LIPNICA WIELKA – średniowiecze

Pierwszym znanym właścicielem był burgrabia krakowski Dobiesław (Dobek) z Jeżowa (obecnie część Wilczysk), który w 1413 r. z poręki braci wyznaczył w dożywocie matce Spytce folwark w Lipnicy i 10 groszy czynszu stamtąd. W 1416 r. bracia Dobiesław, Spytek i Mikołaj z Jeżowa podzielili się majątkiem: temu pierwszemu przypadła właśnie Lipnica; drugiemu – wsie Lipniczka (obecnie część Jankowej), Jeżów, Jankowa i Wilczyska z zamkiem, w którym Spytek miał zapewnić pozostałym braciom prawo rezydencji w razie potrzeby; zaś trzeciemu – Wojnarowa i Stróże oraz 70 grzywien na Jasiennej. W 1420 r. Dobek z Jeżowa, choć teraz właściwie z Lipnicy i Nieczwi (obecnie Niecew), poręczył Mikołajowi Męcikałowi (!) za Andrzeja z Polnej zwrot 100 grzywien. Gdyby do zwrotu nie doszło, poręczyciel przyrzekł pożyczkodawcy, że odda mu lipnickich kmieci, płacących 20 grzywien czynszu. Zresztą Dobek wdawał się w poręczenia częściej, bo w 1438 r. uczynił to samo wspólnie z Janem z Nieszkowic koło Bochni, kiedy Jan Biechowski pożyczył 100 grzywien Ściborowi z Chełma. Również wtedy Dobek zobowiązał się, że w przypadku kiedy pożyczkobiorca nie zwróci pieniędzy, odda mu część Lipnicy na Sądecczyźnie. Wskutek śmierci Dobka, to samo poręczenie zagwarantował w 1440 r. jego syn Wojciech z Jeżowa.

Już w 1436 r. tenże Dobek, zapewne w oczekiwaniu na rychłą śmierć, zapisał żonie Jadwidze 600 grzywien posagu i wiana na Lipnicy i Niecwi. W 1448 r. tym razem ich syn Wojciech z Jeżowa zapisał żonie Katarzynie, córce Stanisława Giedki z Bobowej, 600 grzywien posagu i wiana na Lipnicy, Lichwinie (powiat Tarnów), Niecwi, Chojniku i Baboniówce (obie ostatnie wsie leżą koło Gromnika). W tym samym roku ów Wojciech zastawił Domaratowi z Jasiennej 5 lipnickich kmieci za 30 grzywien.

W 1451 r. tenże Wojciech za zgodą matki Jadwigi zapisał siostrze Annie, wdowie po Mikołaju z Wielogłów i aktualnie żonie wójta ciężkowickiego Jana, 300 grzywien „dothalicji alias wijana” (faktycznie jednak posagu), które po jej śmierci miał wypłacić Janowi i Mikołajowi Nanajkom z Wielogłów oraz ich braciom, a jeżeli tego nie uczyni w gotówce, to zapisze im lipnickich kmieci, płacących 30 grzywien czynszu. W 1452 r. ciągle ten sam Wojciech, piszący się jednak już nie z Jeżowa, lecz z Lipnicy – zapisał kanonikowi krakowskiemu Tomaszowi ze Strzępina (Strzępiń w Wielkopolsce?) 10 grzywien czynszu odkupnego w Lipnicy z przeznaczeniem na msze za duszę kanonika krakowskiego Adama Będkowskiego lub na mający zostać zbudowany z jego fundacji ołtarz w katedrze krakowskiej.

Przynajmniej od 1461 r. wsią władali Trzeciescy, bo właśnie w tym roku Jan Trzecieski (czyli z Trzecieża, a więc obecnego Trzycierza) z Niecwi herbu Strzemię zapisał żonie Katarzynie, córce zmarłego Mikołaja Stadnickiego ze Żmigrodu (wtedy miasteczko koło Jasła, obecnie wieś Nowy Żmigród), 350 grzywien posagu i 650 wiana na Lipnicy i Niecwi z folwarkiem. W 1466 r. tenże Jan – najwyraźniej bez wiedzy zainteresowanej – chciał poprawić zapis dla żony na 400 grzywien posagu i 400 wiana na tych samych wsiach, ale sąd nie zezwolił na zmianę bez obecności drugiej strony…

W 1463 r. bracia Jakub, Jan i Stanisław Trzeciescy podzielili się majątkiem: Lipnicę i Niecew dostał Jan. Rok później podział ten zakwestionowali bracia Stanisław, Maciej, Jerzy, Jan i Piotr Staszkowscy, twierdząc, iż przed 1463 r. pożyczyli Jakubowi Trzecieskiemu 47 grzywien w zamian za poręczenie przez niego czynszem wieczystym z Lipnicy i Niecwi. Na tę okoliczność miał zeznawać w ziemstwie bieckim woźny (?).

W II połowie XV w. kmieci z Lipnicy przyjęto do prawa miejskiego w Czchowie: w latach 1474-77 rzeźnika Jurka, syn Pawła Koniecznego i Katarzyny, w 1476 r. – Marcina Jaworskiego i brata Jurka – Stanisława, a w 1477 r. – Stanisława Szobkowica.

W 1480 r. Jan z Lipnicy i Niecwi w imieniu Jana, Adama, Tomasza, Andrzeja i Elżbiety, czyli jego dzieci urodzonych przez zmarłą żonę Katarzynę z/d Stadnicką, sprzedał Mikołajowi Stadnickiemu, bratu zmarłej, przypadającą na te dzieci część majątku ich zmarłej matki za kwotę 700 florenów węgierskich oraz dodatkowo dwa konie woźniki i wóz. W 1494 r. Adam, Tomasz, Jan i Andrzej podzielili się majątkiem po zmarłym ojcu Janie Trzecieskim: Lipnicę, Niecew i połowę Janczowej otrzymali wspólnie Tomasz, Jan i Andrzej.

W 1496 r. przysięga Adama Trzecieskiego z Mojkowic w Ziemi Sieradzkiej wystarczyła do oddalenia zarzutu kasztelana połanieckiego Marcina z Brzany, według którego poręczył on za braci-dziedziców Lipnicy Tomasza i Jana, iż kmieć Marcin nie musiał osobiście zasiedlać gruntu wyznaczonego mu przez tegoż Marcina z Brzany.