Sączopedia

(1912-1978) żołnierz (kapitan) Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie  i Armii Krajowej, cichociemny, kawaler Virtuti Militari; znany również jako Józef Bartołomowicz, Mieczysław Skwarczyński, Władysław Wilczyński, Karol Niedźwiedzki, pseudonim „Ziut”, „Jaskółka”, „Leszcz”.

Urodził się 25 listopada 1912 r. w Nowym Sączu jako syn Józefa, ślusarza w PKP, i Wandy z domu Wilczyńskiej. Od 1919 uczył się w szkole powszechnej im. S. Konarskiego w Nowym Sączu, następnie w Państwowym Seminarium Męskim im. J. Długosza w Starym Sączu. W 1932 zdał maturę i oraz uzyskał uprawnienia nauczyciela szkół powszechnych.

Po maturze  odbył zasadniczą służbę wojskową w Cieszynie, w Szkole Podchorążych Rezerwy 4 pułku Strzelców Podhalańskich.

Po praktyce telegraficznej na stacji PKP w Nowym Sączu, od 1 stycznia 1935 podjął pracę w PKP jako dyżurny ruchu, kolejno na stacjach: Nowy Sącz, Tymbark, od 15 grudnia 1938 Cieszyn Zachodni.

Po ewakuacji  tej stacji pracował na stacjach: Rzeszów, Tarnów, Lwów Podzamcze, Zaleszczyki. 12 października wrócił do Nowego Sącza. 1 stycznia 1940 rozpoczął pracę na stacji kolejowej Męcina, gdzie wytrwał do 13 maja 1940.W maju 1940 roku przez Słowację,  Węgry i Jugosławię dotarł u do Francji, do Rezerwowego Obozu Wyszkolenia Oficerów w Camp de Carpiagne.

Po upadku Francji ewakuowany z St. Jean de Luz statkiem m/s Batory, dotarł 25 czerwca 1940 do Plymouth (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim.

Zasilił szeregi 3 Brygady Kadrowej Strzelców a następnie – 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej pod dowództwem gen. Stanisława Sosabowskiego. Przeszedł szkolenie konspiracyjne i dywersyjne w specjalności łączności operacyjnej i dywersji.

Wrócił do Polski w ramach operacji lotniczej „Screwdriver” – w osiemnastej ekipie „cichociemnych”.

Jego zadaniem było m. in. nawiązanie stałej łączności radiowej pomiędzy okupowanym krajem a dowództwem w Londynie.

Pełnił funkcję szefa Kedywu inspektoratu radzyńskiego, w Inspektoracie Zamość – dowódcy radiostacji nr 77, plutonu radio, kompanii łączności, oficera łączności oddziału partyzanckiego nr 9 oraz 9 pułku piechoty 3 Dywizji Piechoty Legionów AK.

W 1944 r.  Falenicy został aresztowany przez sowietów i osadzony w Majdanku skąd udało mu się uciec. Podczas próby porwania radzieckiego samolotu w celu wydostania się z Polski 19 listopada 1944 r. został ponownie ujęty przez NKWD i przewieziony na Zamek Lubelski. 2 lutego 1945 roku został skazany przez Wojskowy Sąd Garnizonowy na karę śmierci. W nocy z 18/19 lutego 1945 r., został uwolniony z lubelskiego więzienia dzięki zaplanowanej akcji zbrojnej podziemia niepodległościowego. Wraz z Mieczysławem Kwarcińskim, wolność odzyskało dziewięciu innych ludzi związanych z AK.

W latach 1945–1946 służył w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej, a później, do 1948 roku, w PKPR.  Po wojnie osiedlił się w Londynie, pracował jako inżynier.

W Polsce wydano za nim list gończy (kwiecień 1945). Na podstawie amnestii w 1947 roku zamieniono mu wyrok śmierci na 12,5 roku więzienia, a w 1956 roku – na 8 lat i 2 miesiące. Do kraju nie wrócił za życia. Zmarł 23 lutego 1978 r. w Londynie.  13 maja urnę z jego prochami przewieziono do Polski i złożono na cmentarzu komunalnym w Nowym Sączu .