(1897-1988) Literatka i konspiratorka w Gorlicach.
Z d. Jurkiewicz herbu Nieczuja, urodzona w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk w Ukrainie), córka Marii z d. Stojałowskiej.
Po zamianie majątku Parkosz k/Pilzna (tego w pobliżu Dębicy, a nie w Czechach) na Nowodworze k/Gorlic, w 1924 r. zamieszkała w Gorlicach. Jej mężem został Stanisław Zgórniak (1879-1945) z Zakliczyna, synowie: Marian (1924-2007) był później prof. historii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a Maciej (1937-1993) – lekarzem w Sękowej, Gorlicach i Wysowej.
W czasie II wojny światowej działała w konspiracji antyniemieckiej, pomagając w przerzutach ludzi na Węgry. Po aresztowaniu, należących do Związku Walki Zbrojnej (poprzednik AK) męża i syna Mariana w 1942 r. (przesłuchiwano ich i torturowano w gorlickiej siedzibie Gestapo w domu Szklarczykówka, należącym przed wojną i po niej do Bronisławy Sartorius – patrz), równie usilnie, co bezskutecznie starała się o ich uwolnienie, zaciągając w tym celu pożyczkę w banku na zawrotną wtedy kwotę 70 tys. zł, które wydała na łapówki oraz zwracając się o protekcję do zamieszkałego w Przemyślu szwagra Nika Petrieevića, dawnego adiutanta ostatniego cesarza Austro-Węgier Karola I Habsburga (1887-1922). Męża i syna Niemcy więzili w więzieniach w Jaśle i Tarnowie oraz obozach koncentracyjnych Auschwitz, Gross Rosen i Buchenwald, gdzie mąż zmarł. Mimo tego, nadal uczestniczyła w konspiracji, godząc to z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
Po wojnie mieszkała na Dolnym Śląsku, do Gorlic wróciła w 1974 r. Uczyła j. obcych, tłumaczyła literaturę, pisała ballady i sztuki teatralne, pośmiertnie ukazały się jej „Moje wspomnienia spod więzienia: 1942-1945” (2006).
(IrP)
Źródła
- „Gorlicki informator biograficzny”, wydawca: Stowarzyszenie „Klub Gorliczan”, Gorlice 2009
- Andrzej Ćmiech – „Historia o miłości, czyli matki wspomnienia spod więzienia” na Plus.gazetakrakowska.pl z 2.06.2017
