BARCICE – szkoła

Pierwszą szkołę z prawdziwego zdarzenia zbudowano w Barcicach w obecnym miejscu w latach 1929-30. Już nie drewnianą, lecz z cegieł wypalonych w specjalnie w tym celu założonej cegielni. Od tego czasu parterowy budynek zmienił się nie do poznania.

W 1978 r. Kombinat Budownictwa Mieszkaniowego i Przemysłu Węglowego Fadom w Żorach, który wykorzystywał go latem na kolonie dla dzieci pracowników, dobudował nad nim drugą kondygnację. W 2003 r. rozbudowano szkołę o część gimnazjalną, a w 2005 r. kompleks powiększył się o halę widowiskowo-sportową o wymiarach 18×36 m, wyposażoną w boisko, scenę i trybuny.

Hala widowiskowo-sportowa nosi imię Jana Gryźlaka, uczestnika kampanii wrześniowej w wojnie z Niemcami w 1939 r. Kiedy jego oddział wpadł w zasadzkę ukraińskich nacjonalistów, przed niechybną śmiercią uratowały Polaków wojska niemieckie. Nie oznaczało to jednak wolności, lecz niedolę jeńca. Jana Gryźlaka najpierw wysłano na roboty przymusowe do bauera, a następnie osadzono w obozie pracy w Turyngii. Budował autostrady i zapory rzeczne w Rzeszy, a później pracował w fabryce cyklonu B, który Niemcy stosowali potem w obozach zagłady do uśmiercania milionów ludzi. W 1945 r. został wyzwolony przez wojska amerykańskie.

Po powrocie do kraju Jan Gryźlak zapisał się jako animator ruchu sportowego. Był działaczem LZS Barciczanka, ale głównie działał na rzecz sportu szkolnego i dyscyplin zimowych. Dzięki niemu powstała nawet skocznia narciarska w pobliskim Rytrze.

Zaś patronem całej szkoły od 1989 r. jest Franciszek Świebocki, mąż Michaliny Świebockiej, która zostawiła na przechowanie wyżej wspomniane flagi. Przed II wojną światową był kierownikiem szkoły, podczas okupacji należał do AK. Niemcy aresztowali go podczas lekcji w Święto Niepodległości – 11 listopada 1942 r. Zamordowali go w obozie zagłady Auschwitz w 1945 r., w przeddzień wyzwolenia. W celi głodowej tego samego obozu zginął też inny nauczyciel z Barcic – Wincenty Rejowski.

Obecnie w budynku funkcjonuje Zespół Szkół, składający się z gimnazjum i szkoły podstawowej z filiami w Woli Kroguleckiej i Barcicach Dolnych. Przez pewien czas gimnazjaliści uczyli się jeszcze w oddziale zamiejscowym w Przysietnicy, ale to już nieaktualne.

Osobliwością ZS w Barcicach jest izba regionalna. Izba ma charakter mini-skansenu, w którym zgromadzono sprzęty wiejskie, stroje, zdjęcia i dokumenty. W szkole istnieje klub strzelectwa pneumatycznego. Członkowie mają do dyspozycji stworzoną własnym sumptem strzelnicę oraz broń częściowo zakupioną ze szkolnych funduszy, a częściowo ze środków Ligi Obrony Kraju. Uczniowie należą także do zespołu regionalnego Barciczoki.