do 1938 r. garażowała …
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE – Orlik
    W Gołkowicach Górnych w latach 60. istniał LZS. Miał boisko z baraczkiem. Klub najwyżej grał w A-klasie i zamarł zupełnie w 1973 r. 30 lat później następcy tamtych utworzyli KS Jaworzynka Gołkowice. Prezesem został Aleksander Piętka. Klub był jednosekcyjny – wyłącznie piłkarski. Występował w B-klasie, bo w okręgu nowosądeckim nie było C-klasy. Aby było gdzie …
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE – parafia
    Parafię św. Antoniego Padewskiego w Gołkowicach Górnych erygowano w 1925 r. Obejmuje także Dolne oraz Skrudzinę i Praczkę. Wcześniej gołkowiczanie razem zresztą ze skrudzinianami i gabonianami należeli do rozległej parafii w Podegrodziu. Mieszkańcy skrajów tych wiosek mieli zresztą bliżej do innych kościołów: Gaboń-Opalana – w Jazowsku, a Gołkowice zwłaszcza Dolne – w Starym Sączu. W …
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE – Prezesi OSP
    1922-45 ks. proboszcz Jan Cebula 1945-80 Stanisław Piętka 1945-48 p. o. Marian Kler 1980-82 Władysław Banach 1983-93 Stanisław Jodłowski 1993- Antoni Majerski
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE – proboszczowie
    1910-17 ks. Andrzej Jaroch jako administrator 1917-48 ks. Jan Cebula 1948-64 ks. Michał Orczyk 1965-77 ks. Jan Stach 1977-2004 ks. kanonik Stefan Tokarz 2004 – ks. Kazimierz Koszyk
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE – współczesność
    Rolnictwo jeszcze tu zupełnie nie wygasło, zwłaszcza na terenach leżących nad Dunajcem, którego cyklicznym wylewom zawdzięczają żyzną glebę. Wszystko to jednak małe, drobnotowarowe gospodarstwa na potrzeby własne obrabiających je rodzin. Już tylko w pojedynczych znajdują się takie tradycyjneZWIERZĘTA inwentarskie, jak krowy oraz uprawy, jak zboża czy ziemniaki. Częściej występuje specjalizacja w owocach miękkich (głównie czarne …
  • GOŁKOWICE GÓRNE I DOLNE w średniowieczu
    Wiódł tędy szlak handlowy prowadzący na Spisz i Orawę, a dalej na Morawy. Pierwsza wzmianka na piśmie o wsi znajduje się w dokumencie z 1276 r. Wtedy to węgierska żona księcia krakowskiego Bolesława V Wstydliwego (1226-1279) – księżna Kunegunda (późniejsza św. Kinga) przekazała to należące do niej, liczące wtedy 17 łanów ziemi uprawnej (1 łan …
  • GÓROWSKI Mieczysław
    (1941-2011) Grafik i profesor sztuki, pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 5 lutego 1941 r. w Miłkowej (gmina Korzenna), jego dziadek był tam kowalem. Absolwent szkoły powszechnej w rodzinnej wsi, Państwowego Liceum Technik Plastycznych w Tarnowie z 1959 r. i wydziału form przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie z 1966 r. (dyplom otrzymał za projekt analizatora spalin). …
  • GÓRZ Bronisław
    Profesor geografii, pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony w 1937 r. w Gołkowicach. Pracownik naukowo-dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej (potem Akademii P., następnie Uniwersytetu P.) w Krakowie: kierownik zakładu geografii ekonomicznej, profesor zwyczajny doktor habilitowany, specjalista od geografii rolnictwa i obszarów wiejskich, badacz rolnictwa w Karpatach i przemian we wsiach górskich po II wojnie światowej. Wykładał także w …
  • GOSTKOWSKI Konstanty
    (1724-1790) generał-major wojsk koronnych i generał adiutant armii pruskiej, pochodzący z rodu sądeckiego. Urodził się w rodzinie majora wojsk koronnych. Jego ród wywodził się z Sądecczyzny, gdzie posiadał majątki Trzycierz (obecnie gmina Korzenna) i Męcinę k/Limanowej. Od 1767 r. generał-major wojsk koronnych. Od 1772 r. w armii pruskiej, oficer kirasjerów, generał adiutant króla Prus Fryderyka II (Hohenzollerna) …
  • GRABAN Władysław
    Poeta łemkowski na Sądecczyźnie. Urodzony 15 maja 1957 r. w Kostomłotach k/Środy Śląskiej. Uczył się w Technikum Górniczym w Katowicach i Budowlanym w Sosnowcu. W 1962 r. po raz pierwszy przyjechał z rodzicami w ojczyste strony – do Wołowca i Gładyszowa na Ziemi Gorlickiej. Trochę jak Jan Kiepura: mieszkał w Sosnowcu, a od 1978 r. …
  • GROCHOWIAK Stanisław
    (1934-1976) Pisarz, należący do grupy literackiej Muszyna. Urodzony 24 stycznia 1934 r. w Lesznie. Studiował filologię polską na uniwersytetach w Poznaniu i Wrocławiu. W czasie studiów w Poznaniu aresztowany za działalność antykomunistyczną. Po zwolnieniu pracownik poprawczaka w Rydzynie k/Leszna, w 1956 r. redaktor w Instytucie Wydawniczym Pax, w latach 1958-60 członek redakcji czasopisma „Współczesność”, od …
  • GRÓDEK
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Grybów. Nazwa W średniowiecznych dokumentach pisanych po łacinie występuje w formach Grothek i Grodek. Źródłosłów oczywisty – od grodziska, które prawdopodobnie istniało tu w czasach prehistorycznych. Nie mylić z nieodległym Gródkiem nad Dunajcem. — Źródła „Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. Edycja elektroniczna”, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk 2010-14 Stanisław …
  • GRÓDEK – czasy nowożytne
    Dokument z 1814 r. głosi (pisownia oryginalna): „Aże nie będąc dalej wstanie do tego iż wypracowany do trzymania tegoż półrolka (miara powierzchni zwana rolą zajmowała 43 morgi = 24,2 ha, a zatem półrolek miał ponad 12 ha), dobrowolnie przy Urzędzie naszym Grodkowskim wypuszczamy wiecznemi czasy Stanisławowi Krokowi – Synowi naszemu najstarszemu i tego czynimy dziedzicem …
  • GRÓDEK – kapłani i proboszczowie
    ks. Wojciech Huza – dojeżdżał z Grybowa na nabożeństwa przy kaplicy przydrożnej wzniesionej przez Wojciecha Matusika ks. Józef Henciński (Chęciński?) – od 1911 r. dojeżdżał z Grybowa ks. Franciszek Czarnecki (Czernecki?) – stały ekspozytor w latach 1913-14 ks. Jan Solak – ekspozytor w latach 1914-20, późniejszy dziekan dekanatu grybowskiego, jako jeszcze wikary grybowski zaczął budowę …
  • GRÓDEK – koło gospodyń wiejskich
    Siedzibę oraz magazyn sprzętów i naczyń w domu ludowym ma także KGW. Kiedyś kobiety z Gródka działały przy Związku Młodzieży Wiejskiej. Organizowały zabawy i wypożyczały naczynia na wesela. Ale formalnie KGW założył Anna Brońska w 1976 r. przy Kółku Rolniczym w Grybowie. Ona też prowadziła pierwsze kursy. Odznaczyła się także Anna Bernasiewicz-Mitus, która nie ustawała …
  • GRÓDEK – kościół
    Budowę rozpoczęto w 1910 r. – parafianie pod przewodnictwem ks. Jana Solaka wznosiliGO sami na gruncie przekazanym przez rodzinę Kroków: Agnieszkę, Katarzynę, Teklę, Bernardyna i Franciszka. Neogotycką świątynię pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa poświęcił ówczesny ordynariusz tarnowski ks. biskup Leon Wałęga. Pokryto go dachówkami wyprodukowanymi jeszcze w tarnowskiej fabryce Konstancja, należącej do książąt Sanguszków. W …
  • GRÓDEK – kronika szkolna
    We współczesnej szkole znajduje się kronika nauczania w Gródku, w której pierwszy wpis brzmi (pisownia oryginalna): „Na dniu 14 Lutego 1856 włościanie z gminy Gródka w celu przysłania dzieci swojich do szkoły zobowiązali się dopłacać na utrzymanie nauczyciela i pomocnika i do innych obowiązków przy szkole trywialnej [trzyletnia, elementarna] w Grybowie”. Natomiast istnienie szkoły w …
  • GRÓDEK – Ochotnicza Straż Pożarna
    OSP w Gródku utworzono w 1947 r. Zaczynano od ręcznej sikawki – z braku remizy przechowywanej w gospodarstwie Jana Morańdy. W 1957 r. pojawiła się motopompa Leopolia, którą garażowano w wyremontowanej przez druhów stajni parafialnej. W latach 1982-97 powstawał Dom Strażaka, budowany w czynie społecznym przez mieszkańców górnej części wsi. Od 1999 r. jest sztandar. …
  • GRÓDEK – parafia
    Istnieje od 1925 r., wcześniej wierni należeli do grybowskiej, co zaświadczył już Jan Długosz w kronice z końca XV w. Kronikarz podał, iż w okresie tym dziesięcinę z tutejszych łanów kmiecych płacono biskupowi krakowskiemu. W 1529 r. ta dziesięcina pieniężna wynosiła 2 grzywny, 5 groszy i 6 denarów, zaś plebanowi w Grybowie przekazywano meszne (opłata …
  • GRÓDEK – prezesi i naczelnicy OSP
    Prezesi OSP Michał Gryboś Roman Soczek (dyrektor szkoły) Józef Obrzut (od 1974 r.) Naczelnicy 1947-57 Franciszek Wierzchanowski 1957-62 Stanisław Morańda 1962-66 Tadeusz Dziedziak 1966-85 Władysław Gryboś 1985-89 Mieczysław Tajak 1989-2000 Antoni Wierzchanowski 2000- Roman Morańda
  • GRÓDEK – średniowiecze
    Najstarszy dokument, w którym pojawia się nazwa tegoż Gródka, pochodzi z 1428 r., kiedy to sławny rycerz Zygmunt z Bobowej, dowódca chorągwi Gryfitów w bitwie pod Grunwaldem, wydzierżawił stanowiącą własność królewską tenutę (starostwo) grybowską, tzn. miasto Grybów z przyległymi wsiami, w tym Gródkiem, niejakiemu Janowi Franczuchowi z Naszacowic. W XVI w. nadal zaliczana do królewszczyzn. …
  • GRÓDEK – Wiejski Dom Kultury
    Z domem ludowym, bo tak nazywany jest potocznie, było trochę tak jak w legendzie o dwóch braciach, rywalizujących w Krakowie, który z nich postawi wyższą wieżę kościoła Mariackiego. Tyle, że w Gródku nie chodziło o kościół, lecz o remizę i dom ludowy. Górna część wsi zobowiązała się wystawić siedzibę strażakom, a dolna – przybytek kultury. …
  • GRÓDEK – współczesność
    Wieś znajduje się w widłach szos Grybów-Gorlice i Grybów-Tarnów. Biegnie przez nią droga wijąca się wzdłuż rzeczki Grodkówki, wpadającej do Białej. W czasach powojennych Gródek wprawdzie nie zmieniał położenia, ale administracyjnie wciąż wędrował: a to należał do gminy Ropa, to znów pod Stróże, a teraz pod Grybów; raz pod powiat w Gorlicach, a obecnie Nowy …
  • GRÓDEK NAD DUNAJCEM – RADNI 1990–2014
    1990–1994 Mieczysław Bugajski, Paweł Chochorowski, Andrzej Cisowski, Adam Dumana, Józef Galica, Ksawery Gargas, Czesław Hajduk, Wawrzyniec Kalisz, Zbigniew Kmieć † (Józef Tobiasz), Czesław Konicki, Eugeniusz Krężel, Ryszard Lasota, Edward Nowakowski, Józef Olech, Tadeusz Pachota, Zygmunt Paruch (przewodniczący), Marek Płachta, Jan Winiarski, Stefan Wolak, Edward Zychowicz. 1994–1998 Bronisław Błędowski, Sylwester Drozd, Adam Dumana, Józef Galica, Józef …
  • GRONOWSKA Janina
    (1922-1996) Profesorka chemii, pochodząca z Sądecczyzny. Z/d Gryźlak. W latach 1942-45 uczestniczyła w Barcicach w tajnym nauczaniu, konspiracyjnie przygotowując młodzież do matury. Absolwentka chemii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu z 1950 r. Profesor zwyczajna doktor habilitowana w zakładzie chemii organicznej na macierzystej uczelni. Autorka prac naukowych, w tym skryptu „Podstawy fizykochemii barwników” (1982). (IrP)   …
  • GRYBÓW (MIASTO I GMINA) – RADNI 1990- 2014
    GRYBÓW (MIASTO I GMINA) 1990–1991 Andrzej Bojnarowski, Stanisław Chronowski, Kazimierz Główczyk, Ryszard Kmak, Stanisław Kogut, Antoni Koszyk, Piotr Krok, Wiesław Machaczek, Krzysztof Michalik (przewodniczący), Włodzimierz Michalik, Bolesław Migacz, Adam Mikrut, Piotr Mucha, Szczepan Nalepa, Czesław Olchawski, Wiktor Pałancewicz, Jerzy Polański, Jan Radzik, Andrzej Sekuła, Józef Sekuła, Henryk Siedlarz, Kazimierz Siedlarz, Zdzisław Skibiak, Stanisław Skraba, Kazimierz …
  • GRZESICKI Wiktor
    (1859-1917) generał major (brygady) armii austriackiej, wychowany i uczący się na Sądecczyźnie i w Nowym Sączu oraz tu służący Urodził się w Ochotnicy (powiat Nowy Targ) jako wnuk oficera Legionów Polskich dowodzonych przez gen. Jana Henryka Dąbrowskiego we Włoszech. Wychował się w Biegonicach i Nowym Sączu. W latach 1869-75 uczył się w IGIMNAZJUM w Nowym Sączu, …
  • HABOWSKI Stanisław
    (1895-1966) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Nowego Sącza. Urodził się 28.03.1895 w Nowym Sączu. Uczeń IGIMNAZJUM w Nowym Sączu w latach 1906-14, maturę zdał w 1915 r. Przebieg służby Członek paramilitarnego Związku Strzeleckiego. W czasie I wojny światowej w 2. pułku piechoty Legionów Polskich brał udział w walkach na froncie wschodnim, m.in. w bitwach pod Rarańczą …
  • HALLER-de HALLENBURG Józef Władysław
      (1873-1960) generał broni Wojska Polskiego, walczący na Ziemi Limanowskiej Urodził się 13.08.1873 w Jurczycach koło Skawiny w rodzinie bankowca. AbsolwentGIMNAZJUM we Lwowie z 1886 r., szkół wojskowych: niższej realnej w Koszycach (Słowacja) i wyższej realnej w Hranicach na Morawach oraz Akademii Wojskowo-Technicznej w Wiedniu, gdzie od 1892 r. studiował na wyższych kursach artyleryjskich i …
  • HALSKA Barbara
    Profesorka muzyki, pochodząca z Nowego Sącza. Urodzona 18 września 1935 r. w Nowym Sączu. Absolwentka klas fortepianu Liceum Muzycznego w Katowicach z 1953 r. i Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie z 1959 r. Pianistka: solistka i kameralistka. Od 1961 r. pracowniczka dydaktyczna macierzystej uczelni, potem noszącej nazwę Akademia Muzyczna, a obecnie Uniwersytet Muzyczny im. …
  • HAMPEL Józef
    Profesor historii związany z Sądecczyzną. Urodzony w 1942 r. Pracownik naukowo-dydaktyczny katedry historii XIX wieku na Uniwersytecie Pedagogicznym (wcześniej Akademia P. i Wyższa Szkoła P.) w Krakowie: profesor doktor habilitowany, emerytowany. Specjalista od historii społeczno-gospodarczej, dziejów ruchu ludowego, problemów narodowościowych w Europie środkowo-wschodniej oraz historii regionalnej i lokalnej, w tym m.in. Sądecczyzny – współpracownik „Rocznika …
  • HARASYMOWICZ(-Broniuszyc) Jerzy Tadeusz
    (1933-1999) Poeta związany z Sądecczyzną. Urodzony 24 lipca 1933 r. w Puławach. Absolwent Liceum Leśnego w Limanowej z 1953 r. Mieszkał w Krakowie, ale sporą część życia spędził na Sądecczyźnie, m.in. zaraz po szkole średniej krótko pracował jako robotnik leśny w okolicach Muszyny i Krynicy. W 1957 r. założyciel grupy literackiej Muszyna, do której należeli …
  • HOKEJ – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • JAMROZOWICZ Joanna
    Od 2008 r. dyrektorka Szkoły Podstawowej w Głębokiem. Pochodzi z Młodowa i mieszka za Popradem naprzeciwko szkoły z widokiem na placówkę, której szefuje. Sama zresztą jako dziecko chodziła do tej szkoły, ale tylko do IV klasy, bo potem uczęszczała do SzP w Piwnicznej. Absolwentka II LO z 6-letnim Studium Nauczycielskim oraz Kolegium Nauczycielskiego w Nowym …
  • JAN PAWEŁ II – Stary Sącz 16.06.1999 – Powtórka z geografii
  • JAN PAWEŁ II – VII Pielgrzymka Papieża do Polski – Msza Św. w Starym Sączu 1999
  • JANOWSKI Józefat
    (1862-1921) generał brygady Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu. Urodził się 13.02.1862 w Tarnowie. AbsolwentGIMNAZJUM w Tarnowie i wydziału lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie studia ukończył w 1889 r.). Przebieg służby W latach 1889-1918LEKARZ w armii austriackiej, w końcowej fazie jako komendant szpitala wojskowego. Awanse: 1889 – porucznik, 1907 – major, 1913 – podpułkownik, 1917 – pułkownik. …
  • JAROSZ-KAMIONKA Wiktor
    (1869-po 1938) generał brygady Wojska Polskiego, walczący na Limanowszczyźnie. Urodził się 21.10.1869 w Fałkowicach koło Gdowa. AbsolwentGIMNAZJUM i austriackiej szkoły kadetów z 1888 r. Przebieg służby W latach 1888-1918 zawodowy żołnierz w armii austriackiej. Dowódca plutonu, kompanii, batalionu i komendant szkoły podoficerskiej. Jako dowódca batalionu i pułku (w stopniu podpułkownika) walczył w I wojnie światowej. 3-krotnie ranny. …
  • JASIENNA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Korzenna. Nazwa W średniowiecznym piśmiennictwie, kiedy językiem urzędowym była łacina, pojawiała się pod zapisami: 1373 – Jasiona, 1378 – Iaschona, Iazona, Iaschoua, 1379 – Iaszona, 1388 – Yaszona, Jassonowa, Jasenow, 1394 – Jassonowa, Jasona, Jasonow, Jassona, 1395 – Jasszona, 1396 – Jasona, 1400 – Jassyona, 1409 – Jeszena, Jeszonowa, 1413 …
  • JASIENNA – czasy nowożytne
    Wieś często przechodziła z rąk do rąk, można byłoby wymienić ciąg nazwisk jej posesjonatów (oprócz Grabczyńskich znani są m.in. Adam Miłkowski, Adam i Piotr Woynarowscy herbu Strzemię, Krzysztof Krobicki herbu Strzemię, Władysław Jordan, Grodkowski, Tomasz Jakliński, Gabriel Chwalibóg, Maksymilian Bobakowski, Jan Lisowski), ale my zatrzymamy się jeszcze przy Józefie Długoszowskim. Ów Józef miał syna Bolesława, …
  • JASIENNA – kronika szkolna
    Dzieje szkolnictwa w Jasiennej datują się od XIX w. Zaświadcza o tym „Kronika i spis inwentarza szkoły etatowej w Jasiennej”. Tytuł jest nieco mylący, gdyż nie znaleźliśmy w tym zeszycie o formacie A-4 żadnego spisu inwentarza. Dokładnej daty założenia „Kroniki…” brak, ale musiało do tego dojść przed 14 czerwca 1889 r., gdyż taka właśnie data …
  • JASIENNA – kronika szkolna
    Dzieje szkolnictwa w Jasiennej datują się od XIX w. Zaświadcza o tym „Kronika i spis inwentarza szkoły etatowej w Jasiennej”. Tytuł jest nieco mylący, gdyż nie znaleźliśmy w tym zeszycie o formacie A-4 żadnego spisu inwentarza. Dokładnej daty założenia „Kroniki…” brak, ale musiało do tego dojść przed 14 czerwca 1889 r., gdyż taka właśnie data …
  • JASIENNA – Krwawa rabacja Szeli
    Rabacja chłopska Jakuba Szeli w 1846 r. nie ominęła Jasiennej i śmiercią tragiczną zginął tutaj jeden ze współwłaścicieli miejscowego folwarku, pochodzący ze spauperyzowanej szlachty Jan Grabczyński. PrzeciętoGO piłą, a w miejscu tego wydarzenia stanął później krzyż, którego postument pomalowany jest obecnie na kolor zaiste krwistoczerwony… Ks. proboszcz Edward Litak w trosce o reputację przodków swoich …
  • JASIENNA – nowy kościół
    Kamień węgielny nowego kościoła poświęcił papież Jan Paweł II w Krośnie w 1997 r. Parafianie na budowie nowego przepracowali ponad 10 tys. dniówek. W środku znajduje się oryginalny, przepiękny, mozaikowy, sugestywny ołtarz z płaskorzeźbami występującymi ze ścian w stronę wiernych. ZaprojektowaliGO ks. Litak razem z architektem ze Starego Sącza – Andrzejem Pasoniem, który również został …
  • JASIENNA – Ochotnicza Straż Pożarna
    W Jasiennej istnieje od 1956 r. Pierwsze władze wyłoniono z założycieli: prezesem został Józef Głąb, a naczelnikiem Kazimierz Grygiel. Jak druhowie z innych OSP, jasieńscy także zaczynali od ręcznej pompy, którą dowożono do miejsca przeznaczenia furmanką. W 1978 r. dostali motopompę, a ponieważ nie mieli remizy, sprzęt magazynowano najpierw u Włodzimierza Szewczyka, a potem u …
  • JASIENNA – parafia
    Kronikarz Jan Długosz podał, że w latach 1470-80 Jasienna podlegała parafii w Lipnicy Wielkiej. Biskupowi krakowskiemu płacono z niej dziesięcinę snopkową i konopną z łanów kmiecych i sołectwa, a plebanowi z Lipnicy z 3 folwarków szlacheckich. W 1529 r. wartość dziesięciny już pieniężnej należnej biskupowi krakowskiemu wynosiła 5 grzywien i 16 groszy, zaś pleban otrzymywał: …
  • JASIENNA – prehistoria
    W gminie Korzenna to właśnie Jasienna jest miejscem najstarszego osadnictwa, o czym świadczą cenne znaleziska archeologiczne: krzemienny topór z Jasiennej i pochodzący z epoki brązu tzw. skarb z Jasiennej – ozdoby datowane na VIII-IV wiek p.n.e.: nagolenniki, bransolety i naszyjniki. Ów skarb przed II wojną światową był eksponowany w muzeum, mieszczącym się w wysadzonym w …
  • JASIENNA – prezesi i naczelnicy OSP
    Prezesi OSP Józef Głąb 1956-74 Mieczysław Jagielski 1974-92 Marian Gall 1992-2006 Jan Michalik 2006- Naczelnicy Kazimierz Grygiel w latach 50. i 60. Józef Sadlisz w latach 70. Włodzimierz Sowa 1982-90 Stanisław Bobakowski 1990-98 Kazimierz Sowa 1998-2004 Rafał Sowa 2004-
  • JASIENNA – proboszczowie
    ks. Józef Bocheński 1932-35 ks. Stanisław Śliwa 1935-38 ks. Mieczysław Mamulski 1938-52 ks. Julian Gorczyński 1952-64 ks. Franciszek Oleksy 1964-88 ks. Edward Litak 1988-
  • JASIENNA – średniowiecze
    Historycznie pierwszy raz nazwa Jasiennej pada w dokumentach w 1373 r., kiedy to niejaki Mikołaj otrzymał od Elżbiety Bośniaczki (ok. 1340-1387), żony Ludwika Węgierskiego (1326-1382), króla Polski w latach 1370-82, pozwolenie na ulokowanie wsi na prawie niemieckim. Ów Mikołaj miał zatarg z własnym bratem Klemensem też z Jasiennej, gdyż w 1378 r. zawarli ugodę, przewidującą, …
  • JASIENNA – stary kościół w klockach
    Inicjatywa budowy kościoła w Jasiennej, z powodu uciążliwejODLEGŁOŚCI, jaką mieli mieszkańcy do Lipnicy Wielkiej, zrodziła się w 1912 r. Pomysłowi temu sprzyjał ks. kanonik z Lipnicy Józef Adamczyk, który jednak w 1914 r. odszedł do Nawojowej, a i tak wybuch I wojny światowej pokrzyżował wszystkie plany. Powrócono do zamiaru dopiero po wojnie przy poparciu kolejnego …
  • JASIENNA – szkoła
    Szkoła w obecnym gmachu funkcjonuje od 1967 r. Powstała w ramach ogólnokrajowego programu budowy podstawówek na 1000-lecie państwa polskiego – tzw. tysiąclatek. Z tym, że akurat w Jasiennej wzniesiono wersję oszczędnościową, bo bez sali gimnastycznej. I tak jest do dzisiaj, chociaż na zewnątrz od 2008 r. znajduje się boisko trawiaste, ale przecież uczniowie nie mogą …
  • JASIENNA – Trędowata z Jasiennej
    Kolejnym spłachetkiem władali z kolei Długoszowscy. Józef Długoszowski brał udział w Powstaniu Listopadowym w latach 1830-31. Jego towarzyszem w partii powstańczej był urodzony w 1815 r. Bolesław August Hilary Jaxa Rożen – odznaczony za walkę w powstaniu Krzyżem Wojskowym Virtuti Militari nr 3046. Był to dość bogaty pan:ADMINISTRATOR Rożnowa i Cerekwi koło Bochni, posiadał także …
  • JASIENNA – Wiejski Dom Kultury
    Dumą mieszkańców Jasiennej jest WDK, którego otwarcie po rozbudowie nastąpiło 3 maja 2011 r. Sąsiaduje z remizą OSP, która też otrzymała w nowej, nadbudowanej części budynku swój kącik. Rozbudowa WDK kosztowała 500 tys. zł z unijnego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i 1,2 mln zł z budżetu gminy. Wykonawcą była miejscowa firma Grand, która w ramach …
  • JASIENNA – Współczesność
    W 1954 r. pojawił się we wsi pierwszy telefon, a na początku lat 60. nastąpiła elektryfikacja. Regularna komunikacja autobusowa uruchomiona została w 1966 r. dzięki przebudowie drogi z Korzennej do Przydonicy. W 2002 r. było rekordowe 1085 mieszkańców. Obecne dane urzędowe mówią o zbliżonej liczbie zameldowanych. Jasiennianie w dużym jeszcze stopniu żyją z rolnictwa. Sołtys …
  • JAZOWSKO
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Łącko. Nazwa W pisanych po łacinie średniowiecznych manuskryptach występuje w rozmaitych wariantach, zdradzających wpływy łacińskie i czeskie, a niekiedy zapewne świadczących o ignorancji lub przesłyszeniu się autorów: 1286 – Iaczov, 1310 – Iazowsko, 1326 – Iasomwsco, 1327 – Iasovsco, 1328 – Jasoumsco, 1335 – Iazowscho, 1468 – Yasoszko, 1477 – …
  • JAZOWSKO – biblioteka
    Oprócz szkolnej w Jazowsku jest także publiczna. W latach 1983-2010 bibliotekarką jazowskiej filii Gminnej Biblioteki Publicznej w Łącku była Grażyna Słowik. To jej miejscowa biblioteka zawdzięcza gros księgozbioru, liczącego ok. 11,5 tys. pozycji.
  • JAZOWSKO – czasy nowożytne
    Jeszcze w Średniowieczu Jazowsko było wsią szlachecka, a potem magnacką: należało do Lubomirskich (od początku XVII w. za życia kasztelana wojnickiego Sebastiana L. – ur. 1546, zm. 1613), od 1719 r. do Sanguszków (dziewierz, czyli szwagier starosty sandomierskiego księcia Aleksandra Dominika L., marszałek nadworny litewski książę Paweł Lubartowicz S. objął w wyniku ożenku z księżniczką …
  • JAZOWSKO – komendanci i prezesi OSP
    Maurycy Ader (syn właściciela fabryki mebli) od 1880 r. Antoni Skąpski (rządca dworski) Józef Heszko lub Cheszko (pisarz tartaczny) od 1896 r. Władysław Iwański (majster z fabryki mebli) 1902-11 Michał Miczyk (robotnik z fabryki mebli) 1911-18 Jan Wawrzuta, Wawrzuła lub Wawrzała (majster z fabryki mebli) 1918-25 Józef Szczypka (kierownik fabryki) Barański (majster fabryczny) Michał Gniadek …
  • JAZOWSKO – kościół
    Księgi diecezji krakowskiej wymieniają kościół w 1440 r. Nie wiadomo, gdzie stał (podano tylko, że na wysokiej skale, a więc prawdopodobnie w tym samym miejscu, co dzisiaj) i co się stało z wcześniejszym. W latach 1470-80 Jan Długosz napisał, że znajdował się tu drewniany kościół pw. Narodzenia Panny Marii. W 1665 r. w miejscu aktualnego …
  • JAZOWSKO – kroniki
    W 1700 r. księża Jan i Stanisław Owsińscy rozpoczęli pisanie kroniki parafialnej. Najwcześniej opisanych przez siebie wydarzeń nie portretowali na bieżąco, lecz odtworzyli z pamięci. Zapiski otwiera powódź Dunajca z 1662 r.: „na tym miejscu gdzie wieś była, nie masz teraz nic, tylko kamienie”. Owsińscy niemal każdoroczne wpisy metrykalne kończyli notatką historyczną napisaną na poły …
  • JAZOWSKO – Ludowy Klub Sportowy Budowlani Jazowsko
    Po II wojnie światowej istniał Ludowy Zespół Sportowy, który z przeznaczeniem na boisko otrzymał od Gminnej Rady Narodowej pastwisko nad Dunajcem. Początkowo teren dzierżawiono pracownikowi gminnemu Wincentemu Łatce i kierownikowi szkoły w Kadczy Władysławowi Borzęckiemu, którzy wypasali na nim krowy: ten pierwszy za jedną płacił 200 zł, a drugi za dwie – nie dwukrotność, lecz …
  • JAZOWSKO – Ochotnicza Straż Pożarna
    Dzieje OSP w Jazowsku łatwo odtworzyć, bo spisał je Jan Zaremba, który prezesował druhom przez 37 lat. Zostawił bowiem w rękopisie szczegółową kronikę wsi i OSP oraz krótszy, będący rodzajem wyciągu z drobiazgowej kroniki – maszynopis pt. „Jubileusz 100-lecia istnienia OSP w Jazowsku. 1880-1980”. Na początku tego drugiego autor zaznacza: „Opracowując ten krótki zarys monografii …
  • JAZOWSKO – parafia
    Na tablicy w kościele znajduje się zarys historii miejscowej parafii. Podano tam, że księgi parafialne zawierają informację o istnieniu kościoła w Jazowsku już w 1225 r. Ponoć miał powstać z fundacji rycerskiej. Nie jest to poparte żadnymi innymi świadectwami na piśmie. Pierwsza wzmianka w źródłach historycznych, świadcząca o istnieniu parafii i zapewne kościoła pochodzi z …
  • JAZOWSKO – Prezesi LKS
    Prezesi LKS* Jan Owsianka Fryderyk Bugajski Lutosław Zagórowski Krzysztof Słowik Eugeniusz Gromala F. Bugajski Wacław Wyrostek Marta Kowalik E. Gromala Paweł Łacny E. Gromala Jan Hebda F. Bugajski M. Kowalik Adam Groński * Lista odtworzona przez Martę Kowalik, bo jak twierdził były prezes Fryderyk Bugajski, kronikę klubu pożyczono komuś, kto nie oddał
  • JAZOWSKO – proboszczowie
    pleban Wawrzyniec 1310* pleban Wojciech 1326* pleban Marcin z Jarosławia koło Przemyśla 1529* 1565-1605 niekatolicy (protestanci), w tym żonaty kapłan ks. Adamus** Knapik 1605*** ks. Adamus Textoris z Przyszowej 1617 ks. Nicolaus Jantkowicz 1639 ks. Nicolaus Kurowski 1650 ks. Joannes Fabrowicz 1662 ks. Alexander Rojewski 1670 ks. Andreas Muszalski z Jazowska 1671, zm. 1696 ks. …
  • JAZOWSKO – średniowiecze
    Osadę założono na pograniczu Beskidów Wyspowego i Sądeckiego, przy odnodze szlaku węgierskiego z Tarnowa przez Sącze Nowy i Stary na Spisz. Jest jedną z najstarszych wsi na Sądecczyźnie. Istnieje dokument z 1286 r., który wymienia w tym rejonie wieś Iaczov (Jaczów), co może być zniekształceniem od Iazov (Jazów), czyli Jazowsko. Wynika z niego, że ów …
  • JAZOWSKO – Szkoła
    Zapewne parafialna istniała w Jazowsku już w XVI w., ale funkcjonowała z przerwami. Istnienie szkoły jest poświadczone w spisie austriackim z 1776 r. W połowie XIX w. rodzina starosty ropczyckiego Marcelego Wyszkowskiego ufundowała i wieczyście (jak wykazała historia – nie do końca…) uposażyła nową szkołę. Jej siedziba znajdowała się przy obecnym kościele. Przetrwała do połowy …
  • JAZOWSKO – współczesność
    Po II wojnie światowej wszystkie ruiny rozebrano. Nastąpiła parcelacja 300 ha ziemi obszarniczej między fornali, służbę dworską i małorolnych. Robotnicy fabryczni dostali – na początku tylko w użytkowanie – działki po 0,3 ha. Na własność przekazano im je dopiero w 1973 r. W 1949 r. doszło do tragedii na Dunajcu. Jan Zaremba pisał, że mieszkańcy …
  • JUNG (YUNG) Władysław Jan
      (1870-1940) generał dywizji Wojska Polskiego, pochodzący zGORLIC Urodził się 23.03.1870 w Gorlicach w rodzinie urzędnika celnego. Absolwent szkół wojskowych: niższej realnej w Koszycach (Słowacja) i wyższej realnej w Hranicach na Morawach oraz wydziału artylerii Akademii Wojskowo-Technicznej w Wiedniu.   Przebieg służby Zawodowy żołnierz w armii austriackiej. W czasie I wojny światowej dowódca dywizjonu artylerii …
  • KĄCLOWA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Grybów. Nazwa Jak to bywa w archiwalnych dokumentach pisanych przeważnie po łacinie lub niemiecku, występuje w różnych formach: 1391 – Cunczowa, 1428 – Canczlowa, 1464 – Kunczlowa, 1497 – Cynczlova, 1504 – Cvnczlyowa, 1581 – Kunczowa, 1629 – Kanczlowa, 1650 – Konczlowa, 1712 – Kanclowa, 1794 – Konzlowa, 1886 – …
  • KĄCLOWA – biblioteka
    Istnieje tutaj od 1961 r. i mieściła się w różnych miejscach oraz często zmieniała nazwy. Pierwszym bibliotekarzem był Bernardyn Krok, pracownik Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Kąclowej. Przez jakiś czas siedziba biblioteki znajdowała się w Białej Wyżnej, ale w 1965 r. księgozbiór trafił do Kąclowej, gdzie umieszczono go w starej remizie strażackiej. Placówką kierował wtedy …
  • KĄCLOWA – czasy nowożytne
    Potem nazwa przewija się w dokumentach tylko w bagatelnych wzmiankach przy okazji opisów Grybowa. Np. w 1696 r. mieszkało we wsi 26 poddanych, w tym 12 zagrodników, zaś w 1711 r., po okresie obcych najazdów oraz idących z nimi w parze licznych buntów i rokoszy szlacheckich, co oczywiście wiązało się z ciągłymi rekwizycjami i rabunkami, …
  • KĄCLOWA – gimnazjum
    Od 1999 r. działało we wsi Gimnazjum we Florynce oddział w Kąclowej, ale w 2008 r. usamodzielniło się w niezależne Gimnazjum w Kąclowej. O uniezależnieniu się od macierzystej placówki we Florynce zadecydowały względy bardziej ambicjonalne niż praktyczne. Kąclowianie argumentowali, że ich wieś ma takie rozmiary i tradycje, iż nic nie stoi na przeszkodzie, żeby miała …
  • KĄCLOWA – Grucowie* po II wojnie światowej
    Wawrzyniec Główczyk Franciszek Gruca Bolesław Grybel Bolesław Gruca** Andrzej Sekuła** Władysław Gruca** Stanisław Gucwa Urszula Gruca Stanisław Skraba Adam Gruca (syn poprzednika Bolesława) * z uwagi na częstotliwość pełnienia tej funkcji przez ludzi o nazwisku Gruca, w Kąclowej na sołtysa nie mówi się „sołtys”, lecz „gruca” **przewodniczący Gromadzkiej Rady Narodowej
  • KĄCLOWA – kierownicy i dyrektorzy
    Ignacy Korzeń 1900-25 Jan Schabowski 1925-49 Zdzisław Kuhny 1949-53 Maria Lewińska, Kazimierz Lewiński, Józef Tokarz i Cyprian Oracz* 1953-63 Józef Głuc 1963-86 Piotr Krzysztoń 1986-89 Teresa Skowron 1989-95 Anna Koszyk 1996-2005 Barbara Machaczek 2005-2011 Zenon Groń 2011- *Wygląda na to, że w tamtych czasach kierownictwo było kolektywne.
  • KĄCLOWA – Komendanci, prezesi i naczelnicy OSP
    komendant Roman Kamiński 1926-42 komendant Andrzej Główczyk 1943-47 komendant Jan Główczyk (brat poprzednika) 1947-53 prezes Stanisław Stelmach 1953-66, naczelnik Wojciech Broda 1953-66 prezes Bolesław Grybel 1966-81, naczelnik Stanisław Gryboś 1966-2001 prezes Józef Góra 1981-91 prezes Stanisław Skrabski 1991-2010, naczelnik Jan Broda 2001-2010 prezes Tadeusz Matuła 2011-, naczelnik Jan Kuczaj 2011-
  • KĄCLOWA – kościoły
    Z I wojny światowej nie wrócił gospodarz Wojciech Michałowski, który przed wyruszeniem na front zapisał parafii grybowskiej w testamencie cały majątek, w tym 13 ha ziemi ornej. Budowy kaplicy kresowej pw. św. Wojciecha podjął się proboszcz grybowski ks. Jan Solak, który wybrał miejsce, w jakim zobaczył sympatyczną sarnę. Kaplica powstała w latach 1924-29 według projektu …
  • KĄCLOWA – Ochotnicza Straż Pożarna
    Założono ją tutaj w 1911 r. Impulsem do jej powstania była pożar na osiedlu Karolówka, jaki wybuchł w 1908 r. Inicjatorami samoobrony przed ogniem byli kierownik szkoły Ignacy Korzeń, wójt Jan Święs i Józef Matuła. Pierwszym sprzętem była ręczna sikawka własnej roboty wykonana z wydrążonej gałęzi czarnego bzu, z której wodę wypychał równie drewniany tłok. …
  • KĄCLOWA – parafia
    Historię parafii wręcz drobiazgowo opisał kąclowianin – ks. bp Józef Gucwa w książce „Kąclowa. Wieś i parafia nad rzeką Białą”. Wiadomo, że do parafii grybowskiej Kąclowa należała przynajmniej od 1529 r. Wtedy to biskupowi krakowskiemu wypłacano dziesięcinę pieniężną o wartości 1 grzywny z łanów (1 łan = niespełna 20 ha) kmiecych, zaś plebanowi w Grybowie …
  • KĄCLOWA – proboszczowie
    ks. Roman Brożek 1929-32 ks. Stanisław Kozieja 1933-77 ks. Stanisław Szostek 1977-93 ks. Bolesław Bukowiec 1993-
  • KĄCLOWA – przedszkole
    Przedszkole Samorządowe pod Muchomorkiem mieści się w budynku dawnej szkoły. W latach 2009-10 przeprowadzono w nim generalny remont. Placówka dysponuje dwoma kolorowo urządzonymi placami zabaw: przy swojej siedzibie oraz przy szkole, gdzie urzęduje oddział starszych przedszkolaków. W szkole mają one także salę zabaw na pochmurne dni, wypełnioną miękkimi instalacjami i zabawkami.
  • KĄCLOWA – średniowiecze
    To stara wieś królewska (królewszczyzna), od której dzierżawca płacił władcy rodzaj czynszu lub w nagrodę za zasługi był z niego zwolniony. Pierwszy raz w dokumentach natykamy się na zbliżoną nazwę w 1391 r., kiedy król Władysław II Jagiełło (ok. 1360-1434) nadał biskupowi krakowskiemu Janowi Radlicy zamek i miasto Muszynę razem z podległymi jej wtedy wsiami, …
  • KĄCLOWA – szkoła
    Istniała tutaj w 1863 r., a może nawet w 1856 r., ale wszystko są to przekazy ustne. Niezależnie od tego, kiedy dokładnie powstała, faktem jest, że pierwszymi nauczycielami byli bracia Jan i Józef Święsowie. Najstarsze metryki szkolne pochodzą z 1889 r. Mieszkańcy postawili koło tartaku drewniany budynek o dwóch salach lekcyjnych. Chodził do niego jeszcze …
  • KĄCLOWA – Wiejski dom kultury
    W domu ludowym w Kąclowej oprócz OSP, biblioteki i pomieszczeń bankietowych siedzibę znalazł WDK, podlegający Gminnemu Ośrodkowi Kultury w Grybowie. Dom Ludowy otworzył podwoje w 1997 r., a wcześniej działalność kulturalna na wsi koncentrowała się w starej remizie, gdzie np. w latach 60. i 70. teatr prowadziła Anna Jarek, osoba o wszechstronnych zainteresowaniach, bo ponadto …
  • KĄCLOWA – współczesność
    Rozwój wsi nastąpił długo po II wojnie światowej: 1971 – elektryfikacja, 1992-93 – gazyfikacja. Na przełomie lat 80. i 90. powstała spółka wodociągowa i część wsi uzyskała dostęp do wody bieżącej. W czasach socjalistycznych w tartaku pracowało ok. 130 osób, a po prywatyzacji wystarczyło kilkanaście. Na Kuligówce pod Chełmem (779 m n.p.m.) działa gospodarstwo agroturystyczne …
  • KADROWY – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KAJAK – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KAMIEŃ – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KAMIONKA WIELKA – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Stanisław Basiaga, Kazimierz Bochenek, Rafał Gieniec, Ryszard Gonczowski, Adam Górski, Barbara Jarosz, Józef Kiełbasa, Jan Kłębczyk, Zygmunt Kościółek, Jan Królewski (Eligiusz Frączek), Mieczysław Legutko, Jan Ligęza, Jan Łukasik, Julian Mirek, Julian Morański, Kazimierz Pazdan (Edward Nowak), Benedykt Poręba, Roman Poręba, Stanisław Poręba, Antoni Potoniec, Maria Ruśniak (przewodnicząca), Eugeniusz Siedlarz, Józef Świgut, Piotr Witek. 1994–1998 …
  • KAMOCKI Janusz
    Etnograf zajmujący się m.in. Sądecczyzną i Ziemią Limanowską. Urodzony w 1927 r. w Warszawie. Absolwent etnografii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z 1952 r. W czasie okupacji niemieckiej członek konspiracyjnych Narodowej Organizacji Wojskowej (używał wtedy pseudonimu Orcio – tak nazywał się jeden z bohaterów „Nie-boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego) i Armii Krajowej (ps. Mamut). W podziemiu …
  • KAMSKI-MILAN Maksymilian
      (1895-1979) generał brygady Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu. Urodził się 10.10.1895 w Trzebieńczycach (powiatOŚWIĘCIM). Zaczął naukę w gimnazjum salezjanów w Oświęcimiu, ale w 1915 r. ukończył gimnazjum państwowe w Wadowicach. Na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie zaliczył 3 semestry studiów rolniczych i 4 semestry na wydziale prawa. Przebieg służby Przed I wojną światową należał do harcerstwa …
  • KANA – Katolickie Centrum Edukacji Młodzieży w Nowym Sączu
    Nazwa: Katolickie Centrum Edukacji Młodzieży „Kana” w Nowym Sączu Siedziba: Św. Kunegundy 12 a, 33-300 Nowy Sącz Prezes: ks. dr Jan Siedlarz Dyrektor: mgr inż. Anna Lipińska-Zwolińska Rok założenia: 2004 rok Przedmiot działalności/produkty: Celem Centrum „Kana” jest prowadzenie i propagowanie takich form edukacji młodzieży, które zmierzają do wszechstronnego rozwoju duchowego i intelektualnego, umożliwiając jej również …
  • KARDASZEWICZ Kazimierz
    (1855-1945) generał brygady Wojska Polskiego, związany rodzinnie z Sądecczyzną Urodził się 31.01.1855 w Ostrogu na Wołyniu. Ród wywodzi się od Tatarów, którzy – jako polscy sprzymierzeńcy – pod wodzą króla Jana III Sobieskiego w 1683 r. wyprawili się pod Wiedeń, aby bić swych tureckich pobratymców, którzy najechali wtedy Europę. Za zasługi dla Rzeczpospolitej Kardaszewiczowie otrzymali …
  • KARUS Mieczysław
    (1939-2007) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Ziemi Gorlickiej Urodził się 20.11.1939 w Woli Łużańskiej (powiatGORLICE). Przebieg służby Od 1959 r. słuchacz Oficerskiej Szkoły Piechoty we Wrocławiu. Dowódca plutonu w 16. batalionie 6. Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej w Krakowie, a w latach 1975-80 dowódca tego batalionu. W latach 1974-76 uczestnik misji pokojowej w Wietnamie. Absolwent Akademii Sztabu …
  • KĄTSKI Jan Stanisław
      (ok. 1685-1727) generał artylerii koronnej, związany rodzinnie z Sądecczyzną Syn generała artylerii koronnej, kasztelana lwowskiego, wojewody kijowskiego oraz wojewody i kasztelana krakowskiego Marcina Kątskiego, pochodzącego z Kątów k/Iwkowej na Ziemi Sądeckiej. Przebieg służby Podobnie jak ojciec praktykował w armii francuskiej – za panowania Króla Słońce, czyli Ludwika XIV (1638-1715), w formacji muszkieterów. Od 1702 r. …
  • KĄTSKI Marcin Kazimierz
      (1638 lub 1635-1710) generał artylerii koronnej, pochodzący z Sądecczyzny Urodził się w Kątach, obecnie powiatBRZESKO, ale historycznie należących do Ziemi Sądeckiej. Studiował w Akademii Krakowskiej i w Paryżu. Przebieg służby Król Jan II Kazimierz ufundował stypendium, dzięki któremu Kątski w latach 1653-57 zaznajomił się z najnowszymi trendami w sztuce wojennej, służąc w armii francuskiej …
  • KAWAŁY – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KAWECKI-GOZDAWA Roman
      (1868-1938) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Nowego Sącza Urodził się 9.08.1868 w Nowym Sączu, matka – Róża z/d austriacka baronówna Brunicka. AbsolwentGIMNAZJUM w Krakowie z 1855 r. i wydziału prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego z 1889 r.   Strumyk – pejzaż Romana Kaweckiego Przebieg służby W latach 1888-89 odbył jednoroczną służbę w armii austriackiej. Od 1895 …
  • KICZNIA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Łącko. Nazwa Początkowo znana jako Lbina, a więc prawdopodobnie Łbina, gdyż w łacińskich zapisach, jak wiadomo, nie występuje litera „ł”. Natomiast nazwy podobne do dzisiejszej pojawiają się w dokumentach z 1379 r. – Kyczno, 1404 – Kyszna, 1405 – Kyczina, 1415 – Kyczna, 1470-80 – Kycznya. W późniejszych manuskryptach z …
  • KICZNIA – czasy nowożytne
    Z dokumentu z 1564 r. wynika, że Kicznia musiała zaopatrywać zamek sądecki w sep, czyli dostarczać tam zboże. W datowanym na 1698 r. spisie inwentaryzacyjnym tzw. klucza łąckiego, czyli okolicznych wsi znajdujących się w posiadaniu starosądeckich klarysek, samej Kiczni dotyczą zapisy o tym, że: – tutejsi kmiecie w liczbie 7 (Tomasz Dzierżek, Tomasz Łazarz, Franciszek …
  • KICZNIA – kierownicy i dyrektorzy szkoły
    Tadeusz Konar Józef Biernacki Aleksander Gorszko Mieczysław Grabiec Henryk Maciuszek Antoni Banach 1979-87 Zbigniew Faron (zmarł w USA) 1987-90 Halina Kurzeja 1990-2012 Danuta Potoniec 2012-
  • KICZNIA – kościół
    Początkowo stał tutaj tylko drewniany barak – prowizoryczna kaplica. Inwestorem kościoła pw. św. ojca Maksymiliana Marii Kolbego został pierwszy proboszcz – ks. Marian Wójcik, który potem przewodził parafii w Szalowej. Grunt pod kościół (także teren na cmentarz, 27 kwietnia 1990 r. pierwszym jego „lokatorem” został zmarły Jan Sopata) ofiarowali Józefa i Stanisław Jurkowscy. Jak pisał …
  • KICZNIA – kronika szkolna
    W archiwum szkolnym znajduje się kronika „Ogólnokształcącej szkoły podstawowej w Kiczni”. Zawiera bogactwo szczegółów z przeszłości szkolnictwa i stanowi świadectwo swoich czasów. Kronika datowana jest od 1911 r. Zaprowadził ją nauczyciel Wojciech Krupa. Pierwszy wpis zaczyna od wyrzutów pod adresem poprzedników (uwaga: w cytatach zachowano pisownię oryginalną): „Spełniając cel, dla którego księga niniejsza nabytą i …
  • KICZNIA – kronika szkolna
    W archiwum szkolnym znajduje się kronika „Ogólnokształcącej szkoły podstawowej w Kiczni”. Zawiera bogactwo szczegółów z przeszłości szkolnictwa i stanowi świadectwo swoich czasów. Kronika datowana jest od 1911 r. Zaprowadził ją nauczyciel Wojciech Krupa. Pierwszy wpis zaczyna od wyrzutów pod adresem poprzedników (uwaga: w cytatach zachowano pisownię oryginalną): „Spełniając cel, dla którego księga niniejsza nabytą i …
  • KICZNIA – muzykanci
    Kicznia znana jest z tego, że wydała najsłynniejszego skrzypka ludowego Sądecczyzny – Franciszka Kurzeję. W ogóle zresztą obrodziła w muzykantów, których zawsze było tutaj niewiele mniej niż śliwek węgierek. Urodzony 28 stycznia 1919 r. Franciszek Kurzeja od małego miał pociąg do muzyki. Tato, też Franciszek, grał na weselach, to i syn naśladował. Franek sam sobie …
  • KICZNIA – Ochotnicza Straż Pożarna
    OSP w Kiczni powstała w 1957 r. Inicjatorami byli m.in. kierownik tutejszej szkoły Józef Biernacki i sołtys Jan Szlęk. Pierwszym prezesem został Stanisław Wnęk, a komendantem – Antoni Wnęk. Sołtysowi powierzono strategiczną funkcję skarbnika. Rok później na wyposażenie jednostki przekazano z Łącka motopompę Leopolia, w 1974 r. zastąpioną przez nową. W latach 60. niedaleko remizy …
  • KICZNIA – parafia
    W księdze „Liber beneficiorum” Jan Długosz poinformował, że w II połowie XV w. kicznianie uiszczali biskupowi krakowskiemu dziesięcinę snopkową i konopną o wartości 15 grzywien, a plebanowi z Łącka dziesięcinę pieniężną w wysokości 8 groszy. W 1529 r. biskup nadal inkasował dziesięcinę snopkową, a pleban pieniężną z sołectwa oraz meszne (opłata za odprawianie mszy). W …
  • KICZNIA – średniowiecze
    Założono ją najpóźniej w XIII w. W dokumencie z 1379 r. mowa jest o niejakim Staszku, ławniku sądeckiego sądu prowincjonalnego, a byłym sołtysie właśnie Kiczni. W latach 1404-30 sołtysem był z kolei Jakusz Kyczyński (Kycziński) herbu Turzyna, który zmarł w 1436 r., a jeszcze do 1444 r. wdowa po nim Kenna zwana Kynuszą, która jednak …
  • KICZNIA – szkoła
    Historia nowej szkoły związana jest z pięcioma Faronami: ówczesnym dyrektorem placówki Zbigniewem Faronem, jego bratem i naczelnikiem gminy Łącko Stanisławem Faronem oraz sołtysem Antonim Faronem, którzy sprowadzili do Kiczni posła Stanisława Farona, a ten stwierdził: – Róbmy póki mój brat jest ministrem! I za czasów pochodzącego z pobliskiego Czarnego Potoku, ministra edukacji Bolesława Farona zatwierdzono …
  • KICZNIA – Władze OSP
    1957-75 prezes Stanisław Wnęk, komendant Antoni Wnęk 1975-85 prezes Jan Wnęk, naczelnik Alojzy Szlęk 1985-2001 prezes Józef Kowalczyk, naczelnik Stanisław Wnęk (syn komendanta Antoniego) 2001- prezes Janusz Potoniec, naczelnicy Józef Leszko i Henryk Wnęk (drugi syn komendanta Antoniego)
  • KICZNIA – współczesność
    Kicznia jest wysuniętym na północny zachód sołectwem gminy Łącko. Jest rozrzucona – na samej tylko długości ciągnie się przez 7 km. Zamieszkuje ją ok. 850 osób, etnograficznie zaliczanych do grupy górali łąckich. Wieś usytuowana jest w Beskidzie Wyspowym u stóp Modynia (1025 m n.p.m.), na który i z którego prowadzą szlaki turystyczne. Mimo tak korzystnego …
  • KIEMYSTOWICZ Antoni
    Poeta pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 10 listopada 1948 r. w Mystkowie, którego nazwa – zmontowana z odziedziczonym Kiełbasa – pobrzmiewa w jego przybranym nazwisku. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i podyplomowych studiów dziennikarskich. Polonista oraz wicedyrektor Zespołu Szkół nr 1 (tzw. gastronom) i V LO im. Komisji Edukacji Narodowej w Nowym Sączu, …
  • KIOSK – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KLASA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KLECZKOWSKA Krystyna
    (1927-2009) Pisarka, należąca do grupy literackiej Muszyna. Urodzona 24 czerwca 1927 r. w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk na Ukrainie). Absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Prozaiczka, autorka opowiadań oraz powieści „Odwiedziny przedwczoraj” (1968) i „Bugatti w kolorze żółtym” (1997). Od 1961 r. członkini Związku Literatów Polskich. Należała do założonej przez Jerzego Harasymowicza w 1957 …
  • KLUCZE – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KŁYŚ Ryszard
    (1928-2004) Pisarz, należący do grupy literackiej Muszyna. Urodzony 13 stycznia 1928 r. w Bursztynie (obecnie Ukraina). W czasie okupacji niemieckiej członek Armii Krajowej, w podziemiu także po wyzwoleniu, po wojnie skazany na 8 lat pozbawienia wolności, więziony w latach 1946-47, amnestionowany. Pracownik księgarni, nauczyciel, dziennikarz w nowohuckiej gazecie „Budujemy socjalizm”, od 1954 r. redaktor w …
  • KMIETOWICZ Franciszek
    Pisarz emigracyjny pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony w 1912 r. w Muszynie. Do 1939 r. nauczyciel w szkole powszechnej na Śląsku. W czasie okupacji niemieckiej w 1940 r. przez Słowację, Węgry, Jugosławię i Włochy przedostał się do Francji, gdzie wziął udział w wojnie z Niemcami. Po kapitulacji Francji w szeregach polskiej 2. Dywizji Piechoty dotarł do …
  • KMIETOWICZ Franciszek
    Pisarz emigracyjny pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony w 1912 r. w Muszynie. Do 1939 r. nauczyciel w szkole powszechnej na Śląsku. W czasie okupacji niemieckiej w 1940 r. przez Słowację, Węgry, Jugosławię i Włochy przedostał się do Francji, gdzie wziął udział w wojnie z Niemcami. Po kapitulacji Francji w szeregach polskiej 2. Dywizji Piechoty dotarł do …
  • KNOLL-KOWNACKI Edmund
    (1891-1953) generał brygady Wojska Polskiego, wyszkolony w Nowym Sączu Urodził się 24.07.1891 w Pomiechówku (powiat Płońsk) w rodzinie ziemiańskiej (matka Maria była baronówną Eynatten). AbsolwentGIMNAZJUM w Kałudze (Rosja) z 1908 r. Studiował na wydziale prawa i na wydziale przyrodniczym Uniwersytetu Moskiewskiego, skąd po 5 semestrach przeniósł się do Moskiewskiego Instytutu Rolniczego, uzyskując na nim w …
  • KOLARZ Wiesław
    (1945-2001) Pochodzący z Nowego Sącza poeta, należący do grupy literackiej Tylicz. Urodzony 19 maja 1945 r. przy ul. ks. Piotra Skargi 5 w Nowym Sączu, jego ojciec był technologiem drewna, z pochodzenia Morawianinem. Absolwent tutejszego I LO im. Jana Długosza z 1963 r. i polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W latach szkolnych i studenckich …
  • Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych 2011 / rozdanie nagród
  • KOPIOWANIE – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KORZENNA – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Janusz Adamczyk (przewodniczący), Stanisław Bobakowski, Jan Bulanda, Józef Danek, Eugeniusz Filipowicz, Aleksander Fyda, Stanisław Gągor, Piotr Gniadecki, Stanisław Hodorowicz, Włodzimierz Hojnor, Stanisław Janusz, Franciszek Kantor, Stanisław Kracoń, Jan Maciaszek, Adolf Mokrzycki, Józef Mokrzycki, Władysław Oleksyk, Julian Paciorek, Stanisław Szlag, Jerzy Szychta, Edward Turek, Antoni Włodarz, Julian Wrona. 1994–1998 Stanisław Bobakowski, Dariusz Brończyk, Jan Bulanda, …
  • KOSMOS – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KOWALSKI-WIERUSZ Henryk
    (1846-1929) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący i uczący się w Nowym Sączu oraz pochowany na Sądecczyźnie Urodził się 12.07.1846 w Nowym Sączu w rodzinie powstańca listopadowego Jana. Absolwent IGIMNAZJUM w Nowym Sączu (uczył się w nim w latach 1859-67), a w 1873 r. Akademii Wojskowo-Chirurgicznej w Wiedniu. Doktor nauk medycznych, bakteriolog i epidemiolog. Przebieg służby ZawodowyLEKARZ …
  • KOWNACKA Maria Ludwika
    (1894-1982) Wybitna pisarka dziecięca, m.in. autorka utworów o Sądecczyźnie. Urodzona 11 września 1894 r. w Słupie k/Kutna. Absolwentka kursów nauczycielskich i bibliotekarskich. Od 1912 r. nauczycielka w Dębowej Górze Kutnowskiej, Mińsku Litewskim i Krzywdzie (Lubelszczyzna). W latach 1919-39 bibliotekarka w Ministerstwie Reform Rolnych (jej przełożoną była tam pisarka Maria Dąbrowska), a w latach 1946-50 w …
  • KRAWAT – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KRESEK Zbigniew
    Autor publikacji krajoznawczych, m.in. o Ziemiach Limanowskiej i Gorlickiej oraz Sądecczyźnie. Urodzony w 1934 r. w Krakowie. Absolwent wydziału prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1958 r. Od 1953 r. pracownik instytucji turystycznych: w latach 1953-78 sekretarz i wiceprezes krakowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, w latach 1978-81 i 1995-2003 dyrektor Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej i …
  • KRÓLOWA GÓRNA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Kamionka Wielka. Nazwa Przynajmniej od XVI wieku wieś nosiła rusińską nazwę Kroliewa lub Koroliewa (Królowa) Wołoska. Jeszcze po II wojnie światowej obecna Królowa Górna do 1967 r. nazywała się Ruską. Sąsiednie Królowe Ruska i Polska założone zostały najpóźniej w XIV w. w czasach króla Kazimierza III Wielkiego i były wsiami …
  • KRÓLOWA GÓRNA – cerkwie i kościoły
    Parafia w Królowej Górnej tym różni się od innych, że dysponuje aż czterema świątyniami. Cerkiew nazywana wtedy synagogą istniała tutaj już w 1544 r. W późniejszych czasach łemkowskich były już dwie: prawosławna i grekokatolicka. Ta druga stoi do dzisiaj, natomiast jednowieżową prawosławną pw. Narodzenia NMP, również drewnianą, zbudowano w 1932 r. O jednej z tych …
  • KRÓLOWA GÓRNA – cmentarz
    Obok dawnej cerkwi grekokatolickiej znajdują się resztki cmentarza dwuwyznaniowego: grekokatolickiego i prawosławnego. Na nielicznych zachowanych grobach można odczytać inskrypcje wyryte cyrylicą, wskazujące, że pochowano tu ludzi zmarłych w latach przed I wojną światową i w okresie międzywojennym. Jeden z nagrobków jest nawet z 1882 r. Wygląda na to, że ostatni przed wysiedleniem pogrzebani zostali tutaj …
  • KRÓLOWA GÓRNA – kierownicy i dyrektorzy szkoły
    Stanisław Sontag 1948-53 (zginął tragicznie) Anna Maciak 1953-56 Stanisław Michalik 1956-67 (przeniesiony do SzP w Ptaszkowej, potem inspektor szkolny w Grybowie) Andrzej Tomasiak 1967-74 Maria Wacławiak 1974-2005 Stanisław Poręba od 1999 r. dyr. gimnazjum, a od 2005 r. dyr. Zespołu Szkół
  • KRÓLOWA GÓRNA – LKS Królovia Królowa Górna
    LKS wywodzi się z dawniejszego LZS. Oto bowiem w połowie lat 70. Ludowy Zespół Sportowy założyli późniejszy sołtys Eugeniusz Siedlarz, Dominik Ochwat, następny późniejszy sołtys Ferdynand Poręba i nauczyciel Edward Nowak. LZS początkowo nie brał udziału w oficjalnych rozgrywkach. Dopiero w 1981 r. zgłoszono się do ligi piłkarskiej i od tego czasu datuje się oficjalna …
  • KRÓLOWA GÓRNA – Ochotnicza Straż Pożarna
    W 1984 r. Ferdynand Poręba został sołtysem, rok później założył OSP i objął prezesurę, by dzierżyć ją nieprzerwanie do 2014 r. Pierwszym naczelnikiem został Bronisław Kumorek, starszy brat prezesa LKS Królovia Janusza, który także był wśród tych, którzy powołali OSP. Pierwszym poważnym nabytkiem była motopompa, którą zaciągano na miejsce akcji przy pomocy prywatnego ciągnika rolniczego. …
  • KRÓLOWA GÓRNA – okres łemkowski
    Kiedyś królewszczyzna (własność królewska) w starostwie sądeckim. Z powodu wyludnienia (pogranicze narażone było na częste najazdy, choćby tatarskie…) osiedlili się tu pasterze wołoscy (z grubsza można powiedzieć, że dzisiejsi Mołdawianie) zwani później Rusinami, Rusnakami lub Łemkami. Z wydanego za króla Zygmunta I Starego i znajdującego się w zbiorach Ossolineum przywileju lokacyjnego na tzw. prawie wołoskim …
  • KRÓLOWA GÓRNA – okres połemkowski
    Po II wojnie światowej w miejsce Łemków napłynęli małorolni albo całkiem bezrolni i właściwie bezdomni chłopi z pobliskich wsi Kamionka Wielka, Królowa Polska, Ptaszkowa, Cieniawa, Mszalnica… Przeważnie młode małżeństwa, które nie miały szans na ojcowizny. Napływowi mieszkańcy obejmowali po paręnaście hektarów gruntu i chyże (chałupy łemkowskie), z których do naszych czasów przetrwały nieliczne. To radykalne …
  • KRÓLOWA GÓRNA – parafia
    Parafia w Królowej Ruskiej istniała już w 1544 r., o czym świadczy pochodzący z tego roku akt nadania miejscowemu popowi jednego łanu ziemi wolnej od podatków, zwolnienie miejscowej synagogi (cerkwi) z wszelkich opłat i obciążeń oraz obciążenie mieszkańców wsi daniną zbożową (w naturze po pół kopy żyta i owsa, tj. po 30 snopków, z możliwością …
  • KRÓLOWA GÓRNA – proboszczowie rzymskokatoliccy
    ks. Władysław Berbeka 1948-70 (od 1946 r. rektor kościoła), pochowany na miejscowym cmentarzu ks. Marian Wodzisz,ADMINISTRATOR 1967-73, przeniesiony do Paszyna, zm. 1990 ks. Józef Kościelny 1973-84, przeniesiony do par. św. Małgorzaty w N. Sączu ks. Andrzej Piotrowski 1984-89, przybył z Łęki, wcześniej był na misji w Kongu ks. Władysław Szczerba 1989-96, przeniesiony do Polnej k. …
  • KRÓLOWA GÓRNA – szkoła
    Istniała tutaj już w czasach łemkowskich. Wiadomo, że działkę na nią zakupiono w 1909 r., ale działała wcześniej, skoro z archiwalnej tzw. metryki szkolnej wynika, że w roku szkolnym 1896/97 funkcjonowała jako 6-letnia Powszechna Szkoła Publiczna. Do 1919 r. dokumentacja prowadzona była w języku rusińskim (dialekt ukraińskiego). Dowiadujemy się tego z pracy licencjackiej Lucyny Poręby …
  • KROMER Marcin
    (1512-1589) (1512-1589) Uczony i biskup warmiński pochodzący z Biecza. Urodzony w patrycjuszowskiej rodziny niemieckiej, spolonizowanej i osiadłej w Bieczu w XV wieku. Chodził do tamtejszej szkoły parafialnej, a w latach 1528-30 studiował łacinę, grekę i filozofię w Akademii Krakowskiej, uzyskując tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych. Mieszkał w Krakowie, zajmując się pisaniem: przekłady o treściach wychowawczo-umoralniających oraz …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA
    Sądeckie wsie, leżące w gminie Grybów. Nazwa Jeszcze w rejestrze świętopietrza, odprowadzanego do Stolicy Piotrowej w Rzymie, a dotyczącego 1335 r. występuje jako Smidlno, potem w 1337 r. – Smidlo, 1348 – Smildno i 1356 – Smylna. Zanim utrwaliła się dzisiejsza forma, w średniowiecznych dokumentach pisanych po łacinie przewinęło się sporo wariantów: 1370 – Cruzlova …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – czasy nowożytne
    Koło szkoły stoi do dzisiaj przy drodze renesansowy, prawie 4-metrowy obelisk – jego fundatorem w 1556 r. był właściciel wsi Krzysztofor Pieniążek, który ponoć postawiłGO w miejscu, w jakim spadł z konia i zginął jego jedyny syn (natomiast wiadomo na pewno, że z żoną Agnieszką Trzycieską herbu Strzemię mieli córkę Beatę, która wyszła za Jordana). …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – gimnazjum
    Powstało wtedy, kiedy wszystkie w kraju. Akurat budowano nowe skrzydło szkoły, z ukończeniem szczęśliwie utrafiono w 1999 r., więc miejsce przydało się jak znalazł. Pierwszą dyrektorką została Krystyna Rodak. W 2006 r. zastąpiła ją obecna – Anna Kołsut. Początkowo gimnazjum posiadało oddział zamiejscowy w Siołkowej, ale w 2008 r. utworzono tam zespół szkół podstawowo-gimnazjalnych i …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – kierownicy i dyrektorzy szkoły
    Marian Cetnarowski Klimek Marian Potoczek Stanisław Piotrowski Elżbieta Piotrowska (pierwsza dyrektorka, żona poprzednika) Stanisław Wanatowicz
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – Koło Gospodyń Wiejskich
    Powstało po II wojnie światowej (założyła je Maria Jantos) i na początku kipiało energią. Odbywały się wtedy np. kursy gotowania i szycia. Na zewnątrz koło prezentuje się rzadko: raz do roku na przeglądzie gminnym oraz sporadycznie np. w Miasteczku Galicyjskim w Nowym Sączu czy naFORUM III Wieku. Przez lata siedzibę miały w remizie, toteż z …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – Komendanci i naczelnicy OSP w Krużlowej Wyżnej
    Władysław Tarasek 1947-76 Andrzej Chronowski 1976-92 Jerzy Gajkowski 1992-2011 Wojciech Broda 2011- Grzegorz Tarasek
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – kościoły
    Staropolski kronikarz Jan Długosz odnotował tu drewniany kościół parafialny Narodzenia NMP już w latach 1470-80. Również dokument z 1486 r. potwierdza, że był tu już kościół – przetrwała nawet kamienna chrzcielnica właśnie z tego roku. Lecz napis w sieni modrzewiowego kościoła głosi, że wystawionoGO RP [Roku Pańskiego] 1520. Ze źródeł wiadomo, że ufundował go miejscowy …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – kronika sołecka
    Zachował się bezcenny dokument z dziejów wsi: „Kronika uchwał” opisana w następujący sposób*: „Książka zawiera uchwały, protokoły z narad itp. Rady Gminnej Krużlowej Wyżnej za czas od dnia 19 lutego 1867 do dnia 16 września 1945 r., czyli za okres około 79 lat”. W II połowie XIX w. rada sołecka zbierała się raz do kilku …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – kronika szkolna
    W archiwum krużlowskiej szkoły znajduje się „Kronika”, którą „Zarząd Szkoły w Krużlowej Wyżnej założył w r. 1899 przez nauczyciela Stanisława Wolanina”. Na wstępie pierwszy kronikarz zawiadomił*: „Z dniem 1 września 1899 objąłem obowiązki nauczyciela przy tutejszej szkole. Kroniki spisanej nie zastałem. O ile można się było dowiedzieć od ludzi i z poszarpanych aktów szkolnych, zamieszczam …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – kronika szkolna
    W archiwum krużlowskiej szkoły znajduje się „Kronika”, którą „Zarząd Szkoły w Krużlowej Wyżnej założył w r. 1899 przez nauczyciela Stanisława Wolanina”. Na wstępie pierwszy kronikarz zawiadomił*: „Z dniem 1 września 1899 objąłem obowiązki nauczyciela przy tutejszej szkole. Kroniki spisanej nie zastałem. O ile można się było dowiedzieć od ludzi i z poszarpanych aktów szkolnych, zamieszczam …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – Madonna z Krużlowej
    Rzeźba tzw. Pięknej Madonny z Krużlowej, jedno z najcenniejszych w Polsce gotyckich dzieł sztuki, pochodzi może nawet z 1410 r. – dowodu potwierdzającego tę datę nie ma jednak żadnego. Jest cenna do tego stopnia, że nie pozwolono, aby marniała w wiejskim kościele, lecz w końcu XIX w. włączono do zbiorów dzisiejszego Muzeum Narodowego w Krakowie. …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – Madonna z Krużlowej
    Rzeźba tzw. Pięknej Madonny z Krużlowej, jedno z najcenniejszych w Polsce gotyckich dzieł sztuki, pochodzi może nawet z 1410 r. – dowodu potwierdzającego tę datę nie ma jednak żadnego. Jest cenna do tego stopnia, że nie pozwolono, aby marniała w wiejskim kościele, lecz w końcu XIX w. włączono do zbiorów dzisiejszego Muzeum Narodowego w Krakowie. …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – Madonna z Krużlowej
    Rzeźba tzw. Pięknej Madonny z Krużlowej, jedno z najcenniejszych w Polsce gotyckich dzieł sztuki, pochodzi może nawet z 1410 r. – dowodu potwierdzającego tę datę nie ma jednak żadnego. Jest cenna do tego stopnia, że nie pozwolono, aby marniała w wiejskim kościele, lecz w końcu XIX w. włączono do zbiorów dzisiejszego Muzeum Narodowego w Krakowie. …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – parafia
    Precyzyjna data powstania parafii w Krużlowej jest nieznana. Zapis w dokumencie z 1335 r. wskazuje, że już wtedy istniała tu parafia, należąca w 1335 r. do dekanatuNOWY SĄCZ, w 1373 r. do dekanatu Siedliska, w latach 1470-80 ponownie Nowy Sącz, a w latach 1529 i 1596 do dekanatu Bobowa. Świętopietrze na rzecz Stolicy Apostolskiej też …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – Prezesi OSP w Krużlowej Wyżnej
    Władysław Górka Piotr Góra Bronisław Baran Marian Chronowski Józef Kiełbasa Wiesław Uznański Grzegorz Filip
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – proboszczowie (plebanowie)
    Jan z Jasła 1522-29 Więcesław z Sącza (pleban z Lipnicy Murowanej) –ADMINISTRATOR w 1529 r. ks. Benedictus Scibor 1535-71 (w starym kościele znajduje się jego XVI-wieczne, malowane na desce epitafium) ks. Adam Wula ks. Andrzej Luboszowski ks. Albertus Jacobi de Rzeczyca w 1608 r. ks. Franciszek z Gawron Gawroński w 1715 r. ks. Gajowski ks. …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – przedszkole
    W 1953 r. w Krużlowej Wyżnej zamieszkały siostry z zakonu dominikanek. Od 2006 r. prowadzą Przedszkole im. Jana Pawła II. Zresztą od 2008 r. przed placówką stoi popiersie patrona – dzieło projektu Czesława Dźwigaja wykonane przez firmę Józefa Rodaka z Siołkowej. W miejscu przedszkola znajdował się kiedyś zabytkowy budynek szkolny. Rozebrano go i ponownie zmontowano …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – średniowiecze
    Krużlowa występuje w średniowiecznych dokumentach w zgoła niewiarygodnej ilości. W 1348 r. wymieniony jest Krzesław ze Smildna, czyli późniejszej Krużlowej, w 1356 r. sołtys Jakub ze Smylnej był rajcą nowosądeckim, przed 1370 r. właścicielem wsi był Dominik, jego następcą został syn Miczek, później odnotowany jest Jaszek vel Jan Krużlowski, syn Dominika, więc brat Miczka. W …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – szkoła
    Najstarsza szkoła stała w miejscu dzisiejszego przedszkola. Jednak z powodu wydłużania okresu nauczania i wzrastającej liczby dzieci miejsca na naukę ciągle brakowało. Toteż w połowie lat 50. wygospodarowano je w siedzibie mleczarni, która stała tam, gdzie dzisiaj ośrodek zdrowia, a także w murowanym budynku, w którym obecnie znajduje się sklep z materiałami budowlanymi. Ten ostatni …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – Wiejski Dom Kultury
    W 1995 r. w remizie OSP w Krużlowej Wyżnej otwarto WDK, czyli właściwie świetlicę, przy której działają chór, młodzieżowa orkiestra dęta i zespół regionalny. Pozakładał to wszystko animator muzyczny Roman Kwoka – organista z obu krużlowskich kościołów: starego i nowego. Młodzieżowy chór mieszany, który często występuje też jako parafialny, bo akompaniuje na uroczystościach religijnych, Kwoka …
  • KRUŻLOWA WYŻNA I NIŻNA – wpsółczesność
    Po wojnie mleczarnia istniała dalej. Jej kierownikiem był ojciec Stanisława Pawlika, późniejszego gospodarza remizy w Krużlowej Wyżnej. Urządzenia zabrano jednak do Grybowa. Przez chwilę nosiła nawet nazwę Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Krużlowej Wyżnej z tymczasową siedzibą w Grybowie, obiecywano, że wróci na miejsce, ale wkrótce ślad po niej zaginął. Elektryfikacja wsi nastąpiła w 1969 r. …
  • KRYNICA – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Roman Bałuc, Emil Bodziony, Aleksander Cycoń, Stanisław Faust, Jan Golonka, Elżbieta Jeżowska (do 1991), Czesław Jung, Józef Koth, Zbigniew Leśniak, Jan Łuszczewski, Kazimierz Majerczyk, Antoni Majerski, Zbigniew Martyka (przewodniczący 1990), Józef Musiał, Helena Ogorzała, Andrzej Oksza-Grabowski, Włodzimierz Olszowski (do 1992), Władysław Polański, Piotr Przanowski, Wincenty Rajczak, Marian Rościszowski, Marian Różana, Antoni Schmalz, Władysław Taternicki, …
  • KSIĄŻKA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KUDYBA Wojciech Feliks
    Poeta i profesor literatury, pracujący m.in. w Nowym Sączu. Urodzony 18 września 1965 r. w Tomaszowie Lubelskim. Absolwent filologii polskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim z 1989 r. W latach 1989-98 nauczyciel w szkołach w Nowym Sączu: Zespół Szkół Społecznych Splot i I LO im. Jana Długosza. Od 1998 r. doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa …
  • KURCZAKI – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • KURIER – Wojciech Molendowicz „Sadeckie abecadło”
  • KUSTROŃ Józef Rudolf
      (1892-1939) generał brygady Wojska Polskiego, uczący się, wyszkolony i działający w Nowym Sączu Urodził się 16.10.1892 w Stryju (obecnie Ukraina) w rodzinie robotnika kolejarskiego. W latach 1902-08 uczeń I Gimnazjum Klasycznego w Nowym Sączu, ale w 1910 r. ukończył tutejsze II Gimnazjum. Od 1910 r. studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, ale w …
  • KWIATY – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • LACHY SĄDECKIE – pieśni i tańce
  • Lachy, Górale, Pogórzanie, cz. 1
  • Lachy, Górale, Pogórzanie, cz. 2
  • Lachy, Górale, Pogórzanie, cz. 3
  • Lachy, Górale, Pogórzanie, cz. 4
  • LAKIER – Wojciech Molendowicz „Sądeckie Abecadło”
  • LATINIK Franciszek Ksawery
      (1864-1949) generał dywizji Wojska Polskiego, walczący na Ziemi Gorlickiej Urodził się 17 lipca 1864 r. w Tarnowie w rodzinie nauczycielskiej. W latach 1874-78 uczył się w niższym GIMNAZJUM św. Jacka w Krakowie, w latach 1878-82 w szkole kadetów w Krakowie-Łobzowie, w 1887 r. w szkole jazdy konnej w Wiedniu i tamże w latach 1889-91 …
  • LEGENDA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • LELUCHÓW
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Muszyna. Nazwa W dokumencie z 1529 r. figuruje jako Leluchow, z 1577 r. jako Leluchowa, a z 1588 r. – Leliuchowa. Nie będziemy wnikać w pochodzenie nazwy, bo najprawdopodobniej ma ona znaczenie nieprzyzwoite. Kto ciekawy, niech wpisze do wyszukiwarki słowo „leluch”… — Źródła „Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. Edycja …
  • LELUCHÓW – handel
    Miejscowi twierdzą, że handel w Muszynie i Krynicy-Zdroju na pewno nie ma takich obrotów jak w maleńkim Leluchowie. Rzeczywiście – pod względem nagromadzenia placówek handlowych na hektar Leluchów dorównuje wielu miastom, a nawet je przewyższa. Leluchów od pradziejów leżał na handlowym tzw. szlaku węgierskim, prowadzącym z Małopolski na południe Europy. Wskutek dopuszczenia tzw. małego ruchu …
  • LELUCHÓW – historia
    W tej nadgranicznej wsi na skraju obecnej gminy Muszyna nie mieszkała rdzenna ludność polska, leczOD RAZU ulokowano ją na prawie wołoskim. Sprowadzeni przez właścicieli tzw. klucza muszyńskiego osiedlili się bowiem tutaj przybysze z Wołoszczyzny (Mołdawii), Rusi Zakarpackiej, a pewnie także z Bałkanów. Klucz muszyński zwany inaczej państwem muszyńskim istniał w latach 1391-1781 i stanowił własność …
  • LELUCHÓW – II wojna światowa
    W czasie II wojny światowej we wsi panował spory ruch. We wrześniu 1939 r. najpierw uderzyli Słowacy z 3. Dywizji „Razus”, którzy rozbroili posterunek polskiego Korpusu Ochrony Pogranicza przy przystanku kolejowym i zajęli Leluchów. Rejonu wsi broniły pododdziały 1. Pułku Strzelców Podhalańskich z Nowego Sącza i baonu Obrony Narodowej „Gorlice”, ale prawie natychmiast się wycofały. …
  • LELUCHÓW – kolej
    Leluchów najbardziej znany był z rozkładów jazdy PKP. Jeździły bowiem pociągi do Leluchowa i dalej do Czechosłowacji, a potem już tylko na Słowację, do Circa lub Plavca. Po trwającej trzy lata budowie huczne otwarcie mierzącej 145,7 km linii kolejowej Tarnów-Stróże-Nowy Sącz-Leluchów (odcinek Leluchów-Orlov mierzył dodatkowe 5,2 km, a dalej można była dostać się do Eperjes, …
  • LELUCHÓW – kościoły (dawne cerkwie)
    W rektoracie są dwa kościoły, byłe cerkwie. Leluchowska św. Dymitra (Demetriusza) z Solunia (Salonik), otoczona ogrodzeniem z kamieni polnych i lipowym starodrzewem, to obecnie kościół pw. Macierzyństwa NMP, który w 2011 r. obchodził 150-lecie. Być może jednak w owym 1861 r. został tylko rozbudowany lub przeniesiony z innego miejsca i przebudowany, bo wiadomo, że nie …
  • LELUCHÓW – okres łemkowski
    Do 1947 r. Leluchów był wsią łemkowską. Po dawnych mieszkańcach pozostały zatarte ślady, w tym parę grobów przy byłej cerkwi. Na jednym z nich znajduje się napis: „Ks. Nikifor Leszczyszak. Biliczna 1856-1914 Leluchów”. Jak chyba w każdym grobie, tak i w tym kryje się historia. Pochodzący z nieistniejącej już wsi Bieliczna k. Tylicza ks. Leszczyszak …
  • LELUCHÓW – okres połemkowski
    W 1947 r. łemkowskich autochtonów zastąpili osadnicy nie z dalekich stron, lecz z Sądecczyzny – z Muszyny, Łomnicy, Kasiny. Głównie chłopi małorolni lub wręcz bezrolni, cudzy parobkowie. Niektórzy nie znali się nawet na prowadzeniu gospodarstwa, bo z braku własnej ziemi nie mieli praktyki. Przybywali z jedną wychudzoną kozą i obejmowali po kilkanaście hektarów. Do legendy …
  • LELUCHÓW – rektorat kościelny
    Do parafii w Muszynie Leluchów należał przynajmniej od 1604 r., kiedy biskup krakowski Bernard Maciejowski przyłączył do niej 30 okolicznych wsi „schizmatyckich”, czyli prawosławnych i grekokatolickich. Do dzisiaj z powodu małej liczby mieszkańców nie ma tu parafii, lecz rektorat na jej prawach, obejmujący także Dubne. Przez lata opiekę duszpasterską zapewniali księża, dojeżdżający z parafii św. …
  • LELUCHÓW – schronisko PTTK
    W byłej strażnicy pograniczników oprócz mieszkań dla nauczycieli zlokalizowano schronisko PTTK. Jego kierownikiem został nauczyciel Michał Szafraniec. Przyjeżdżały grupy po 30 osób, stale zjawiali się wędkarze, którzy zasadzali się na ryby w Popradzie, bo kiedyś było ich pod dostatkiem: klenie, brzany, leszcze, głowacice… Wakacje spędzał tu i wpisywał się do księgi meldunkowej sam wodzirej krakowskiej …
  • LELUCHÓW – szkoła
    Na budynku szkolnym jeszcze do niedawna znajdowała się tabliczka z napisem „Szkoła Podstawowa nr 1 w Muszynie filia w Leluchowie”, ale placówka nie funkcjonowała już od lat. Mieszkała w niej nauczycielka Michalina Potok z rodziną. Jest to murowany budynek, w którym za czasów łemkowskich znajdowała się jedna duża izba lekcyjna, podzielona w polskich czasach na …
  • LELUCHÓW w poezji
    Leluchów to wieś opiewana w wierszach krakowskich poetów Jerzego Harasymowicza i pochodzącego z Muszyny Adama Ziemianina. Wiersz „Jesienna droga do Leluchowa 1960” Harasymowicza ukazał się w tomiku „Zielnik” (Kraków 1972): Oto droga przez sam środek jesieni Pod liści złotym tunelem Dopala się wzgórze nad Popradem Pachnie polskim zasuszonym zielem   Snuje się tu moja duszyczka …
  • LEŚNIAK Kazimierz
      (1925-2009) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Sądecczyzny Urodził się 28.06.1925 w Trzetrzewinie k/Nowego Sącza. W 1938 r. ukończył 7-klasową szkołę powszechną w rodzinnej wsi. Następnie robotnik kolejowy w Nowym Sączu. W 1941 r. aresztowany przez Niemców, w latach 1941-42 robotnik przymusowy w niemieckim obozie w Pustkowie, skąd zbiegł i ukrywał się, pracując jako parobek …
  • LEŚNIOWSKA Ludwika
    (1814-1890) Pisarka pochodząca z Sądecczyzny. Z/d Zieleńska (Zielińska?). Urodzona 11 września 1814 r. w Łabowej w rodzinie ziemiańskiej. Przed 1839 r. wyszła za mąż za Józefa Leśniowskiego i odtąd mieszkała w Krakowie i Myślenicach. W pisarstwie początkowo autorka popularnonaukowych prac historycznych, potem także moralizatorska prozaiczka, publicystka oświatowa i redaktorka czasopism dla ludu, reprezentująca interesy konserwatywnego …
  • LIBRANTOWA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Chełmiec. Nazwa W średniowiecznych manuskryptach pisanych po łacinie pojawiają się następujące formy: 1389 r. – Hildbrantowa, 1394 – Hilbrantowa, 1400 – Helbranthowa, 1412 – Lybranthow, Lybrantowa, Librantowa, 1448 – Hilb[rantowa] utraque Maior et Minor, 1470-80 – Ilbramtowa Maior, Ilbramtowa Minor, Ilbramthowa Maior, Ilbramthowa Minor, Ilbrantowa utraque Maior et Minor, 1529 …
  • LIBRANTOWA – czasy nowożytne
    W 1518 r. król Zygmunt Stary rozstrzygał spór pomiędzy opatem norbertanów Janem a rajcami nowosądeckimi, którzy wystąpili z roszczeniami do majątku szpitalnego. Władca po zapoznaniu się z materiałami archiwalnymi oddalił te niesłuszne pretensje. W 1529 r. z Librantowej nowosądecki klasztor norbertanów pobierał czynsz w wysokości 3,5 grzywny oraz 4 groszy, rok później i potem jeszcze …
  • LIBRANTOWA – kościół
    Pierwsze starania o kościół czynił w latach 70. XX wieku ks. Stanisław Tokarczyk, proboszcz z Siedlec. Pozwolenie na budowę kaplicy uzyskano w 1984 r. Władze kościelne do budowy wyznaczyły najpierw ks. Stanisława Żurata, a potem ks. Stanisława Kumiegę. Ten drugi zanim świątynia powstała celebrował msze w domach prywatnych. Członek rady parafialnej Eugeniusz Rosiek wspominał, że …
  • LIBRANTOWA – kronika szkolna
    Jej pierwszy tom znajduje się w zeszycie wielkiego formatu i nosi tytuł: „Historya Szkoły w Librantowie”. Na okładce figuruje rok 1879. Pierwsze zdanie brzmi: „Przybyłem na tutejszą posadę 1 września 1879, a nie znalazłszy kroniki szkolnej postanowiłem postarać się o takową”. Autorem tych słów był Wojciech Monica z Wielkiej Poręby (powiat limanowski), zmarły już w …
  • LIBRANTOWA – kronika szkolna
    Jej pierwszy tom znajduje się w zeszycie wielkiego formatu i nosi tytuł: „Historya Szkoły w Librantowie”. Na okładce figuruje rok 1879. Pierwsze zdanie brzmi: „Przybyłem na tutejszą posadę 1 września 1879, a nie znalazłszy kroniki szkolnej postanowiłem postarać się o takową”. Autorem tych słów był Wojciech Monica z Wielkiej Poręby (powiat limanowski), zmarły już w …
  • LIBRANTOWA – Ludowy Klub Sportowy Librantovia
    Kiedyś już działał we wsi Ludowy Zespół Sportowy, ale upadł. Miał on drużynę piłkarską, choć nie została zgłoszona do rozgrywek i nie występowała w żadnej lidze. Klub powstał w 1998 r. „spontanicznie z inicjatywy” Eugeniusza Rośka. To on zwołał bowiem zebranie założycielskie. Na początku przez dwa lata Rosiek był prezesem, ale ponieważ wziął wtedy na …
  • LIBRANTOWA – Ochotnicza Straż Pożarna
    – Od czasów wojska (służyłem w Wojskach Ochrony Pogranicza w Gdańsku) – relacjonował genezę prezes Jan Bieniek – lubiłem mundur i marzyłem o tym, żeby w Librantowej była Ochotnicza Straż Pożarna. Impulsem do jej utworzenia stała się powódź z 2001 r. Widząc, co się wtedy działo, postanowiliśmy dorobić się własnej jednostki. OSP w Librantowej powstała …
  • LIBRANTOWA – parafia
    W 1448 r. biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki erygował w Nowym Sączu kolegiatę, uposażając jej wikariuszy dotychczasowymi dochodami plebanów sądeckich, m.in. tymi z Librantowej, z której każdy kmieć dostarczał 1 ćwiertnię (= ok. 31 litrów) owsa, a komornicy, zagrodnicy, młynarz i pasterz po 1 groszu. W dokumentach z lat 1470-80, 1529 i 1581 Librantową zaliczano do …
  • LIBRANTOWA – Średniowiecze
    Librantowa powstała prawdopodobnie w wyniku osadnictwa mieszczan sądeckich. Bowiem w 1299 r. obszar 100 łanów frankońskich (1 łan frank. = ok. 24 ha) księżna Gryfina (ur. ok. 1248, zm. najpóźniej w 1309 r.), wdowa po księciu krakowskim Leszku Czarnym (ok. 1241-1288) i pani Ziemi Sądeckiej, nadała mieszczaninowi z Kamienicy (osada, która dała początek Nowemu Sączowi) …
  • LIBRANTOWA – szkoła
    Od 1999 r. oprócz podstawówki istnieje Zespół Szkół zjednoczony z gimnazjum. Zdecydowana większość uczniów pochodzi rzecz jasna z Librantowej, ale trochę także z Klimkówki. A z Librantowej nie wszystkie dzieci, bo część mieszkańców wozi swoje pociechy do szkół w Nowym Sączu. W 2010 r. rozpoczęła się budowa sali gimnastycznej, bo wcześniej korzystano z zastępczej oraz …
  • LIBRANTOWA – współczesność
    Jeszcze w latach 60. kursował tu z PKS-u autobus… osobowo-towarowy. Po prostu ciężarówka, którą podróżowało się na pace. Asfalt na szosie Nowy Sącz-Wilczyska położono dopiero w 1963 r. Do tego czasu droga była szutrowa – zwykła walcowana żwirówka. W 1963 r. nie było jeszcze we wsi prądu! Librantowa, wieś leżąca na północ od Nowego Sącza …
  • LICZENIE – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • LIGOŃ Adolf
    (1855-1931) Pisarz ludowy, pracujący m.in. na Sądecczyźnie. Urodzony 20 lutego 1855 r. w Zawadzkiem na Opolszczyźnie jako syn robotnika, działacza polskiego i pisarza ludowego na Śląsku Juliusza Ligonia (1823-1889). Działacz polonijny na należącym do Prus Śląsku. W 1883 r. otworzył w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) księgarnię, ale po roku zbankrutował. Opuścił Śląsk i razem z …
  • LIPNICA WIELKA
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Korzenna. Nazwa W archiwalnych dokumentach występuje pod różnymi mianami: 1336 r. – Nova Lipnicia, 1413 – Lipnicza, 1420 – Llypnica, 1451 – de Maiori Lipnicza, 1461 – Lyppnicza Magna, 1463 – Lipnicza Theutonicalis seu Magna, 1470-80 – Lypnycza, 1474 – Lipnycza villa Niemieczka a Bobowa, 1476 – Lypnycza villa Teutunica …
  • LIPNICA WIELKA – cmentarz
    Na cmentarzu w Lipnicy Wlk. mieści się nagrobek, na którym z trudem udaje się odczytać personalia Jana Grabczyńskiego, a wśród innych zatartych już napisów można jeszcze odcyfrować, że urodził się w Cerekwi. Źródła jednak podają, że dawniej na nagrobku znajdowała się data urodzenia 21 czerwca ad (skrót od Anno Domini, czyli Roku Pańskiego) 1795 oraz …
  • LIPNICA WIELKA – czasy nowożytne
    W 1519 r. Tomasz Trzecieski, syn zmarłego Adama z Trzycierza i Mojkowic, sprzedał za 200 florenów stryjowi Tomaszowi Trzecieskiemu z Niecwi swój udział w Lipnicy odziedziczony jako tzw. dobra martwej ręki po zmarłym stryju Janie. W 1521 r. brat Tomasza z Trzycierza i Mojkowic – Andrzej Trzecieski sądownie potwierdził tę transakcję. W 1539 r. ten …
  • LIPNICA WIELKA – kościół
    W literaturze poświęconej Lipnicy Wlk. nierzadko podaje się, że 20 września 1359 r. król Kazimierz III Wielki wydał we Wschowie w Wielkopolsce akt fundacji kościoła parafialnego pw. Najśw. MP w Lipnicy Wielkiej. Znajdujący się jednak w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie „dokument” jest uznawany przez historyków za – posiadający wprawdzie pozory autentyczności zwłaszcza w warstwie fizjograficznej, …
  • LIPNICA WIELKA – kronika szkolna
    Początek nauczania w szkółce parafialnej w Lipnicy Wlk. datowany jest na 1527 r. W 1728 r. parafialna szkółka elementarna niższego stopnia – jedna z zaledwie 12 wtedy na Sądecczyźnie – mieściła się w domu z ogrodem, była uposażona 4 zagonami pola, a na jej utrzymanie po 4 grosze od każdego ucznia składali się parafianie (z …
  • LIPNICA WIELKA – kronika szkolna
    Początek nauczania w szkółce parafialnej w Lipnicy Wlk. datowany jest na 1527 r. W 1728 r. parafialna szkółka elementarna niższego stopnia – jedna z zaledwie 12 wtedy na Sądecczyźnie – mieściła się w domu z ogrodem, była uposażona 4 zagonami pola, a na jej utrzymanie po 4 grosze od każdego ucznia składali się parafianie (z …
  • LIPNICA WIELKA – Krucjata w Lipnicy
    Ze źródeł historycznych wiadomo, że w czasach Reformacji i Kontrreformacji opowiedzenie się mieszkańców Lipnicy Wlk. za katolicyzmem nie odbyło się bezkrwawo. Sam Stanisław Trzycieski (Trzecieski), właściciel Lipnicy Wlk., Niecwi i Januszowej, uhonorowany w lipnickim kościele nagrobkiem, w 1547 r. najechał na znajdujący się w Niecwi dwór swego ariańskiego brata stryjecznego Andrzeja, humanisty korespondującego m.in. z …
  • LIPNICA WIELKA – Ochotnicza Straż Pożarna
    O ile w Łazach Brzyńskich sołtys Stefan Kozik jest przewodniczącym Koła Gospodyń Wiejskich, to dla odmiany w Lipnicy Wlk. kobieta jest prezesem OSP. Magdalena Bulanda – jedyny prezes OSP płci żeńskiej w powiecie nowosądeckim! Ona sama nie słyszała o żadnej innej nie tylko w powiecie, lecz nawet w Małopolsce i w ogóle w kraju. OSP …
  • LIPNICA WIELKA – parafia
    Istniała tu już przynajmniej od 1336 r. Zaliczano ją wtedy do dekanatuNOWY SĄCZ, w latach 1373-74 do dekanatu Siedliska, w latach 1470-80 ponownie Nowy Sącz, a w latach 1529 i 1596 do dekanatu Bobowa. W latach 1336-37 świętopietrze, czyliPODATEK odprowadzany do Stolicy Piotrowej w Rzymie, wynosiło z tutejszej parafii 3 skojce (1 skojec = 1/24 …
  • LIPNICA WIELKA – powojenni kierownicy i dyrektorzy
    Józef Włodarz Bronisław Rój Antoni Rams (potem dyr. szkół w Tęgoborzu i St. Sączu) Konstanty Woźniak (potem w Żeleźnikowej) Władysław Rój Stanisława Rój Tadeusz Turek Marcin Wojnarowski
  • LIPNICA WIELKA – średniowiecze
    Pierwszym znanym właścicielem był burgrabia krakowski Dobiesław (Dobek) z Jeżowa (obecnie część Wilczysk), który w 1413 r. z poręki braci wyznaczył w dożywocie matce Spytce folwark w Lipnicy i 10 groszy czynszu stamtąd. W 1416 r. bracia Dobiesław, Spytek i Mikołaj z Jeżowa podzielili się majątkiem: temu pierwszemu przypadła właśnie Lipnica; drugiemu – wsie Lipniczka …
  • LIPNICA WIELKA – szkoła
    Na fali wznoszenia tzw. tysiąclatek Nowosądeckie Przedsiębiorstwo Budowlane postawiło tu w 1962 r. imponującą jak na owe czasy piętrową szkołę z salą gimnastyczną, pierwszą taką w gminie. Załoga Huty Jedność z Siemianowic Śląskich chętnie przysyłała tutaj dzieci na kolonie letnie. W ostatnich latach gmach przechodził liczne modernizacje. Remonty i przebudowy częściowo wiązały się z koniecznością …
  • LIPNICA WIELKA – Wiejski Dom Kultury
    W czasie niedawnego remontu WDK zamiast aktu erekcyjnego i kamienia węgielnego znaleziono w nim rękopis datowany na 31 października 1956 r. Atramentem zapisano, że budowa domu ludowego za wolne datki mieszkańców rozpoczęła się w 1948 r. – „w tem czasie kiedy Naród Polski jęczał pod władzą największego despoty Stalina”. Jednocześnie wyrażono nadzieję we Władysława Gomułkę, …
  • LIPNICA WIELKA – współczesność
    17 stycznia 1945 r. Lipnicę, położoną wśród Pogórza Ciężkowicko-Rożnowskiego, wyzwoliły jednostki radzieckiej 38. armii dowodzonej przez gen. płka Kiryłła Siemionowicza Moskalenkę (1902-1985), późniejszego marszałka i wiceministra obrony ZSRR. Na mocy dekretu o reformie rolnej w samej tylko w Lipnicy Wlk. rozparcelowano grunty dworskie o łącznym areale 264,16 ha. Ziemią dzielił m.in. Józef Olszyński, wspomniany w …
  • LISTY – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • LITYŃSKI Stanisław Michał
    (1896-1958) generał brygady Wojska Polskiego, służący na Limanowszczyźnie Urodził się 28.09.1896 lub 1895 w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk na Ukrainie). AbsolwentGIMNAZJUM w Stanisławowie, studiował prawo na Uniwersytecie Franciszkańskim (późniejszym Lwowskim im. Jana Kazimierza) we Lwowie. Przebieg służby Jako student odbył roczne przeszkolenie w armii austriackiej i opuścił ją w stopniu podporucznika rezerwy. Członek paramilitarnych Polskich Drużyn Strzeleckich. …
  • LODY – Wojciech Molendowicz ‚Sądeckie abecadło”
  • LOESCH Andrzej Witold (autoryzowany biogram)
    Biolog, doktor habilitowany nauk przyrodniczych i profesor nauk medycznych pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 20 lipca 1950 r. w Nowym Sączu. Absolwent tutejszej Szkoły Podstawowej nr 3 im. Jana Kochanowskiego i I LO im. Jana Długosza (1968 r.) oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (1974 r.) W latach 1975-92 pracownik naukowy Polskiej Akademii Nauk w Krakowie …
  • LOHN Władysław
    (1889-1961) Prowincjał jezuitów i teolog, uczący się m.in. w Nowym Sączu. Urodzony 5 kwietnia 1889 r. w Gorzkowie k/Bochni w rodzinie chłopskiej. Uczył się w gimnazjach w Bochni i św. Anny w Krakowie, ale absolwent jezuickiego w Chyrowie (obecnie Ukraina) z 1910 r. W latach 1910-13 zgłębiał filozofię w kolegium jezuickim w Nowym Sączu, a …
  • LOTNISKO – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • LUBASIOWA Władysława
    (1919-2010) Poetka pochodząca i działająca w Nowym Sączu. Z/d Szkaradek. Urodzona w 1919 r. w Nowym Sączu. Absolwentka tutejszego gimnazjum humanistycznego zakonnic niepokalanek, od 1938 r. studiowała polonistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, ale nie ukończyła z powodu wybuchu II wojny światowej. W czasie okupacji niemieckiej członkini Armii Krajowej, łączniczka o pseudonimie Eloe. Poszukiwana …
  • LUBIENIECKI Stanisław młodszy
    (1623-1675) Działacz i pisarz ariański aktywny m.in. na Ziemi Gorlickiej. Urodzony 23 sierpnia 1623 r. w głównym ośrodku ariańskim (braci polskich) w Rakowie k/Kielc w pieczętującej się herbem Rola rodzinie tamtejszego kaznodziei zborowego Krzysztofa młodszego (1598-1648). Uczył się w Akademii Rakowskiej, a po jej likwidacji w wyniku kontrreformacji, w 1638 r. przeniósł się do gimnazjum …
  • LUBIENIECKI Stanisław starszy
    (ok. 1558-1633) Teolog i pisarz ariański, działający na Sądecczyźnie. Syn Stanisława i Katarzyny Sobieskiej, jego bracia Andrzej starszy (ok. 1551-1623) i Krzysztof starszy (1561-1624) też byli pisarzami ariańskimi. Pieczętowali się herbem Rola. Do ok. 1577 r. paź na dworze króla Stefana Batorego. Minister ariański w Tropiu (wtedy w powiecie bieckim, obecnie nad zalewem rożnowskim w …
  • LUBOMIRSKI Józef
    (?-1755)  generał-lejtnant wojsk koronnych, starosta sądecki Był wnukiem i synem starostów sądeckich. W 1741 r. marszałek Trybunału Głównego Koronnego, w latach 1744-55 podstoli litewski, w 1746 r. szef regimentu dragonów, w 1752 r. gen.-lejtnant wojsk koronnych, starosta jahorlicki, perejasławski i sądecki. W 1848 r. odznaczony Orderem Orła Białego. Książę, pieczętował się herbem Szreniawa bez Krzyża. …
  • LUBOMIRSKI Stanisław
    (1704-1793) generał-lejtnant wojsk koronnych, starosta sądecki Urodził się prawdopodobnie w Wiedniu. W latach 1754-60 gen.-lejtnant – szef regimentu gwardii konnej. W latach 1735-54 starosta sądecki, które odstąpił rodzinie Małachowskich. Poseł na sejmy warszawski i grodzieński, od 1738 r. podstoli koronny. W 1744 r. odznaczony Orderem Orła Białego. W 1764 r. w czasie bezkrólewia po śmierci Augusta …
  • ŁABOWA – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Mikołaj Babiak, Janina Borek, Stanisław Fiut, Michał Florek, Roman Homoncik, Ludwik Jasiński, Stanisław Ormanty, Jan Klimczak, Halina Kloze, Józefa Mogilska, Stefan Nosal (przewodniczący), Józef Przychocki, Stanisław Sarata, Aleksander Sołtys, Stanisław Stefaniak, Władysław Wotus, Jan Zaczyk, Andrzej Złocki. 1994–1998 Mikołaj Babiak, Marek Buda (przewodniczący), Adam Cempa, Stanisława Ciarach, Czesław Czyszczoń, Stanisław Fiut, Jan Fugas, Stanisław …
  • ŁĄCKO – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Antoni Bawełkiewicz, Władysław Baziak, Zbigniew Czepelak, Henryk Czepielik, Ignacy Drabik, Stanisław Drabik, Edward Duda, Władysław Duda, Ryszard Gańko, Jan Golonka (przewodniczący), Stanisław Jasiński, Stanisław Koszut, Czesław Leszko, Henryk Łazarz, Jan Majerski, Stanisław Majerski, Mieczysław Mozdyniewicz, Jadwiga Niezgoda, Stanisław Strączek, Marek Strzałkowski, Bronisław Trzajna, Jan Więcławek, Jan Wojtas. 1994–1998 Wojciech Bober, Fryderyk Bugajski, Jan Cebula, …
  • ŁASIŃSKI Wiesław Mieczysław
    (1915-2010) kontradmirał Marynarki Wojennej, pochodzący z Sądecczyzny Urodził się 25.12.1915 w Starym Sączu. W latach 1933-39 studiował na wydziale lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, równocześnie podchorąży w Szkole Podchorążych Sanitarnych w Warszawie. Od 1948 r. doktor medycyny (chirurgia, medycyna morska). Przebieg służby Dowódca plutonu sanitarnego 26. Dywizji Piechoty. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. po bitwie nad Bzurą …
  • ŁEMKOWIE – impreza folklorystyczna w skansenie w Nowym Sączu
  • ŁĘPKOWSKI Andrzej Edward Józef
    Profesor medycyny, pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 16 sierpnia 1922 r. w Nowym Sączu. W momencie wybuchu II wojny światowej był absolwentem pierwszej klasy LO. Wyruszył na wojnę w mundurze przysposobienia wojskowego. 17 września 1939 r. zatrzymany przez czerwonoarmistów w Starym Gwoźdźcu k/Kołomyi. Zwolniony po trzech tygodniach – przedostał się przez tzw. zieloną granicę do …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Piwniczna-Zdrój. Nazwa W dokumentach historycznych pojawia się w paru formach: 1348 r. – Lomnica, 1570 – Lomnicza, 1578 – Lomnica Antiqua (Stara). Nazwę wywodzi się od łomów, czyli drzew połamanych przez wichury (wiatrołomy), albo ma źródłosłów w potoku, przedzierającym się przez skały i „łamiącym” się na nich. Przez wieś płynie …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – biblioteka
    Tutejsza filia biblioteki publicznej w Piwnicznej-Zdroju, mieszcząca się w budynku szkolnym, dysponuje blisko 10 tys. tomów. Biblioteka publiczna w Łomnicy działa od 1961 r. Od samego początku do 2005 r. prowadziła ją Ksawera Gromala, najpierw nauczycielka, a z czasem dyrektorka szkoły podstawowej. W 2005 r. bibliotekarką została Maria Broniszewska-Jarząb, ale z powodu wypadku zastępowała ją …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – czasy nowożytne
    Dokument z 1564 r. informował, że mieszczanie piwniczańscy posiadali „pustą dziedzinę, gdzie była wieś Łomnica”. Świadczyć to ma o wymarciu tutejszych mieszkańców, co zapewne mogło być skutkiem najazdu, epidemii lub głodu. Z jednego z tych powodów, a może wszystkich naraz, wieś, wymieniana w XIV w. jako już istniejąca, na przełomie wieków XV i XVI zniknęła, …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – gimnazjum
    Początkowo było zamiejscowym oddziałem piwniczańskiego, ale po dwóch latach, w 2001 r. uzyskało samodzielny byt. Imię Juliana Zubka „Tatara” otrzymało 19 września 2004 r. Sztandar pojawił się rok później, ufundowany przez byłych partyzantów i burmistrza Piwnicznej-Zdroju Edwarda Bogaczyka. Od początku dyrektorem placówki był Władysław Leśniak. Najpierw w 1999 r. został zastępcą dyrektora Gimnazjum w Piwnicznej …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – kościół
    Ze względu na odległość do kościoła parafialnego w Piwnicznej, na parceli należącej do rodziny ówczesnego wójta (sołtysa) Jana Gumulaka postawiono w Łomnicy drewnianą kaplicę. W latach 1912-15 rozbudowano ją w kościół murowany. W 1997 r., za proboszcza ks. Szczepana Kasińskiego, rozpoczęto kolejną rozbudowę, którą przeprowadził sołtys Stanisław Wnęk. Znów zebrali się fachowcy z Łomnicy i …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – kronika szkolna
    Rozpoczyna się zagadkowo. Z pierwszego zapisu wynika, że założono ją 6 listopada 1887 r., ale uczyniono to w księdze opatrzonej napisem „Druck von R. v. Waldheim in Wien”, który niedorzecznie głosi, że sama księga została wydrukowana w… 1888 r., czyli rok po założeniu kroniki! Drukarnia należała do niejakiego R. von Waldheima, niewykluczone, że jakiegoś przodka …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – kronika szkolna
    Rozpoczyna się zagadkowo. Z pierwszego zapisu wynika, że założono ją 6 listopada 1887 r., ale uczyniono to w księdze opatrzonej napisem „Druck von R. v. Waldheim in Wien”, który niedorzecznie głosi, że sama księga została wydrukowana w… 1888 r., czyli rok po założeniu kroniki! Drukarnia należała do niejakiego R. von Waldheima, niewykluczone, że jakiegoś przodka …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – naczelnicy i komendanci
    Stanisław Polański 1928-31 Tadeusz Kler 1932-37 Edward Polański 1937-43 Tomasz Sztuczka 1944-48 Franciszek Polański 1949-71 Eugeniusz Sztuczka 1972-2006 Stanisław Wnęk 2006-2011 Sztuczka ponownie od 2011 r.
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – Ochotnicza Straż Pożarna
    Inicjatorami założenia straży ogniowej w Łomnicy byli kierownik szkoły Feliks Stańczykiewicz, proboszcz ks. Józef Mroczek i wójt (sołtys) Jan Gumulak, którzy dokonali tego w święto 3 maja 1928 r. Pierwszym prezesem został Stańczykiewicz, a komendantem Stanisław Polański. Władze nowosądeckiego okręgu straży pożarnej podarowały nowo powstałej jednostce umundurowanie bojowe dla 12 druhów i wyposażenie, w tym …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – parafia
    Wieś jako należąca do parafii Piwniczna wspomniana jest po raz pierwszy w 1597 r. Wchodziła w jej skład jeszcze w pierwszej ćwiartce XX w. Jako samodzielna została erygowana 10 maja 1925 r. pw. Najśw. Serca Pana Jezusa. Pierwszym proboszczem został ks. Jan Superson. Plebanię wystawiono już jednak w 1919 r. i od tego czasu rezydował …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – piyrogi łomnicońskie
    21 sierpnia 2011 r. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Łomnica-Zdrój „Łomniczanie” doprowadziło do finału wieloletnie starania o nadania lokalnej potrawie – pierogom łomniczańskim (piyrogom łomnicońskim) – certyfikatu Ministerstwa Rolnictwa (podpis złożył minister Marek Sawicki), potwierdzającego zaliczenie specjału do rejestru prawnie chronionych potraw tradycyjnych. Ażeby zabiegi zostały uwieńczone powodzeniem, trzeba było m.in. zaprezentować dokumentację i same …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – powojenni kierownicy i dyrektorzy
    Władysław Ropelewicz do 1961 r. Józef Gromala Ksawera Gromala (żona poprzednika) Włodzimierz Aksamit Anna Żywczak Bożena Maślanka
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – prezesi OSP
    Feliks Stańczykiewicz 1928-30 ks. proboszcz Antoni Pałka 1931-37 Andrzej Żywczak 1938-65 Józef Jarzębak 1965-
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – sport
    Przed 1997 r. nie było w Łomnicy Ludowego Zespołu Sportowego, choć sporty były owszem uprawiane i palone. Przy Związku Młodzieży Wiejskiej skupiali się amatorzy piłki nożnej i tenisa stołowego, a nawet łucznictwa. Czołowymi działaczami byli dawny sołtys Antoni Żywczak i Kazimierz Łomnicki. Rozmawiali o założeniu LZS, ale nigdy im się nie udało. Klub Łomniczanka powstał …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – średniowiecze
    Dawne podania ludowe głosiły, że Łomica została przed wiekami zasiedlona przez tatarskich osadników. Ma to poniekąd tłumaczyć odmienność miejscowej gwary i zwyczajów. Wieś weszła w skład posiadłości miasta Piwniczna (dawniej Piwniczna Szyja) założonego w 1348 r. na prawie niemieckim z nadania króla Kazimierza III Wielkiego wydanego mieszczaninowi Hankowi z Sącza. Król nakazał, żeby łomnickie sołectwo …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Łomnica-Zdrój „Łomniczanie”
    Stowarzyszenie istnieje od 2007 r. Powstało z inicjatywy Lesławy Wnęk, która z racji tego, że jest z zawodu księgową objęła we władzach strategiczną funkcję skarbnika. Prezeską została Zofia Franczak. Na początku istnienia Stowarzyszenie otrzymało z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 52 tys. euro na realizację swojej części szerszego Programu Współpracy Nadgranicznej Polska-Słowacja. Od 2010 r. Stowarzyszenie …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – szkoła
    Kiedy dyrektorka obecnego Zespołu Szkolno-Gimnazjalnego Bożena Maślanka w 1986 r. podjęła pracę w miejscowej szkole podstawowej, nauka odbywała się jeszcze w starym budynku oraz w paru innych obiektach, np. naprzeciwko kościoła – po drugiej stronie potoku Łomniczanka. Nowy gmach stanął w 1990 r. W tym samym roku pojawił się sztandar, a za patrona przyjęto 9. …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – wody mineralne
    Może zresztą dobrze, że nie mieszkają tu ludzie przesadnie przedsiębiorczy, a przybysze z zewnątrz zadowolili się pobliską Wierchomlą. Może to lepiej dla tutejszych źródeł wód mineralnych, że na zboczach nie stawiane są konstrukcje osadzone głęboko w ziemi… Oprócz turystycznego również niewykorzystany pozostaje potencjał uzdrowiskowy Łomnicy. Źródeł bije we wsi dużo, choć mogłoby więcej, bo żartuje …
  • ŁOMNICA-ZDRÓJ – współczesność
    W latach 1954-61 mieściła się tu osobna Gromadzka Rada Narodowa, ale potem przyłączono Łomnicę do GRN Piwniczna-Wieś. Wieś zelektryfikowano dość wcześnie – w latach 1958-59. We wsi domy zakonne mają felicjanki i redemptoryści. Ci drudzy nie udzielają się szerzej na rzecz lokalnej społeczności, lecz prowadzą np. oazy dla przybyszów z zewnątrz. Oryginalnie, podobnie jak inne …
  • ŁOMNICKA-DULAK Wanda
    Poetka pochodząca z Nowego Sącza. Urodzona 3 grudnia 1956 r. w szpitalu w Nowym Sączu razem z bliźniaczką Zofią, pochodzi z Kosarzysk (obecnie część Piwnicznej-Zdroju). Wykształcenie ekonomiczne. Pracownica biblioteki miejsko-gminnej w Piwnicznej-Zdroju, następnie księgowa w tamtejszym Zespole Obsługi Ekonomiczno-Administracyjnej Szkół. Autorka tomików wierszy, w tym o tematyce religijnej (przeważnie ładnie zatytułowanych, np. „Modlą się ze …
  • ŁOMNICKI Tadeusz
    (1927-1992) Wybitny aktor i profesor sztuki aktorskiej, który część dzieciństwa spędził na Ziemi Limanowskiej. Urodzony 18 lipca 1927 r. w Podhajcach k/Lwowa (obecnie Ukraina) w rodzinie nauczycielki Jadwigi i urzędnika pocztowego Mariana, którzy często zmieniali miejsca pracy i mieszkali w Radomyślu Wielkim (lata 1933-36), Mszanie Dolnej (1936-39) i Dębicy, gdzie w czasie okupacji niemieckiej ukończył …
  • ŁOSOSINA DOLNA – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Stanisław Bednarek, Edward Chochorowski, Mieczysław Czoch, Tomasz Długopolski, Andrzej Dudek (przewodniczący), Jan Firlej, Stanisław Grzyb, Tadeusz Jacak, Aleksander Kaźmirek, Tadeusz Kosecki, Marian Koział, Mieczysław Kuźma, Władysław Kuźma, Jan Maciaś, Marian Orzeł, Maria Pajor, Gerard Piwowar, Kazimierz Sieradzki, Henryk Sromek, Stanisław Wikar. 1994–1998 Wiesław Basta (przewodniczący), Stanisław Bednarek, Jacek Biernacki, Andrzej Dudek, Stanisław Golonka, Tadeusz …
  • MACIEJOWSKI Ignacy
    (1835-1901) Pisarz, zajmujący się m.in. Ziemią Limanowską. Urodzony 27 lipca 1835 r. w Kobiernikach k/Sandomierza. Uczył się w Instytucie Agronomicznym na Marymoncie w Warszawie. Uczestnik powstania styczniowego w 1863 r. – kolejno jako komisarz województwa sandomierskiego, emisariusz do Wielkopolski, uczestnik walk oraz pełnomocnik rządu w Galicji, potem przez 2 lata więziony przez Austriaków. Po uwolnieniu …
  • MĄCZYŃSKI Andrzej Stanisław
    Profesor prawa, pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 3 lipca 1945 r. w Nowym Sączu, jego ojciec Tadeusz (1898-1955) był założycielem i pierwszym redaktorem naczelnym „Rocznika Sądeckiego”. Absolwent tutejszego I LO im. Jana Długosza z 1963 r. i wydziału prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1967 r. Pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej wszechnicy: od 1974 r. doktor nauk …
  • MADA – Fundacja Pomocy Osobom z Autyzmem
    Nazwa: Fundacja Pomocy Osobom z Autyzmem MADA Siedziba: Al. Wolności 19 33-300 Nowy Sącz Strona internetowa: http://www.mada.org.pl Prezes: Bożena Fryc Rok założenia: 1996 Przedmiot działalności/produkty: działania pomocowe na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem osób z autyzmem oraz ich rodzin Opis powstania i działalności: Fundacja powstała w 1996 roku, a jaj założycielami są Państwo …
  • MAHLER Rafał (Rafael)
    (1899-1977) Profesor historii pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 15 sierpnia 1899 r. w Nowym Sączu. Uczył się w tutejszych jesziwie (średniej szkole talmudycznej) iGIMNAZJUM, studiował historię i filozofię na uniwersytecie w Wiedniu, gdzie w 1922 r. uzyskał doktorat, oraz w tamtejszym seminarium rabinackim. Po powrocie do Polski nauczyciel żydowskich szkół średnich w Warszawie, współpracownik innego …
  • MAJEWSKA Anna
    Profesor stomatologii, pochodząca zGORLIC. Urodzona 11 listopada 1927 r. w Gorlicach. Absolwentka Akademii Medycznej we Wrocławiu z 1951 r. Od 1951 r. pracownica naukowa macierzystej AM w katedrze stomatologii zachowawczej, od 1964 r.ADIUNKT, od 1978 r. docent. Prowadziła badania nad objawami próchnicy. W latach 1981-83 członkini Komitetu Ekologii Człowieka Polskiej Akademii Nauk. Od 1964 r. …
  • MAJEWSKI Stanisław
    Profesor stomatologii, pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 1 lutego 1941 r. w Woli Piskulinej (gmina Łącko). Jego ojciec jako ułan brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej w 1920 r. oraz kampanii wrześniowej wojny polsko-niemieckiej w 1939 r., a potem osiadł w Woli Piskulinej, gdzie zajmował się sadownictwem. Absolwent Akademii Medycznej w Krakowie z 1965 r. W latach …
  • MAJKOWSKI Władysław
    Ksiądz i profesor socjologii, pochodzący z Ziemi Limanowskiej. Urodzony 9 maja 1944 r. w Kasince Małej (gmina Mszana Dolna). Uczył się w szkołach w rodzinnej wsi i Węglówce, potem w niższym seminarium duchownym zakonu sercanów w Stadnikach k/Krakowa, maturę zdał eksternistycznie w 1962 r. Absolwent filozofii i teologii w Wyższym Seminarium Duchownym sercanów w Stadnikach …
  • MAKOSZ Eberhard
    Profesor sadownictwa i ogrodnictwa, pracujący na Sądecczyźnie. Urodzony w 1932 r. Od 1958 r. pracownik naukowy, a w latach 1971-81 dyrektor Zakładu Doświadczalnego w Brzeznej, podległego Instytutowi Sadownictwa w Skierniewicach, potem kierownik oddziału Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Ogrodnictwa w Nowym Sączu. Ponadto organizator dorocznego międzynarodowego seminarium sadowniczo-ogrodniczego w Limanowej. Pracownik naukowo-dydaktyczny Akademii Rolniczej (obecnieUNIWERSYTET PRZYRODNICZY) w …
  • MAŁA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • MANN Roman Wilhelm
    (1911-1960) Scenograf filmowy i profesor, działający m.in. na Sądecczyźnie. Urodzony 19 października 1911 r. we Lwowie. Absolwent architektury na tamtejszej Politechnice, w 1938 r. pogłębiał wiedzę na Staatliche Kunstgewerbeschule (Państwowa Szkoła Sztuki Użytkowej) w Wiedniu. W latach 1939-44 wykładowca w Szkole Przemysłu Artystycznego we Lwowie, w latach 1945-46 kierownik pracowni kowalsko-ślusarskiej w Państwowej Szkole Przemysłu …
  • MARCHEWKA Anna
    Profesor kultury fizycznej, pochodząca z Ziemi Limanowskiej. Z/d Stożek. Urodzona 3 czerwca 1960 r. w Kasince Małej (gmina Mszana Dolna). Absolwentka policealnego Medycznego Studium Zawodowego Fizjoterapii w Krakowie i rehabilitacji w tamtejszej Akademii Wychowania Fizycznego z 1985 r. Lekkoatletka, biegaczka na średnich dystansach, zawodniczka klubów sportowych Wisła i AZS AWF Kraków. Do 1990 r. fizjoterapeutka …
  • MARKIEWICZ Leszek
    Profesor biochemii, pochodzący z Ziemi Limanowskiej. Urodzony 10 września 1928 r. w Sowlinach (obecnie część Limanowej). Absolwent II Liceum iGIMNAZJUM im. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu z 1948 r., rolnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z 1952 r. (inżynier) oraz tamtejszej Wyższej Szkoły Rolniczej (wypączkowała z wydziału rolniczego UJ) z 1955 r. Pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej …
  • MARKOWSKI Zbigniew Jan
    LEKARZi dyrektor szpitala w Limanowej. Urodzony 29 kwietnia 1923 r. w Drożejowicach k/Skalbmierza. W czasie okupacji niemieckiej członek Batalionów Chłopskich, więzień zakładu karnego przy ul. Montelupich w Krakowie i obozu w Pustkowie k/Dębicy. Absolwent Akademii Medycznej w Krakowie z 1955 r. Ftyzjatra, czyli pulmonolog, w latach 1955-56 pracował w Sanatorium Przeciwgruźliczym w Siewierzu, od 1956 …
  • MARUDA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • MARUTA Leszek
    (1930-2002) Pisarz, należący do grupy literackiej Muszyna. Urodzony 8 listopada 1930 r. w Toruniu. Studiował w Akademii Handlowej w Krakowie i filologię klasyczną na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dziennikarz, tłumacz w Ośrodku Kultury Niemieckiej Republiki Demokratycznej w Krakowie, w latach 1962-69 kierownik artystyczny i wicedyrektor Estrady Krakowskiej, a w latach 1975-77 dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Tarnowie. …
  • MARZANNA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • MATUŁA Jan Augustyn
    Profesor biologii, pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony w 1943 r., wywodzi się z Kąclowej k/Grybowa. Od 1968 r. pracownik naukowo-dydaktyczny Wyższej Szkoły Rolniczej (potem Akademia R. i Uniwersytet R.) we Wrocławiu: w latach 2002-05 dziekan wydziału rolniczego, od 2008 r. profesor doktor habilitowany nauk biologicznych w katedrze botaniki i ekologii roślin, emerytowany. Specjalista od algologii (inaczej …
  • MATUSZCZYK Andrzej
    Autor przewodników krajoznawczych, m.in. o Sądecczyźnie i Ziemi Limanowskiej. Urodzony 6 lutego 1944 r. w Krakowie. Absolwent wydziału ceramicznego tamtejszej Akademii Górniczo-Hutniczej z 1967 r. W latach 1967-78 pracował w Hucie im. Lenina, potem w zarządzie głównym Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, m.in. w latach 1974-80 wiceprzewodniczący komisji turystyki górskiej. Przewodnik beskidzki. Autor przewodników turystycznych, w tym …
  • MAXYMOWICZ-RACZYŃSKI Włodzimierz Marian
    (1891-1938) Generał brygady Wojska Polskiego, wyszkolony w Nowym Sączu. Urodzony 9 maja 1891 r. w Przemyślu, wnuk powstańca z lat 1848 i 1863. Jako drugiego używał panieńskiego nazwiska matki. Absolwent IIIGIMNAZJUM Klasycznego im. Jana Sobieskiego w Krakowie z 1909 r., potem student na wydziale prawa i administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1911-12 pracował także zawodowo …
  • MAZAN Leszek Stanisław
    Dziennikarz i pisarz pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 31 października 1942 r. w Nowym Sączu. Absolwent tutejszego I LO im. Jana Długosza i polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z 1965 r. W latach 1965-67 pracował w krakowskim „Dzienniku Polskim”, w latach 1967-79 kierownik redakcji informacji w krakowskim ośrodku telewizyjnym i korespondent dziennika TVP, następnie …
  • MEDIA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • MEDIALNOŚĆ – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • MELODIA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadało”
  • MGR MORS – św. Jan Paweł II (Time lapse)
  • MGR MORS & SIME – Hubala 10
  • MIASTECZKO GALICYJSKIE – otwarcie (Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu)
  • MIASTECZKO GALICYJSKIE zaprasza
  • MICHALAK Janusz
    Autor przewodników krajoznawczych, m.in. o Sądecczyźnie i Ziemi Gorlickiej. Urodzony w 1933 r. w Drohobyczu (obecnie Ukraina). W latach 1951-52 służył w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Gdyni, absolwent prawa na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie z 1971 r. Od 1955 r. pracował w Państwowym Przedsiębiorstwie Uzdrowisko Iwonicz, a od 1976 r. także w tamtejszej …
  • MICHALIK Mieczysław
    (1927-)  generał brygady Wojska Polskiego, wychowany na Limanowszczyźnie Urodził się 4.10.1927 we wsi Ostrawa-Michałkowice na terenie Czechosłowacji, ale w 1934 r. rodzina przeprowadziła się do Polski i osiedliła się w Jurkowie (powiat Limanowa). Pomagał rodzicom na gospodarstwie, kiedy w 1943 r. aresztowali go Niemcy i skierowali na roboty przymusowe do kamieniołomu w pobliskim Gruszowcu, skąd …
  • MIESZKANIE – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło „
  • MIREWICZ Jerzy
    (1909-1996) Zakonnik jezuita i pisarz religijny, pracujący m.in. w Nowym Sączu. Właśc. Bronisław Wójcik. Urodzony 19 grudnia 1909 r. w Kozłówce na Lubelszczyźnie. Do zakonu jezuitów wstąpił w Kaliszu w 1925 r. Studiował we Francji, gdzie w 1934 r. uzyskał doktorat z filozofii oraz teologię w Lublinie, gdzie w 1938 r. zdobył drugi doktorat. W …
  • MISCHKE Jan Antoni
    (1868-1943) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Sądecczyzny i służący w Nowym Sączu Urodził się 10.05.1868 w Starym Sączu (większość źródeł ponadlokalnych wymienia Nowy Sącz). W latach 1878-82 uczeń I Gimnazjum w Nowym Sączu. Po przedwczesnej śmierci rodziców nie było go stać na naukę w szkołach cywilnych, więc dzięki stypendium rządowemu uczył się w szkołach kadetów …
  • MŁODZIANOWSKI Kazimierz
      (1880-1928) generał brygady Wojska Polskiego, walczący na Sądecczyźnie i zmarły w Krynicy Urodził się 29.07.1880 w Woli Soleckiej na Mazowszu w rodzinie szlacheckiej (herbu Dąbrowa i takiego też pseudonimu używał później w konspiracji) jako syn powstańca styczniowego Stanisława. Absolwent szkoły tekstylno-przemysłowej w Łodzi z 1900 r., studiował na wydziale agronomii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w latach …
  • MONARCHIA – Wojciech Molendowicz „Sądeckie abecadło”
  • MORDARSKI Marian Stanisław
    (1927-2003) Profesor mikrobiologii, pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 10 listopada 1927 r. w Nowym Sączu. W czasie okupacji niemieckiej członek Armii Krajowej, a po II wojnie światowej – antykomunistycznego podziemia, podporządkowanego Józefowi Kurasiowi ps. Ogień, używał pseudonimów Ojciec i Śmiga. W 1948 r. zatarł za sobą ślady, przenosząc się na DolnyŚLĄSK. Absolwent wydziału biologii Uniwersytetu …
  • MORSZTYN Jan Andrzej
    (1621-1693) Poeta, polityk i m.in. starosta tymbarski. Urodzony 24 czerwca 1621 r. w Raciborsku k/Wieliczki (dawniejsze źródła podają Chorzelów k/Mielca) w ariańskiej rodzinie ziemiańskiej, ale w 1656 r. zmienił wyznanie na katolicyzm. Studiował na uniwersytecie w Lejdzie (Leiden w Holandii). Dworzanin książąt Lubomirskich – w tym Aleksandra (ok. 1614-1677), właściciela dóbr m.in. na Sądecczyźnie. Jego …
  • MOSKAŁA Edward
    (1925-1995) Autor przewodników krajoznawczych, w tym o Sądecczyźnie oraz Ziemiach Limanowskiej i Gorlickiej. Urodzony 19 grudnia 1925 r. w Trzebionce k/Chrzanowa. Absolwent Technikum Ekonomicznego w Krakowie z 1964 r., w latach 1972-75 studiował geografię na wydziale geograficzno-biologicznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie i wydziale matematyczno-przyrodniczym WSP w Kielcach, ale dyplom uzyskał na krakowskiej WSP w …
  • MOSSOR Stefan
      (1896-1957) generał dywizji Wojska Polskiego, działający na Sądecczyźnie i Ziemi Gorlickiej Urodził się 23.10.1896 w Krakowie. Przebieg służby W latach 1914-17 w Legionach Polskich, w Wojsku Polskim od 1918 r., uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. W latach 1921-27 dowódca szwadronu w 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich w Suwałkach, w latach 1927-28 słuchacz Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w …
  • Mozaika Sądecka
  • MURZAŃSKI Stanisław
    Artysta plastyk i pisarz pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 23 marca 1923 r. w Nowym Sączu. Absolwent wydziału malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, studiował także na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego i w Wyższej Szkole Dziennikarskiej. W czasie okupacji niemieckiej partyzant w oddziałach Armii Krajowej. Od 1945 r. mieszkał w Warszawie. Po wojnie członek tajnej …
  • MUSZYNA – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Marian Adamczyk, Józef Chorążyk, Stanisław Długosz, Władysław Franczyk, Teresa Garwol, Adam Jarosz, Aleksy Kulig, Andrzej Klimek, Bogdan Kos, Janusz Łotek, Antoni Majerski, Julian Majewski, Adam Mazur, Edward Maślanka, Kazimierz Miazga, Paweł Myślik, Edward Paluszek, Andrzej Repel, Waldemar Serwiński (przewodniczący), Józef Wachna, Sławomir Wyka, Jan Zieliński. 1994–1998 Zofia Bołoz, Antoni Broniszewski, Łucja Bukowska, Józef Chorążyk, …
  • MYSTKÓW
    Sądecka wieś, leżąca w gminie Kamionka Wielka. Nazwa Ma pochodzić od zdrobniałego imienia Mysłek, będącego skrótem od staropolskich Myślibor lub Myślimir. Tak miał nazywać się dzierżawca wsi, a może nawet jej zasadźca lub pierwszy sołtys. Dlatego pierwotnie nazwa brzmiała nie Mystków, lecz Mysłków i dopiero została przekręcona w dzisiejszą. Inna wersja utrzymuje, że Mysłek to …
  • MYSTKÓW – historia
    Mystków leżał na starym szlaku handlowym, prowadzącym z Nowego Sącza do Biecza. Wieś powstała niedługo po tym, jak 9 stycznia 1324 r. król Władysław Łokietek nadał wójtowi sądeckiemu Mikołajowi 40 łanów frankońskich (1 łan frank. = ok. 24 ha) ziemi pomiędzy rzekami Osadlnica (obecnie Łubinka) i Jamnicza (obecnie Potok Jamnicki). Wieś powstała zatem na tzw. …
  • MYSTKÓW – kapłani i proboszczowie (dawniej – plebanowie)
    Malchacius Walenty Spytkovius Andrzej Jan Dusza ok. 1600-05 Mikołaj Wakułowicz 1606-21 Tomasz Gliński 1663-83 Wojciech Wilewski 1684-1700 Paweł Kozłowski 1709-41 Tomasz Duszyński 1764-58, odszedł na proboszcza do Korzennej Stanisław Pacolik 1759-76 Antoni Paszyński do 1777 Dionizy Krajkowski – kapłan pomocniczy (odpowiednik dzisiejszego wikariusza) Marcin Witkowski 1777-96, doktor filozofii Wawrzyniec Cieciewiński 1796-97, przeniesiony do Kamionki Sebastian …
  • MYSTKÓW – komendanci i naczelnicy OSP
    Stanisław Janus 1951-95 Jan Jawor 1996-2011 PiotrJAWOR 2011-
  • MYSTKÓW – Ochotnicza Straż Pożarna
    W 1889 r. do wsi dotarł piechotą Stanisław Wyspiański, który wędrował po Podkarpaciu, żeby zapoznać się z architekturą. Przyszedł z Kamionki, a pobyt w Mystkowie następująco zrelacjonował w liście do kolegi malarza Józefa Mehoffera: „Rano [18 sierpnia] idę stamtąd do Mystkowa. Niedziela, nabożeństwo, nie można nic rysować. Dopiero koło dwunastej wchodzę do kościoła. Zastaję chrzcielnicę …
  • MYSTKÓW – orkiestra dęta
    O tym jak zrodziła się idea orkiestry w Mystkowie opowiedział rzeźbiarz-amator Bolesław Gieniec, brat założyciela: – Mój ojciec Franciszek i brat przyrodni Jan pojechali do Krakowa z delegacją na uroczystości z okazji 500-lecia Bitwy pod Grunwaldem. I jak tam brat zobaczył paradnie ustrojone na tę okazję i donośnie grające chłopskie orkiestry, to zachwycił się nimi …
  • MYSTKÓW – parafia
    Istnieje od chwili założenia wsi w 1324 r. Istnienie biblioteki parafialnej odnotowano tu już w XVI w. Parafia posiada udokumentowany wykaz proboszczów (dawniej – plebanów) z ponad czterech ostatnich wieków. Znane są zasługi niektórych z nich. Z inicjatywy XVIII-wiecznego proboszcza Tomasza Duszyńskiego odlano dzwon środkowy oraz wzniesiono wieżyczkę i kaplicę. Dzięki jego następcy Stanisławowi Pacolikowi …
  • MYSTKÓW – prezesi OSP
    Kazimierz Laskosz 1951-58 Stanisław Bochenek 1958-60 Władysław Poręba 1960-76 Wojciech Janus 1976-95 Józef Janus 1996-2011 Zbigniew Hebda 2011-
  • MYSTKÓW – szkoła
    Pierwsza wzmianka o działającej tu szkółce parafialnej pochodzi z 1539 r. W dzisiejszej szkole znajduje się kronika placówki. Pierwszy zeszyt nosi tytuł „Historya szkoły filialnej w Mystkowie”, a pierwszy zapis datowany jest na 1902 r.: „W roku 1846 była w Mystkowie założona szkoła przy kościele. Uczył organista tylko w miesiącach zimowych. Na organistówce była osobna …
  • MYSTKÓW – Wiejski Dom Kultury
    W najwyższym punkcie wsi, w jej centrum naprzeciwko kościoła wznosi się Wiejski Dom Kultury, dawniej – Dom Ludowy. Zbudowano go razem z remizą w latach 1957-59. W skład komitetu budowy Domu Ludowego i remizy wchodzili: Karol Poręba – przewodniczący oraz Piotr Basiaga – sekretarz i Kazimierz Laskosz – skarbnik. – Ponieważ w Mystkowie ruch ludowy …
  • MYSTKÓW – współczesność
    Mystków liczy ponad 2 tys. mieszkańców. Wieś straciła już charakter rolniczy, bardzo niewiele osób utrzymuje się z działalności rolniczej, choć jeszcze 30 lat temu niemal wszyscy. Produkcją rolną na większą skalę zajmują się Rafał Gieniec (syn rzeźbiarza Bolesława – patrz część o znanych ludziach), który chowa tuczniki oraz hodowcy krów mlecznych Wojciech Pazgan i Piotr …
  • ORKAN Władysław
    (1875-1930) Pisarz pochodzący z Ziemi Limanowskiej. Właśc. Franciszek Ksawery Smaciarz (inne źródła: Szmaciarz), który w 1898 r. zmienił nazwisko na Smreczyński. Urodzony 27 listopada 1875 r. w drewnianej i nawet jeszcze kurnej chacie na tzw. Starmachowskim Groniu pod wzgórzem Pustka w Koninkach k/Poręby Wielkiej na Ziemi Zagórzańskiej w rodzinie góralskiej. Uczył się w szkole ludowej …
  • PAGACZEWSKI Stanisław
    (1916-1984) Pisarz, autor literatury dziecięcej oraz reportażowej – m.in. o tematyce sądeckiej. Urodzony 9 lipca 1916 r. w Krakowie. Absolwent polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W czasie okupacji niemieckiej uczestnik tajnego nauczania, po II wojnie światowej dziennikarz i działacz turystyczny. Autor książek dla dzieci, w tym zekranizowanej w serialach rysunkowych trylogii o profesorze Baltazarze …
  • PAWŁOWSKI Antoni Wincenty
      (1781-1859) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Sądecczyzny Urodził się w Tęgoborzu k/Nowego Sącz. Przebieg służby Uczestnik wojen napoleońskich. W 1806 r. zaciągnął się do 2. pułku piechoty, w którym odbył kampanię mazurską, walcząc w bitwie pod Serockiem. W 1807 r. dowódca kompanii grenadierów, a w 1809 r. dowódca batalionu, walczącego w wojnie z Austrią. …
  • PIERACKI Bronisław
      (1895-1934) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący zGORLIC oraz uczący się, wyszkolony i działający w Nowym Sączu Urodził się 28.05.1895 w Gorlicach jako wnuk powstańca listopadowego. W latach 1906-14 uczeń IGIMNAZJUM w Nowym Sączu, 3 semestry studiował na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, potem na wydziale prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Przebieg służby Członek organizacji paramilitarnych Związek …
  • PIERWSZE DEMOKRATYCZNE WYBORY 1990
    Wiosną 1990 r. na fali demokratyzacji życia publicznego we wszystkich miastach i gminach powstały komitety obywatelskie „Solidarność”. W Nowym Sączu KO „S” skupił przedstawicieli komisji zakładowych „S”, środowisk duszpasterstwa ludzi pracy, KIK, związków kombatanckich. W przeprowadzonych w IV przez KO „S” w Domu Kultury Kolejarza prawyborach wyłoniono 36 kandydatów, których zgłoszono do zbliżających się wyborów. …
  • PIŁSUDSKI Józef Klemens
      (1867-1935) marszałek Polski, walczący na Limanowszczyźnie i Sądecczyźnie Urodził się 5.12.1867 w Zułowie na Wileńszczyźnie (obecnie Litwa) w rodzinie powstańca styczniowego. Studiował medycynę na uniwersytecie w Charkowie (obecnie Ukraina), ale za udział w rozruchach został relegowany. W 1887 r. zesłany na 5 lat na Syberię za udział w przygotowaniach do zamachu na cara Aleksandra …
  • PIWNICZNA – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Józef Durlak, Adam Filipiak, Mariusz Frydrych, Stanisław Gumulak, Janusz Hodun, Józef Izworski, Ryszard Jania, Zygmunt Kowalski, Józef Kustra, Wojciech Mrówka (przewodniczący), Czesław Paprota, Stanisław Polakiewicz, Stefan Polański, Władysław Porębski, Michał Smyda (Franciszek Dulak), Józef Tokarczyk, Nikodem Wnęk, Władysław Wnętrzak (Janina Skoczylas), Henryk Żytkowicz, Jan Żywczak. 1994–1995 Józef Bołoz, Beata Budzik, Józef, Durlak, Halina Haraf, …
  • PLASTYKA OBRZĘDOWA – Dawne rzemiosło Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu)
  • PŁATEK Tadeusz
    Doktor medycyny, praktykujący w Krynicy-Zdroju. Urodzony 13 września 1911 r. w Krakowie. Absolwent wydziału lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1939 r. W latach 1940-49 asystent na oddziale ginekologiczno-położniczym szpitala św. Łazarza w Krakowie. Od 1953 r. doktor medycyny. Od tego samego roku w Krynicy: w latach 1953-55 kierownik tamtejszego Ośrodka Naukowo-Badawczego Chorób Kobiecych, od …
  • PODEGRODZIE – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Kazimierz Basta, Jakub Bodziony, Stanisław Ciągło, Wiesław Czop, Ignacy Janik, Adam Kożuch, Ignacy Kubacki, Mieczysław Kuziel, Ryszard Marcinek, Stanisław Olszak, Zbigniew Olszak, Jan Pasiut, Edward Paszek, Antoni Plata, Jan Rakowski, Kazimierz Sułkowski, Stanisław Średniawa, Jan Turek, Mieczysław Wardęga, Józef Zbożeń (przewodniczący), Antoni Żelasko, Janusz Żelasko. 1994–1998 Stanisław Batko, Krzysztof Bodziony, Jerzy Ciurka, Józef Czernkowski, …
  • PODEGRODZIE – występ zespołu regionalnego Podegrodzie (MCK Sokół Nowy Sącz)
  • POL Wincenty
    (1807-1872) Poeta związany z Ziemią Gorlicką. Urodził się 20 kwietnia 1807 r. w Lublinie w rodzinie spolonizowanego urzędnika austriackiego, Niemca z Warmii – Franciszka Pohla, później – po otrzymaniu szlachectwa austriackiego – noszącego nazwisko Poll von Pollenburg. Absolwent gimnazjum we Lwowie, uczył się w kolegium jezuickim w Tarnopolu (obecnie Ukraina), a w latach 1824-27 studiował …
  • POLECAM W NOWYM SĄCZU
    Siedziba: Nowy Sącz Rok założenia: 2013r. Misja: Naszym celem jest pokazanie Nowego Sącza i okolic z jak najlepszej strony. Chcemy jednocześnie promować lokalne firmy i usługi. Pragniemy promować nowych artystów, fotografów itp. z naszego regionu. Opis: Strona Polecam w Nowym Sączu poświęcona jest najciekawszym miejscom, restauracjom, sklepom, wydarzeniom oraz najlepszemu jedzeniu które warte jest naszych …
  • POPIELA Tadeusz Stanisław
    Profesor medycyny, pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 23 maja 1933 r. w Nowym Sączu, syn kolejarza Jana. AbsolwentII LO im. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu z 1949 r. i Akademii Medycznej w Krakowie z 1955 r. Pracownik naukowy macierzystej AM: w latach 1955-61 asystent, w latach 1961-65 adiunkt, 1965-72 docent, od 1972 r. profesor w …
  • POŚWIATOWSKA Halina
    (1935-67) Poetka, należąca do grupy literackiej Muszyna. Z/d Myga. Urodzona 9 lipca 1935 r. w Częstochowie. Absolwenta historii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, w latach 1958-61 studiowała w Smith College w Northampton w stanie Massachusetts w USA. Asystentka na wydziale filozoficzno-historycznym UJ, gdzie rozpoczęła pracę nad doktoratem. Autorka przesyconych erotyzmem tomików wierszy miłosnych oraz utworów …
  • POTOCKI Joachim Karol
      (?-przed 1796) generał-lejtnant wojsk koronnych, starosta grybowski Urodził się w Trzebowej w Wielkopolsce. Jego brat Teodor (1730-1812) był gen.-majorem wojsk koronnych. W latach 1734-35 partyzant-stronnik Stanisława Leszczyńskiego, którego elekcję na króla polskiego kwestionowano. Patent generalski uzyskał w latach 1755 i 1758 z tytułu dowodzenia regimentem dragonii. Starosta trembowelski i grybowski, w latach 1763-80 podczaszy …
  • POTOCKI Piotr Franciszek
      (1745–1829) generał-major wojsk koronnych, starosta szczyrzycki na Limanowszczyźnie W latach 1788-92 szef 7. regimentu pieszego koronnego w wojnie polsko-rosyjskiej, w 1792 r. z tego tytułu uzyskał stopień gen.-majora, choć w wojsku nigdy nie służył. Członek sprzysiężenia, przygotowującego wybuch powstania kościuszkowskiego. W insurekcji kościuszkowskiej gen.-majorWOJEWÓDZTWA lubelskiego i jednocześnie pełnomocnik rządu na woj. lubelskie, wołyńskie, Ziemię Chełmską …
  • POTOCKI Wacław
    (1621-1696) Poeta z Ziemi Gorlickiej. Urodzony w Woli Łużańskiej k/Łużnej w ariańskiej rodzinie szlacheckiej pochodzącej z Ziemi Bieckiej. Absolwent szkoły ariańskiej w Raciborsku k/Wieliczki. Ziemianin, właściciel części Łużnej oraz wsi Leszczyny (obecnie gmina Uście Gorlickie) i Łosie (obecnie gmina Ropa), gdzie mieszkał. Pieczętował się herbem Szreniawa. Uczestnik wojny z Kozakami Bohdana Chmielnickiego – ranny w …
  • PRYSŁOPSKIJ Joan (Jan)
    (ok. 1700-1773) Pisarz łemkowski z Sądecczyzny. Urodzony w Kamiannej w rodzinie kapłana obrządku grekokatolickiego. Od 1738 r. jako tamtejszy paroch (proboszcz) został następcą ojca. Zaczynał od przepisywania ksiąg cerkiewnych i zbierania łemkowskich pieśni ludowych, potem sam zaczął pisać. Uważany za twórcę łemkowskiego języka pisanego, autor pieśni i tłumacz na j. łemkowski „Psałterza Dawidowego”. (IrP) Źródło …
  • PSZCZELARSTWO – DAWNE RZEMIOSŁO – Jak powstaje miód (Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu)
  • PUCHALSKI Stanisław
      (1867-1931) generał dywizji Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu Urodził się 5.01.1867 w Wapowcach k/Przemyśla. Uczył się w niższej w Güns (obecnie Köszeg na Węgrzech) i wyższej wojskowej szkole realnej w Hranicach (obecnie Czechy), a w latach 1884-87 ukończył Akademię Wojskowo-Techniczną w Wiedniu. Przebieg służby Żołnierz zawodowy w armii austriackiej: w latach 1887-89 w 10. …
  • PUŁASKI Kazimierz Michał Władysław Wiktor
      (1745-1779) generał brygady armii amerykańskiej, walczący wcześniej na Sądecczyźnie i Ziemi Gorlickiej Urodził się 6.03.1745 w Warszawie, a nie w Warce – jak uważano przez wiele lat, pewnie dlatego, że jego ojciec Józef był starostą wareckim. Pieczętowali się herbem Ślepowron. Uczył się w zakonnej szkole teatynów w Warszawie, od 1762 r. paź rezydującego w …
  • RĄCZKOWSKI Józef
    (1883-1951) Literat i poseł na Sejm, pochodzący z Ziemi Gorlickiej. Urodzony 19 lutego 1883 r. w Siarach pod Gorlicami w rodzinie krawca. Absolwent szkoły elementarnej w rodzinnej wsi i IV Gimnazjum w Krakowie, studiował filologię polską i filozofię na tamtejszym Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na uniwersytecie w Monachium. Dziennikarz rozmaitych pism, w tym w latach 1913-23 …
  • RADA MIASTA NOWEGO SĄCZA w latach 1990–2014
    W latach 1990–2014 RADA MIASTA NOWEGO SĄCZA miała: 7 przewodniczących: L. Krawiński (1990–1994), M. Kurp (1994–1998), J. Wituszyński (1998–2002, 2010–2014), G. Dobosz (2002–2005), J. Chronowski (2005–2006), P. Lachowicz (2006–2007), A. Czernecki (2007–2010); 11 wiceprzewodniczących: B.JAWOR (1990–2002), T. Krzak (1990–2002), S. Chomoncik (1994–2002, 2007–2014), J. Wituszyński (1994–1998 i 2007–2010), R. Borusiewicz (1998–2002), K. Cabak (2002–2006), R. …
  • REFERENDA SĄDECKIE
    Wrzenie referendalne w Korzennej; fot.:z arch. Jerzego Leśniaka Referenda gminne W odrodzonym po 1990 r. samorządzie gminnym zaczęła funkcjonować nowa, wcześniej nie występująca, instytucja demokracji bezpośredniej: referendum lokalne (art. 170 Konstytucji RP), czyli głosowanie w sprawach istotnych dla wspólnoty samorządowej m.in. odwołania władz. Referendalne próby sił na Sądecczyźnie wynikały z dwóch zasadniczych przyczyn. Po pierwsze …
  • ROMANOWSKI Mieczysław
    (1833-1863) Pisarz poruszający tematykę sądecką. Urodzony 12 kwietnia 1833 r. w Żukowie k/Horodenki na Pokuciu (obecnie Ukraina), gdzie jego ojciec Emeryk dzierżawił majątek ziemski od swoich krewnych Dzieduszyckich. Uczył się w gimnazjum w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk na Ukrainie), ale maturę zdał w 1853 r. we Lwowie, zaś w latach 1852-57 studiował na wydziale prawa Uniwersytetu …
  • ROMER Jan
      (1869-1934) generał dywizji Wojska Polskiego, uczący się w Nowym Sączu Urodził się 3.05.1869 we Lwowie jako wnuk powstańca listopadowego i syn powstańca styczniowego Edmunda, urzędnika państwowego, m.in. starosty w Krośnie i Brzesku. Absolwent IGIMNAZJUM w Nowym Sączu (lata 1884-87), Akademii Wojskowo-Technicznej w podwiedeńskim Moedling (lata 1887-90) i Wyższej Szkoły Wojennej w Wiedniu. Przebieg służby Żołnierz …
  • ROSZKO Janusz
    (1932-1995) Reportażysta i eseista, autor publikacji m.in. o Sądecczyźnie. Urodzony 4 listopada 1932 r. we Lwowie. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał m.in. w Muszynie. Absolwent gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie z 1949 r., rozpoczął studia polonistyczne, ale w 1954 r. ukończył historię i studium dziennikarskie na tamtejszym Uniwersytecie Jagiellońskim. Dziennikarz: w latach 1951-67 …
  • RYLSKA Julia Euzebia
    Szukaj RYLSKA Julia Euzebia (1884-1969) Literatka i tłumaczka pochodząca z Ziemi Gorlickiej. Z/d Skrochowska. Urodzona 29 października 1884 r. w Ropie k/Gorlic w rodzinie ziemiańskiej. Uczyła się w szkole w Tarnowie, absolwentka Gimnazjum im. cesarza Franciszka Józefa I we Lwowie z 1908 r., studiowała romanistykę na Uniwersytecie Lwowskim, a w 1914 r. ukończyła studia filologiczne …
  • RYLSKI Eustachy
    Pisarz i scenarzysta filmowy urodzony na Sądecczyźnie. Urodzony 18 listopada 1944 r. w Nawojowej. Pogrobowiec – jego ojciec inż. Eustachy senior był żołnierzem Armii Krajowej rozstrzelanym 15 września 1944 r. wraz z resztą oddziału przez Niemców w Młodowie k/Rytra. W 1996 r. odsłonięto tam pomnik upamiętniający przeprowadzone tam dwie zbiorowe egzekucje – w jednym z …
  • RYTRO – RADNI 1990-2014
    1995–1998 Zbigniew Gądek, Janusz Gryźlak, Zbigniew Jeremenko, Elżbieta Klóska, Jan Kołacz, Anna Olszowska, Barbara Pawlik (przewodnicząca), Małgorzata Pierzga, Władysław Sojka, Robert Tokarczyk, Stanisław Tokarczyk, Zbigniew Tokarczyk, Paweł Tomasiak, Stanisław Węglarz, Władysław Wnętrzak. 1998–2002 Marian Dobosz (2000–2002)), Zygmunt Głąb, Zbigniew Jeremenko, Andrzej Kolbusz (przewodniczący 1998–2000), Elżbieta Klóska (2000–2002), Jan Kołacz, Piotr Kulig (1998–2000), Józef Mos (1998–2000), …
  • SĄDECCZYZNA – RADNI MIAST I GMIN 1990–2014
    Od 2002 r. ograniczono ilość radnych we wszystkich szczeblach samorządu: w Nowym Sączu wybierano 23 radnych (poprzednio 40), w powiecie nowosądeckim 29 (60), w sejmiku małopolskim 39 (60). W miastach i gminach Sądecczyzny wybierano następującą ilość radnych: Grybów miasto – 15 (18), Grybów gmina – 21 (28), Chełmiec – 21 (28), Gródek n. Dunajcem – …
  • SĄDECCZYZNA na styku kultur i religii
  • SĄDECCZYZNA w II wojnie światowej
  • SĄDECKIE ELITY SAMORZĄDOWE
    W opinii naukowca Sądeckie elity samorządowe Poza wąskim gronem ludzi, którzy do polityki weszli, mając za sobą doświadczenia aktywnego sprzeciwu w latach osiemdziesiątych, większa część elit zaangażowała się w życie publiczne dopiero po 1989 r. Znacząca część elity, która wówczas stworzyła podstawy samorządności lokalnej, dziś nie odgrywa dużej roli w polityce sądeckiej. Wreszcie znacząco wzrosła …
  • SĄDECKIE WIĘZIENIA TVG-9
  • SADOWNICZY ZAKŁAD DOŚWIADCZALNY
    SZD w Brzeznej, podległy Instytutowi Sadownictwa w Skierniewicach, istnieje od 1953 r. Powstają tu nowe odmiany owoców, jest też szkółka drzewek. Okazuje się, że także w dziedzinie nowych odmian roślin pleni się chwast piractwa – zupełnie jak w branży programów komputerowych. Piractwo odmianowe polega na tym, że ktoś bez zgody twórcy danej odmiany handluje nią …
  • SAMORZĄDOWCY-PARLAMENTARZYŚCI
    Z samorządu do parlamentu (czasami z… powrotem) Dla wielu samorządowców sukcesy w wyborach do rad miast i gmin, połączone w kilku przypadkach z funkcjami prezydentów, burmistrzów i wójtów, poprzedziły skuteczny szturm do parlamentu RP. Kilka osób (Jerzy Gwiżdż, Marian Cycoń i Witold Kochan) po kadencjach poselskich powróciło na kierownicze stanowiska w samorządach lub w szeregi …
  • SAPALSKI Władysław
    Zapiski Władysława Sapalskiego Władysław Sapalski z Krużlowej Niżnej po przejściu na emeryturę zajął się spisywaniem wspomnień. Nie zostały ujęte w zwartej formie, lecz istnieją w postaci rozproszonych karteluszków, które zrelacjonujemy, a ciekawsze fragmenty zacytujemy. Pytany o to, czemu nie napisał regularnych wspomnień, odpowiedział, że unikał pozostawiania śladów na piśmie. Odparł tak z rozpędu, z wrytego …
  • SCHALLY Kazimierz Piotr
    (1895-1967) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Nowego Sącza. Urodził się 22.02.1895 w Nowym Sączu. Absolwent wojskowej szkoły realnej w Wiedniu. Przez jeden semestr studiował na Politechnice Lwowskiej, ale w 1913 r. rozpoczął naukę w Akademii Wojskowej w Wiener-Neustadt (Austria). Przebieg służby Prawie od samego początku I wojny światowej w Legionach Polskich, początkowo jako dowódca plutonu w …
  • SCHIRNBÖCK von REUTHSTETTEN Edward
    (1845-1928) Generał brygady armii austriackiej, służący w Nowym Sączu.  Urodził się 24.01.1845 w Stopfenreuth (Austria) w rodzinie nauczyciela muzyki. Ukończył wojskową niższą szkołę realną w Wiedniu. Przebieg służby W latach 1860-66 ochotnik w 10. pułku artylerii w Budapeszcie, od 1866 r. w 20. pułku piechoty w Nowym Sączu. W jego szeregach wziął udział w wojnie z …
  • SCHMIDT Maurycy
    (1834-1903) generał broni armii austriackiej, Austriak pochodzący z Nowego Sącza Urodził się 28.02.1834 w Nowym Sączu w rodzinie oficera miejscowego 20. pułku piechoty. Przebieg służby W latach 1845-53 studiował w Terezjańskiej Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt (Austria). Przydzielony do 58. pp we Florencji, od 1855 r. w Wiedniu. Walczył we Włoszech w wojnie austriacko-francuskiej. Od 1859 …
  • SEKRETARZE URZĘDU MIASTA NOWEGO SĄCZA 1990-2014
    W latach 1990-2014 czterech urzędników zajmowało stanowisko sekretarza Urzędu Miasta: Maciej Kurp (1990–1996), Wojciech Piech (1996–2003), Piotr Lachowicz (2003–2006), Marek Oleniacz (2007–2014).
  • SEYMOUR-TUŁASIEWICZ Lilian Emilia
    (1912-2003) Pisarka i tłumaczka pochodząca z Ziemi Limanowskiej. Z/d Kicmal, zwana Lilian. Urodzona 13 września 1912 r. w Kasinie Wielkiej w rodzinie chłopskiej. W wieku 7 lat oddana na wychowanie bezdzietnej rodzinie amerykańskiej. Absolwentka uczelni w Chicago: filologii angielskiej z tytułem doktorskim na University of Illinois z 1934 r. i prawa na Northwestern University z …
  • SKWARNICKI Marek
    (1930-2013) Pisarz, należący do grupy literackiej Muszyna. Urodzony 30 kwietnia 1930 r. w Grodnie (obecnie Białoruś). Absolwent bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim. Poeta, prozaik, dramaturg dla dzieci (m.in. sztuka „Zawisza Czarny” z 1970 r.), autor wspomnień i książek o papieżu Janie Pawle II. Należał do założonej przez Jerzego Harasymowicza w 1957 r. grupy literackiej Muszyna. Felietonista …
  • SLONINKA von HOLODOW Adolf
    (1870-1960) generał major (brygady) armii austriackiej, wychowany w Nowym Sączu. Urodził się 10.03.1870 w Hermannstadt (prawdopodobnie chodzi o obecne Sibiu w Rumunii) w rodzinie generała armii austriackiej. Przebieg służby W 1906 r. w stopniu pułkownika dowodził 1. cesarsko-królewskim pułkiem strzelców górskich (potem przemianowanym na pułk Obrony Krajowej nr I) stacjonującym w Trento (obecnie Trydent we Włoszech). …
  • SŁOMIANKO Paweł
    (1910-1989) Profesor budownictwa czynny m.in. na Sądecczyźnie. Urodzony 23 stycznia 1910 r. w Leningradzie (wcześniej i obecnie Sankt Petersburg). Absolwent Politechniki Warszawskiej z 1937 r. W latach 1937-38 pracował przy rozbudowie portu rzecznego w Warszawie, w latach 1938-39 w firmie inżynieryjno-budowlanej Konstanty Rudzki i Spółka jako współprojektant obiektów zapory na Dunajcu w Rożnowie, w latach …
  • SŁOWIKOWSKI Jan Michał
    (1915-2010) Profesor medycyny i uczestnik konspiracji antyniemieckiej, pochodzący i działający w Nowym Sączu. Urodzony 19 września 1915 r. w Nowym Sączu. Absolwent tutejszegoII LO im. Bolesława Chrobrego z 1933 r. oraz wydziału lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1939 r. W latach 1939-41LEKARZ-stażysta w szpitalu w Nowym Sączu, gdzie jako członek Związku Walki Zbrojnej (późniejszej …
  • SMOLEŃ Stanisław
    (1927-) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Limanowszczyzny i uczący się w Nowym Sączu Urodził się 5.08.1927 w Męcinie (powiat Limanowa). W latach 1943-45 uczył się w szkole rzemieślniczej, a od 1946 r. liceum w Nowym Sączu. W latach 1958-59 zaocznie studiował na wydziale mechanicznym Politechniki Gliwickiej, a w latach 1959-64 w Wojskowej Akademii Technicznej w …
  • SOCHA-LISOWSKA Teresa
    (1928-2010) Poetka, należąca do grupy literackiej Muszyna. Urodzona 16 kwietnia 1928 r. we Lwowie. Absolwentka medycyny na wydziale lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego (późniejszej Akademii Medycznej, obecnie znów Collegium Medicum UJ) w Krakowie. Lekarka. Poetka, autorka tomików wierszy i słuchowisk radiowych. Należała do założonej przez Jerzego Harasymowicza w 1957 r. grupy literackiej Muszyna. W 1974 r. wyemigrowała …
  • STADNICKI Jerzy
    (1921-2003) Pisarz pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 2 sierpnia 1921 r. w Rożnowie. Studiował w Akademii Medycznej we Wrocławiu. W czasie okupacji niemieckiej członek Armii Krajowej, w latach 1943-45 więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. Prozaik, publicysta i felietonista, autor zbioru opowiadań „Kurz na miłości” (1955). Zmarł 19 czerwca 2003 r., pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. (IrP) …
  • STANISZEWSKI Zygmunt
      (1953-) generał brygady Straży Granicznej, służący w Nowym Sączu Urodził się 1.08.1953 w Zofiance na Lubelszczyźnie. Przebieg służby Absolwent Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych we Wrocławiu oraz Akademii Sztabu Generalnego w Warszawie. Rozpoczął służbę w Karpackiej Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza w Nowym Sączu. Od 1987 r. w dowództwie WOP w Warszawie, od 1991 r. w …
  • STANUCH Stanisław
    (1931-2005) Pisarz wyedukowany m.in. w Nowym Sączu. Urodzony 29 marca 1931 r. w Piekarach Śląskich. Uczeń II Liceum i Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego oraz I LO im. Jana Długosza w Nowym Sączu, gdzie w 1951 r. zdał maturę, absolwent studiów dziennikarskich na wydziale filozoficzno-historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1954 r. Prozaik, publicysta, krytyk literacki …
  • STARCZEWSKI Marian Antoni
    (1924-1988) Profesor chemii pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 24 marca 1924 r. w Starym Sączu. Absolwent Politechniki Śląskiej z 1924 r. W 1949 r. asystent w laboratorium Zakładów Chemicznych Oświęcim-Dwory, w latach 1949-54 projektant w Gliwickim Biurze Studiów i Projektów Budownictwa Przemysłowego, a w latach 1954-58 kierownik pracowni w Instytucie Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach. Od 1950 …
  • STARMACH Karol
    (1900-1988) Profesor biologii pochodzący z Ziemi Limanowskiej. Urodzony 22 września 1900 r. w Mszanie Dolnej. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1925 r. Uczestnik obrony Lwowa w 1918 r. i wojny polsko-rosyjskiej w 1920 r. W czasie okupacji niemieckiej zatrzymany w 1939 r. w ramach Sonderaktion Krakau (zwabienie i podstępne aresztowanie przez Niemców profesorów krakowskich …
  • START- Zrzeszenie Sportu Osób Niepełnosprawnych
    Nazwa: Zrzeszenie Sportu Osób Niepełnosprawnych „START” Nowy Sącz Siedziba: 33-300 Nowy Sącz, na razie gościnnie przy ul. Grybowskiej w budynku po Straży Pożarnej , natomiast stary adres ul. Kościuszki 2. Na czas remontu budynku KS START przekazanego przez Radę Miasta PWSZ , ponoć dla naszej organizacji miejsca tam ma nie być. Prezes: Stanisław Ślęzak Rok …
  • STARY SĄCZ – Grabarczyk otwiera most 15.01.2011
  • STARY SĄCZ – RADNI 1990-2014
    1990–1994 Stefan Bugno (przewodniczący 1990–1992), Edward Ciągło, Stanisław Czerpak, Mirosław Garbacz, Jan Gomółka, Jerzy Grabiec, Stanisław Gizicki, Eugeniusz Jasiński, Anna Kolak, Karol Kurzeja, Stanisław Marduła, Mieczysław Matysiewicz, Józef Molanda, Władysław Marszałek, Henryk Nowak, Kazimierz Paluch, Wiesław Pasiut, Kazimierz Ptaśnik, Jan Prusek, Andrzej Skalniak, Maciej Szuflicki, Wiesław Śledź (1993–1994), Wawrzyniec Świerczyński, Stanisław Wilczyński.       …
  • Stary Sącz Most Kolejowy Kilka Sekund Po Zerwaniu 04.06.2010
  • STASIUK Andrzej
    Pisarz osiadły na Ziemi Gorlickiej. Urodzony 25 września 1960 r. w Warszawie. Wyrzucany ze szkół nie zdobył średniego wykształcenia. Pacyfista, który w czasie służby wojskowej (najpierw szkoła podoficerska saperów w Dębicy, potem jednostka w Rzeszowie) zdezerterował, za co skazany na dwa lata więzienia (odsiedział półtora roku w Stargardzie Szczecińskim). Zamieszkał w wyludnionych połemkowskich wioskach w …
  • STEIER Kazimierz
    (1870-1958) generał brygady Wojska Polskiego, mieszkający w Nowym Sączu. Urodził się 4.03.1870 w Przemyślu. AbsolwentGIMNAZJUM w Przemyślu, a w 1894 r. wydziału lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Doktor medycyny. Przebieg służby STUDIAukończył dzięki stypendium przyznanemu przez armię austriacką. Odpracowywał je w klinice Uniwersytetu Lwowskiego kierowanej przez gen. bryg. prof. med. Ludwika Rydygiera (jako pierwszy chirurg na świecie …
  • STOBERSKI Jan Feliks
    (1906-1997) Pisarz, należący do grupy literackiej Muszyna. Urodzony 16 maja 1906 r. w Krakowie. Do II wojny światowej urzędnik, w czasie okupacji niemieckiej wywieziony do III Rzeszy na roboty przymusowe. Prozaik, autor zbiorów opowiadań, portretujących krakowskich mieszczan. Należał do założonej przez Jerzego Harasymowicza w 1957 r. grupy literackiej Muszyna. Andrzej Barański na podstawie jego opowiadania …
  • STOCH Leszek
    Profesor mineralogii pochodzący z Ziemi Gorlickiej. Urodzony 6 czerwca 1931 r. w Bobowej. Absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie z 1955 r. Od 1951 r. pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej uczelni: od 1960 r. doktor, od 1966 r. dr habilitowany, w latach 1971-80 wicedyrektor Instytutu Geologii i Surowców Mineralnych, od 1976 r. profesor nadzwyczajny, od 1980 r. kierownik …
  • STOWARZYSZENIE SĄDECKI ELEKTRYK
    Nazwa: Stowarzyszenie Sądecki Elektryk Siedziba: ul. Limanowskiego 4, 33-310 Nowy Sącz; www.stowarzyszenie.zsem.edu.pl Prezes Zarządu: Marek Ryglewicz Rok założenia: 2013 Celem Stowarzyszenia jest: Działalność na rzecz rozwoju nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania. Działalność na rzecz Zespołu Szkół Elektryczno- Mechanicznych im. gen. Józefa Kustronia w Nowym Sączu oraz innych szkół w regionie. Kultywowanie tradycji Zespołu …
  • SZAFLARSKA DANUTA
    Danuta Szaflarska – krótka recenzja służby zdrowia w filmie „Pora umierać” Kobiety Kina 2012 – Danuta Szaflarska Inny Świat – zwiastun filmu o Danucie Szaflarskiej „Inny świat” – fragment filmu (cz. 1) „Inny świat” – fragment filmu (cz. 2) Złote Berło – najwyższa nagroda polskiej kultury dla Danuty Szaflarskiej (Malopolskietv) Spotkanie z Szaflarską w MCK …
  • SZEWORSKI Adam
    (1918-2014) Profesor ekonomii pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 11 stycznia 1918 r. w Korzennej. Studiował w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie w latach 1935-38, na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1935-39 i w 1949 r. oraz na wydziale prawa i nauki o państwie uniwersytetu w Zurychu w latach 1942-44. W latach 1939-40 żołnierz 1. Dywizji …
  • SZKOŁA PODSTAWOWA NR 6 im. ks. Jerzego Popiełuszki w Nowym Sączu
    Siedziba: 33-300 Nowy Sącz, ul. Tarnowska 109 Dyrektor: mgr Halina Stanek Rok założenia: 1908 rok Przedmiot działalności/produkty: Edukacja Opis powstania i działalności: Szkoła ogólnodostępna z oddziałami specjalnymi dla dzieci chorych na autyzm Sukcesy: Szkoła w 2008 r. została wyróżniona Tarczą Herbową Miasta Nowego Sącza za zasługi dla miasta. Od 1997 roku prowadzi oddziały klas specjalnych …
  • SZKOŁA PODSTAWOWA NR 7 im. Obrońców Pokoju w Nowym Sączu
    Nazwa: Szkoła Podstawowa nr 7 im. Obrońców Pokoju w Nowym Sączu Siedziba: ul. Grota Roweckiego 15 Dyrektor Szkoły: mgr inż. Mariusz Horowski Strona internetowa: http://siodemka.edu.pl Historia szkoły: źródło: http://siodemka.edu.pl/index.php/histroria Według dokumentacji archiwalnej początki istnienia Szkoły Podstawowej sięgają końca XIX wieku i wiążą się z działalnością Szkoły im. Św. Elżbiety. W roku 1950 po likwidacji tej …
  • SZLĘK Jan
    Zapiski sołtysa Szlęka Jan Szlęk, sołtys Kiczni w latach 1948-85, pozostawił w rękopisie rodzaj pamiętnika, w którym spisywał najważniejsze wydarzenia z dziejów wsi za jego czasów, począwszy od 1949 r. Oprócz suchego odnotowywania zmian, jakie zachodziły we wsi, dodał też nieco tła obyczajowego. Np. (uwaga: w cytatach zachowano pisownię oryginalną, charakteryzującą się m.in. deficytem znakiem …
  • SZMIGIEL Zbigniew
    Profesor medycyny, pochodzący zGORLIC. Urodzony 10 grudnia 1927 r. w Gorlicach. Absolwent Akademii Medycznej w Krakowie z 1953 r. Od 1953 r. pracownik naukowy macierzystej AM: do 1969 r. asystent iADIUNKT w III Klinice Chorób Wewnętrznych, w latach 1969-74 adiunkt w Klinice Hematologii Instytutu Medycyny Wewn. Od 1974 r. docent katedry nauczania klinicznego w Rzeszowie …
  • Szukaj BARCICE – komendanci i prezesi OSP
    BARCICE – komendanci i prezesi OSP Znani z nazwiska prezesi, komendanci i naczelnicy OSP Jan Górka Wojciech Biernacki Józef Obrzud Józef Jakubowski (dwukrotnie) Antoni Jakubowski Wiesław Tokarczyk Bogusław Kaczor
  • Szukaj BUKOWIEC – VOX BUKOVIENSIS
    Przy szkole działał zespół fletowy Vox Bukoviensis (Głos Bukowca po łacinie). Tak jak w większości innych przedsięwzięć przeprowadzonych w Bukowcu, i w tym udział miał były proboszcz ks. Zenon Tomasiak. Po prostu w 2006 r. założył ten zespół. Sam był bowiem muzykantem z zamiłowania, słyszano, że jako chłopak grał w orkiestrze dętej. Najpierw dzieci uczył …
  • Szukaj ŻUŁAWSKI Jerzy
    ŻUŁAWSKI Jerzy (1874-1915) Pisarz wychowany na Ziemi Limanowskiej. Urodzony 14 lipca 1874 r. w Lipowcu k/Krosna. Dzieciństwo spędził w rodzinnym majątku w Młynnem k/Limanowej. Uczył się w GIMNAZJUM w Bochni i szkole realnej w Krakowie, w latach 1892-95 studiował na politechnice w Zurychu, ale w 1898 r. ukończył wydział filozoficzny uniwersytetu w Bernie, gdzie na …
  • SZYMAŃSKI Władysław
    Profesor ekonomii oraz działacz ludowy i państwowy, pochodzący z Ziemi Gorlickiej. Urodzony 10 marca 1941 r. w Gorlicach. Absolwent Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie z 1964 r. Od 1964 r. pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej uczelni: od 1971 r. doktor, do 1979 r.ADIUNKT, od 1979 r. dr habilitowany i docent, w latach 1980-85 prodziekan, a …
  • Śladami Przeszłości – Nowy Sącz
  • ŚLIWA Michał
    Profesor nauk politycznych pochodzący z Ziemi Limanowskiej. Urodzony 8 stycznia 1946 r. w Starej Wsi k/Limanowej. Absolwent historii w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie z 1970 r. Pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej uczelni: od 1976 r. doktor nauk politycznych, w latach 1976-90 kierownik zakładu nauk politycznych, od 1982 r. dr habilitowany, docent w Instytucie Nauk Społecznych, w …
  • ŚLIWIAK Tadeusz
    (1928-1994) Poeta, należący do grupy literackiej Muszyna. Urodzony 23 stycznia 1928 r. we Lwowie. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej (później – Teatralnej) w Krakowie, studiował m.in. z Kaliną Jędrusik, Zbigniewem Cybulskim, Bogumiłem Kobielą i innym poetą wśród aktorów – Leszkiem Herdegenem. W latach 1949-50 aktor Teatru Rapsodycznego w Krakowie, a w latach 1953-60 – Starego …
  • ŚLIWIEŃSKI Stanisław
    (1872-1946) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący zGORLIC Urodził się 22.01.1872 w Gorlicach. Uczeń gimnazjum w Jaśle, studiował prawo prawdopodobnie na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie uzyskał tytuł doktora nauk prawnych. Przebieg służby Od 1898 r. służył jako prawnik w armii austriackiej w sądach wojskowych w Hrubieszowie, Lublinie, Przemyślu i Lwowie. Awanse: 1900 – podporucznik, 1916 – porucznik, …
  • ŚLUB LACHOWSKI współczesny (Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu)
  • ŚLUB RYCERSKI i uczta weselna
  • Tańce i przyśpiewki Lachów Sądeckich – folklor portal wiano.eu
  • TEMPLER Izydor
    (1892-?) generał armii izraelskiej, służący w Nowym Sączu. Urodził się 10.06.1892. Przebieg służby Oficer armii austriackiej, potem w Wojsku Polskim, w 1. pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu przynajmniej od 1928 r.: dowódca plutonu i kompanii saperów, oficer materiałowy, a w 1939 r. kwatermistrz pułku w stopniu kapitana. Po klęsce w kampanii wrześniowej w 1939 r. …
  • TENEROWICZ Józef
    (1931-2011) generał brygady pilot Wojska Polskiego, pochodzący z Ziemi Gorlickiej Urodził się 12.02.1931 w Siarach pod Gorlicami. AbsolwentGIMNAZJUM w Gorlicach z 1948 r. Przebieg służby W Wojsku Polskim od 1948 r.: Oficerska Szkoła Lotnicza w Dęblinie, po ukończeniu której kolejno pilot, dowódca klucza i eskadry 13. pułku lotnictwa myśliwskiego w Warszawie. W latach 1956-57 kursant w …
  • TŁOCZENIE OLEJU LNIANEGO – Dawne rzemiosło (Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu)
  • TORBUS Andrzej Krzysztof
    Poeta, należący do grupy literackiej Tylicz. Urodzony 18 stycznia 1950 r. w Sosnowcu. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Współpracownik czasopism, współinicjator Konfrontacji Ruchu Artystycznego Młodzieży KRAM w Myślcu n/Popradem, w 1969 r. współzałożyciel sponsorowanej przez Związek Młodzieży Wiejskiej grupy literackiej Tylicz. Poeta, w tym dla dzieci, autor własnych i redaktor cudzych tomików wierszy, …
  • TROCHANOWSKI Piotr ps. literacki Petro Murianka
    literat i działacz łemkowski z Krynicy-Zdroju Wywodzi się z rodu Trochanowiczów lub Truchanowiczów (Trochanowyczów lub Truchanowyczów). Aż na 1531 r. datowane jest pismo męża Bony Sforzy – króla Zygmunta I Starego, zezwalający niejakiemu Iwanowi Truchanowiczowi lub Trochanowiczowi (Truchanowyczowi lub Trochanowyczowi) na zakup od wielmoży grybowskiego Stanisława Pieniążka dóbr królewskich w… Bielczarowej (nazwa Binczarowej była bowiem …
  • TURKOWSKI Marian Wincenty
    (1894-1948) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący z Ziemi Sądeckiej. Urodził się 28.07.1894 w Iwkowej, która wprawdzie nie leży już w powiecie nowosądeckim, lecz brzeskim, ale historycznie należała do Ziemi Sądeckiej. AbsolwentGIMNAZJUM w Bochni, studiował na wydziale prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Przebieg służby Po wybuchu I wojny światowej w 1914 r. w Legionach Polskich jako żołnierz …
  • WARZECHA Andrzej
    Poeta, pochodzący z Nowego Sącza i należący do grupy literackiej Tylicz. Urodzony 1 października 1946 r. w Nowym Sączu w rodzinie urzędnika pocztowego. Absolwent LO dla Pracujących w Nowym Sączu z 1969 r. i filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z 1974 r. W Nowym Sączu pracował jako fryzjer i świetlicowy, a w latach …
  • WĘGRZYN Emil
    (1930-1996) Pisarz pochodzący z Nowego Sącza. Urodzony 26 stycznia 1930 r. w Nowym Sączu. Absolwent tutejszego II Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Bolesława Chrobrego oraz filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z 1960 r. Przez 30 lat pedagog w Tarnowie. Od 1978 r. doktor nauk humanistycznych, od 1981 r. wykładowca Instytutu Kształcenia Nauczycieli i …
  • Wesele dworskie w skansenie, 1 maja 2010
  • Wesele dworskie w skansenie, cz.2 / 1 maja 2010
  • WICEPREZYDENCI NOWEGO SĄCZA 1990-2014
    Dziesięć osób pełniło urząd wiceprezydenta Nowego Sącza: Marian Cycoń (1990–1995), Piotr Pawnik (1990–1994, 1998–2002), Leszek Zegzda (1992–2002), Rudolf Borusiewicz (1994–1996), Andrzej Kita (1995–1997), Ludomir Krawiński (1998–2001), Zofia Pieczkowska (2002–2006), Stanisła Kaim (2002–2006), Jerzy Gwiżdż (od 2006) BożenaJAWOR (od 2006) Wszyscy (z wyjątkiem Mariana Cyconia) przed powołaniem na stanowiska wiceprezydentów zdobywało mandaty radnych. Marian Cycoń Fot. Jerzy …
  • WIKTOR Jan
    (1890-1967) Pisarz zajmujący się w twórczości Sądecczyzną i Ziemią Limanowską. Urodzony 1 listopada 1890 r. w Radomyślu nad Sanem. Studiował na wydziale medycznym Uniwersytetu Lwowskiego. W okresie międzywojennym dziennikarz „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” w Krakowie i działacz ruchu ludowego, w czasie okupacji niemieckiej pracownik spółdzielni spożywców Społem, po II wojnie światowej poseł do Sejmu PRL w …
  • WIKTOR Józef
    (przed 1719-pomiędzy 1789 a 1809) generał-major wojsk koronnych, mający korzenie na Sądecczyźnie. Jego ród wywodził się z Sądecczyzny, z Wiatrowic, obecnie przysiółka należącego do Tropia. Przebieg służby Kapitan w regimencie jazdy, od 1747 r. podpułkownik w królewskiej gwardii konnej. W 1772 r. „delegat do dostarczania potrzeb dla wojska rosyjskiego”. W 1776 r. chorąży regimentu artylerii. …
  • WIKTOR Tadeusz
    (1859-1922) generał porucznik (dywizji) Wojska Polskiego, mający korzenie na Sądecczyźnie Urodził się 27.07.1859 w Świrzu (obecnie Ukraina). Jego ród wywodził się z Sądecczyzny, z Wiatrowic, obecnie przysiółka należącego do Tropia, dlatego w ewidencji austriackiej funkcjonował jako Thaddäus Ritter Wiktor von Wiatrowicze. Absolwent szkół średnich w Wiedniu i Zurychu. Inżynier. Przebieg służby Po ukończeniu Akademii Wojskowo-Technicznej w …
  • WILCZYŃSKI-OLSZYNA Józef Konstanty
      (1890-1939) generał brygady Wojska Polskiego, wyszkolony w Nowym Sączu Urodził się 27.11.1890 na Zwierzyńcu w Krakowie w rodzinie murarza. Absolwent tamtejszegoGIMNAZJUM św. Anny (Nowodworskiego) z 1910 r., przez 6 semestrów studiował budownictwo lądowe na wydziale architektury Politechniki Lwowskiej, ale przerwał studia z powodu wybuchu I wojny światowej.   Przebieg służby W latach 1912-13 tzw. …
  • WŁAD Franciszek Seweryn
      (1888-1939) generał brygady Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu Urodził się 17.10.1888 w Hołoskowie na Podolu (obecnie Ukraina). AbsolwentGIMNAZJUM w Czerniowcach na Bukowinie (obecnie Ukraina), w latach 1907-10 uczył się w niższej wojskowej szkole realnej w Koszycach (obecnie Słowacja). Przebieg służby Zawodowy żołnierz w armii austriackiej. W czasie I wojny światowej odniósł ranę w bitwie …
  • WŁADYSŁAW ŚLESICKI Portret małego miasta Dokument Polski Dokument Polski
  • WODZICKI Piotr
    (?–1770) generał-lejtnant wojsk koronnych, kasztelan biecki i sądecki oraz starosta grybowski W 1750 r. gen.-major wojsk koronnych cudzoziemskiego autoramentu. W latach 1717-30 podczaszy krakowski, w latach 1730-44 stolnik krakowski,w 1733 r. elektor króla Stanisława Leszczyńskiego, od 1744 r. kasztelan biecki, w latach 1750-52 starosta grybowski, od 1752 r. kasztelansądecki, sekretarz królewski, starosta stopnicki. Osiadł w …
  • WOJNAROWSKI Edmund
    (1930-2008) Pisarz i radiowiec pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 21 września 1930 r. w Starym Sączu-Cyganowicach. Absolwent LO w Starym Sączu z 1949 r. i polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z 1954 r. (promotorem jego pracy magisterskiej „Tematyka wiejska w twórczości Sewera Maciejewskiego” był prof. Juliusz Kleiner). Zamieszkał na Śląsku – w latach 1954-60 nauczyciel …
  • WÓJTOWIE, BURMISTRZOWIE, PREZYDENCI
    Włodarze sądeckich samorządów 1990–2014 Prezydenci Nowego Sącza Jerzy Gwiżdż (1990–1994), Andrzej Czerwiński (1994–2001), Ludomir Krawiński (2001–2002), Józef A. Wiktor (2002–2006), Ryszard Nowak (od 2006). Jerzy Gwiżdż Fot. Jerzy Leśniak Andrzej Czerwiński fot.:z arch. Jerzego Leśniaka Ludomir Krawiński fot.:z arch. Jerzego Leśniaka Józef Antoni Wiktor fot.:z arch. Jerzego Leśniaka Ryszard Nowak fot. Jerzy Leśniak Burmistrzowie Grybów …
  • WRÓBLEWSKI Zdzisław
    (1919-1994) Pisarz wyedukowany w Nowym Sączu. Urodzony 14 lutego 1919 r. w Wodnej (część Trzebini). Uczył się w szkołach w Zawierciu, Ostrowie Wlkp. i Poznaniu, ale absolwent II Gimnazjum i Liceum im. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu z 1938 r., od tegoż roku studiował polonistykę i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jeszcze w czasach …
  • WSPOMNIENIE z PRL 1988 – 1990
    Rada Miasta 1988-1990 fot.: z arch. J.Lesniaka Ostatnie wybory samorządowe w PRL w Nowym Sączu odbyły się 19 czerwca 1988 r. Do ówczesnej Miejskiej Rady Narodowej wybierano 80 radnych spośród 240 kandydatów zgłoszonych przez Miejskie Kolegium Wyborcze, według niedemokratycznej ordynacji wyborczej, w 29 okręgach wyborczych. Spośród 51 199 uprawnionych głosowało 26 828 osób. Na listach …
  • WYBORY BEZPOŚREDNIE PREZYDENTA, BURMISTRZÓW I WÓJTA NA SĄDECCZYŹNIE w latach 2002–2014
    Pojedynki na szczycie  Wybory bezpośrednie prezydenta, burmistrzów i wójta na Sądecczyźnie w latach 2002–2014 Głosuje zwycięzca II tury J.A.Wiktor z synem Wojtkiem, 2002 Od 2002 r. wybory samorządowe ustawodawca rozszerzył o bezpośrednie wybory organów wykonawczych gmin. Do tej pory o obsadzeniu stanowisk wójtów, burmistrzów czy prezydentów miast decydowały rady gmin (miast), a nie bezpośrednio ogół …
  • WYBORY DO SEJMIKU MAŁOPOLSKIEGO 1998-2014
    Z Sącza (i nie tylko) pod Wawel W pierwszej kadencji mandaty radnych wojewódzkich można było łączyć z mandatami poselskimi (Andrzej Szkaradek, Kazimierz Sas). Funkcję przewodniczącego sejmiku sprawował w latach w 2005–2006 Witold Kozłowski; wiceprzewodniczącego Andrzej Szkaradek (1998–2002), Leszek Zegzda (2005–2006), Witold Kozłowski (2002–2004, 2010), Stanisław Dębski (2006–2007), Lucyna Nowogórska (2010). Wicemarszałkami małopolskimi byli: Andrzej Romanek …
  • WYBORY POWIATOWE 1998 – 2014
    Od 16 lat powiatem kieruje Jan Golonka Cztery kadencje starosty Jana Golonki (frekwencja, okręgi, radni, miejsce zamieszkania, ilość głosów) W powiecie nowosądeckim nieprzerwanie od 16 lat rządzi koalicja skupiona wokół Jana Golonki, wybieranego przez Radę Powiatu czterokrotnie starostą (1998, 2002, 2006, 2010), wcześniej – w latach 1990–1998 – przewodniczącego Rady Gminy w Łącku. Od 2002 …
  • WYBORY PRZED SĄDEM
    Wybory w 2006 r. były pierwszymi, które zostały oprotestowane przed sądem. 10 stycznia 2007 r. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu oddalił protest wyborczy komitetu wyborczego Piotra Lachowicza, kandydata PO na prezydenta Nowego Sącza. Protestujący wnioskowali o unieważnienie II tury wyborów prezydenckich i nakazanie powtórzenia głosowania w okręgach, w których wyniki obarczone były wadami. W szczególności …
  • WYNIKI WYBORÓW do Rady Miasta Nowego Sącza 1994
    Pierwsza sesja po wyborach w 1994 r. 19 VI 1994 Frekwencja 43,8%. okręg nr 1 (Helena, Stare Miasto, Centrum, Kilińskiego) MO – 405: Krzysztof Szkaradek – 144, Stanisław Leszek Kopeć – 90, Stanisław Gargula – 76, Gracjan Fołta – 58, Marek Olesiak – 37; KPN i NPP – 211: Łukasz Kania – 152, Rozalia Zaczyk …
  • WYNIKI WYBORÓW do Rady Miasta Nowego Sącza 1998
    Debata w RTK – wybory 1998 11 X 1998 Frekwencja 49,5%. okręg nr 1 AWS – 1 267 głosów: Władysław Mikulec – 428, Bożena Jawor – 320, Marek Surowiak – 149, Ewa Arendt – 138, Jerzy Gutowski – 36, OktawianDUDA – 32, Janusz Hankiewicz – 15, Marta Mordarska – 91, Tadeusz Kędryna – 19, Jan …
  • WYNIKI WYBORÓW do Rady Miasta Nowego Sącza 2002
    Rada Miasta, 2004 r. fot.: z arch. Jerzego Leśnniaka 27 X 2002 Głosowanie rozszerzono o bezpośrednie wybory organów wykonawczych gmin (prezydenta, burmistrza, wójta). Zmniejszono też ilość radnych z 40 do 23 i okręgów z 6 do 4. Frekwencja 43,7%, (spośród 63 625 uprawnionych głosowało 27 940 osób), w podziale mandatów uczestniczyło 7 z 9 komitetów wyborczych, 2 …
  • WYNIKI WYBORÓW do Rady Miasta Nowego Sącza 2006
    Obrady Rady Miasta, 2009 r. fot.: z arch. Jerzego Leśnniaka 26 XI 2006 O 23 mandaty ubiegało się 308 kandydatów. Wyniki sumaryczne: PiS – 10 616, PO – 7 743, Sądecki Dialog – 3 844, LiD – 3 316, PS – 2 729, ChRS – 1 349, LPR – 764. okręg nr 1 LPR – 148: Wacław Szczypuła – 44, Elżbieta …
  • WYNIKI WYBORÓW do Rady Miasta Nowego Sącza 2010
    Rada Miasta 2010-2014 fot.: z arch. Jerzego Leśnniaka 21 XI 2010 okręg nr 1 PO – 2 326: Piotr Lachowicz – 1 195, Grzegorz Fecko – 332, Lesław Filas – 279, Marian Oleksy – 40, Władysław Bulanda – 56, Andrzej Citak – 53, Artur Franczak – 8, Zbigniew Ociepka – 30, Bartłomiej Popiela – 39, …
  • WYSPIAŃSKI Stanisław
    (1869-1907) Malarz, poeta i dramaturg, piąty wieszcz narodowy, dokumentował obiekty kościelne na Sądecczyźnie. Urodzony 15 stycznia 1869 r. w Krakowie w rodzinie rzeźbiarza Franciszka. W latach 1879-87 uczył się w gimnazjum św. Anny w Krakowie (jego kolegami szkolnymi byli m.in. późniejszy malarz Józef Mehoffer oraz ludzie pióra Lucjan Rydel – w przyszłości bohater jego arcydramatu …
  • YOPH-ŻABIŃSKI Marian
    (1947-2009) Pisarz pochodzący z Ziemi Gorlickiej. Urodzony 28 stycznia 1947 r. w Bobowej, gdzie spędził dzieciństwo i wczesną młodość, ale w 1972 r. zamieszkał w Policach na Pomorzu Szczecińskim. Uczył się w Szkole Rybołówstwa Morskiego, Technikum Kinematograficznym i pomaturalnym Studium Ekonomiki Transportu. Pracował m.in. jako robotnik, dyspozytor w bazie transportowej, kinooperator, dziennikarz gazety zakładowej i …
  • ZAJĄC Józef
    Bibliotekarz i publicysta pochodzący z Ziemi Limanowskiej. Urodzony w 1930 r. w Rzekach-Lipiu-Sadku, wsi obecnie włączonej do Lasocic k/Jodłownika. Absolwent polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i studiów doktoranckich w tamtejszej Wyższej Szkole Pedagogicznej. Od 1955 r. pracował w bibliotece Krakowskiego Domu Kultury w Pałacu pod Baranami, od 1963 r. wicedyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w …
  • ZAMORSKI-KORDIAN Józef
      (1890-1983) generał dywizji Wojska Polskiego, pochodzący z Ziemi Gorlickiej Urodził się 1.06.1890 w majątku Kołkówka k/Rzepiennika Biskupiego i Strzyżewskiego (dawniej powiat gorlicki, obecnie – tarnowski). Absolwent VIGIMNAZJUM i seminarium nauczycielskiego we Lwowie. W latach 1910-14 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Józefa Mehoffera, zakończył studia w latach 1917-18.   Przebieg służby …
  • ZAPOLSKA Gabriela
    (1857-1921) Pisarka, zwłaszcza dramatopisarka, która wzięła ślub i mieszkała na Sądecczyźnie. Z/d Maria Gabriela Piotrowska herbu Korwin. Urodzona 30 marca 1857 r. we wsi Podhajce k/Łucka na Wołyniu (obecnie Ukraina) w rodzinie ziemiańskiej. Uczyła się w szkole klasztornej i na świeckiej pensji we Lwowie. Od 1879 r. aktorka dramatyczna, także objazdowa, jej popisową rolą była …
  • ZARZĄD MIASTA NOWEGO SĄCZA 1990-2002
    W nowym Sączu do 2002 roku istniały 3 siedmioosobowe Zarządy Miasta (od 2002 r. zastąpione jednoosobowym urzędem prezydenta) 1990–1994: Jerzy Gwiżdż, Marian Cycoń, Piotr Pawnik, Leszek Zegzda, Władysław Mikulec, Krzysztof Niewiara, Andrzej Muzyk; 1994–1998: Andrzej Czerwiński, Rudolf Borusiewicz (1994–1996), Marian Kulig (1996–1998), Marian Cycoń (1990–1995) Andrzej Kita (1995–1998), Leszek Zegzda, Antoni Malczak, Władyslaw Mikulec, Andrzej …
  • ZASADNY Tadeusz
    (1927-2001) Poeta pochodzący z Sądecczyzny. Urodzony 18 marca 1927 r. w Biegonicach (obecnie część Nowego Sącza). Absolwent wydziału filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 1951-53 asystent na tejże uczelni, w latach 1956-61 redaktor w przeniesionym ze Lwowa wydawnictwie Ossolineum, a od 1961 r. we wrocławskim dzienniku „Gazeta Robotnicza”. Autor tomików wierszy wydawanych przez wydawnictwo, w którym …
  • ZAWADZKI Antoni
    (1859-1928) generał brygady Wojska Polskiego, zmarły na Ziemi Gorlickiej.  Urodził się 18.03.1859 w Wiedniu. AbsolwentGIMNAZJUM w Tarnowie i w latach 1878-1881 Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt (Austria). Przebieg służby Zawodowy żołnierz w armii austriackiej: w latach 1881-89 w 1. pułku ułanów, w latach 1889-94 w 4. pułku huzarów, w latach 1895-1903 w 3. pułku ułanów Obrony …
  • ZECHENTER-SPŁAWIŃSKA Elżbieta
    Poetka, należąca do grupy literackiej Muszyna. Urodzona 17 lipca 1935 r. w Krakowie, córka poety i satyryka Witolda Zechentera. Absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie ze stopniem doktora nauk humanistycznych. Autorka licznych tomików wierszy. Należała do założonej przez Jerzego Harasymowicza w 1957 r. grupy literackiej Muszyna. (IrP) Źródła „Pisarze Ziemi Krakowskiej. Informator”, Wydawnictwo …
  • ZESPÓŁ SZKÓŁ SAMOCHODOWYCH Nowy Sącz
  • ZESPÓŁ SZKÓŁ SAMOCHODOWYCH Nowy Sącz
  • ZGRZEBNICKI Krzysztof – Opowieści mojej mamy dla wnuków
    „Opracował w 15 lat po śmierci Matki jej syn Krzysztof na podstawie niekończących się rozmów z Autorką, wspólnego przeglądania zachowanych pamiątek rodzinnych, stosów listów i starych albumów…” Przeczytaj fragment opracowania dotyczący sądeckich przodków Autorki.   Autor: Krzysztof Zgrzebnicki; prus.primo@wp.pl
  • ZIELIŃSKI Zygmunt
      (1858-1925) generał broni Wojska Polskiego, wychowany na Sądecczyźnie oraz uczący się i służący w Nowym Sączu Urodził się 1.08.1858 w Rzeszotarach (powiat Wieliczka) w rodzinie powstańca styczniowego Pawła Arystoriana. Od 1864 r. mieszkał w Michalczowej (powiatNOWY SĄCZ). W latach 1869-75 kształcił się w IGIMNAZJUM w Nowym Sączu, ale go nie ukończył, bo w latach 1875-78 …
  • ZIEMIANIN Adam
    Poeta, pochodzący z Sądecczyzny i należący do grupy literackiej Tylicz. Urodził się 12 maja 1948 r. w Muszynie, ojciec był kolejarzem, matka prowadziła pensjonat. Absolwent LO im. mjra Henryka Sucharskiego w Krynicy z 1966 r. i Seminarium Nauczycielskiego w Krakowie z 1969 r., studiował także filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Nauczyciel w Żywcu. Od 1977 …
  • ZŁOTA RYBKA – SĄDECKIE STOWARZYSZENIE PRZYJACIÓŁ DZIECI
    Nazwa: Sądeckie Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci „Złota Rybka” Siedziba: Miejskie Przedszkole nr14 z Oddziałami Integracyjnymi im.M.Montessori w Nowym Sączu Prezes: Beata Majewska Rok założenia: 2008 Przedmiot działalności/produkty: wspomaganie wszechstronnego rozwoju dzieci, propagowanie pedagogiki Marii Montessori, wzbogacanie warunków edukacyjnych w Miejskim Przedszkolu 14 , wychowanie w duchu otwartości na świat, promowanie zdrowego stylu życia, wyrównywanie szans edukacyjnych …
  • ZYCH Jan
    Poeta, należący do grupy literackiej Muszyna. Urodzony 27 grudnia 1931 r. w Korczynie k/Krosna. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 1953 r. redaktor w Wydawnictwie Literackim w Krakowie, przebywał na stypendiach na Kubie i w Meksyku. Autor tomików wierszy oraz przekładów z j. bułgarskiego i hiszpańskiego, w tym literatury iberoamerykańskiej. Należał do …
  • ŻUŁAWSKI Jerzy
    (1874-1915) Pisarz wychowany na Ziemi Limanowskiej. Urodzony 14 lipca 1874 r. w Lipowcu k/Krosna. Dzieciństwo spędził w rodzinnym majątku w Młynnem k/Limanowej. Uczył się w gimnazjum w Bochni i szkole realnej w Krakowie, w latach 1892-95 studiował na politechnice w Zurychu, ale w 1898 r. ukończył wydział filozoficzny uniwersytetu w Bernie, gdzie na podstawie dysertacji …
  • ŻYMIERSKI-ROLA Michał
    (1890-1989) marszałek Wojska Polskiego, działający w Nowym Sączu Urodził się 3.09.1890 w Krakowie w rodzinie kolejarskiej o nazwisku Łyżwińscy. Z powodu morderstwa na kierowniku krakowskiej księgarni Ferdynandzie Świszczowskim, dokonanego przez młodszego brata Jana w 1913 r., zmienił nazwisko na Żymirski, ale po protestach noszącego je zasłużonego rodu zmodyfikował pisownię na Żymierski. Absolwent Gimnazjum im. Bartłomieja …