(1892-1944)
generał brygady Wojska Polskiego, wyszkolony w Nowym Sączu
Urodził się 14.04.1892 w Okalewie w powiecie rypińskim na Kujawach.
Absolwent szkoły realnej w Skierniewicach, w 1912 r. zdał w niej maturę. W latach 1912-14 studiował na wydziale nauk przyrodniczych Uniwersytetu w Leodium (Liege w Belgii).
Przebieg służby
Zaczynał w organizacjach paramilitarnych – w Liege komendant Polskich Drużyn Strzeleckich, następnie ukończył szkołę podoficerską iKURS
oficerski PDS w Nowym Sączu. W Legionach Polskich od 6.08.1914: w 1. i 5. pułkach piechoty I Brygady, w nich dowódca plutonu, kompanii i batalionu, uczestnik wszystkich walk, w 1916 r. ranny na Wołyniu. W 1917 r. w wyniku tzw. kryzysu przysięgowego (Polacy służący w armii austriackiej odmówili przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec) internowany w Beniaminowie. Od Prima Aprilis 1918 r. dowódca batalionu w stacjonującym w Ostrowi Mazowieckiej 1. pułku Polnische Wehrmacht, czyli Polskiej Siły Zbrojnej przy armii niemieckiej. Jednocześnie członek konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej.
W Wojsku Polskim od listopada 1918 r. – dowódca batalionu 7. pułku piechoty Legionów w Zagłębiu Dąbrowskim. Przez pół roku na przełomie lat 1918/19 walczył z Czechami oŚLĄSK Cieszyński, a od listopada 1919 r. na froncie wschodnim. Od końca 1919 r. do połowy 1920 r. dowódca batalionu zapasowego 42. pułku piechoty, potem inspektor piechoty w Dowództwie Okręgu Generalnego Poznań, a w latach 1920-26 dowódca 13. pułku piechoty w Pułtusku.
W czasie zamachu majowego w 1926 r. opowiedział się po stronie atakującego legalne władze Józefa Piłsudskiego, po czym został dowódcą piechoty w 26. Dywizji Piechoty w Skierniewicach i 7. DP w Częstochowie. W latach 1929-39 dowódca 18. DP w Łomży. W trakcie dowodzenia tą ostatnią ukończył kurs wyższych dowódców w Wersalu (Francja).
Płk Stefan Rowecki (późniejszy generał i dowódca Armii Krajowej ps. Grot), wyznaczony w maju 1939 r. do oceny wyższych dowódców Wojska Polskiego, napisał o nim: „Dowódca liniowy o pięknej przeszłości bojowej. Typ dowódcy, lecz maksimum do poziomu dowódcy dywizji piechoty. Obecnie znudzony (dowodzi dywizją ponad 10 lat), na wojnie byłby dobry. Wyżej nie nadaje się. Pije, nic nie pracuje nad sobą, horyzonty ograniczone”.
W kampanii wrześniowej wojny obronnej z Niemcami 1939 r., wbrew opinii Roweckiego, dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”, w której skład wchodziły: 18. i 33. Dywizje Piechoty oraz Podlaska i Suwalska Brygady Kawalerii, próbujące stawiać opór XIX Korpusowi Pancernemu dowodzonemu przez urodzonego w Chełmnie słynnego niemieckiego generała Heinza Guderiana. Wytrwał na posterunku zaledwie do 12.09.1939 i załamany niepowodzeniami oddał dowództwo nad pozostałościami zgrupowania gen. Zygmuntowi Podhorskiemu. Po bitwie pod Kockiem trafił do niewoli niemieckiej. Skierowany do bawarskiego oflagu NIEMIECKI obóz dla jeńców-oficerów) Murnau VIIA zmarł tam 17.04.1944 i tamże został pochowany.
Awanse: 1914 – podporucznik, 1915 – porucznik, 1916 – kapitan, 1919 – major, 1920 – podpułkownik, 1924 – pułkownik, 1930 – generał brygady.
Odznaczony m.in. orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta oraz 4-krotnie Krzyżem Walecznych.
Pseudonim konspiracyjny Młot oficjalnie dodał do nazwiska w 1930 r. Mason.
(IrP)
Źródła
Piotr Stawecki SŁOWNIK biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939”, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski „Generałowie Polski niepodległej” Editions Spotkania, Warszawa 1991
Zbigniew Mierzwiński – „Generałowie II Rzeczpospolitej”, Wydawnictwo Polonia,WARSZAWA 1990
Marcin Spórna – SŁOWNIK najsłynniejszych wodzów i dowódców polskich”, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006
