e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

Tischner Józef Stanisław

„najpierw jestem człowiekiem, potem filozofem, potem długo, długo nic, a dopiero potem księdzem”- tak sam o sobie mawiał filozof, teolog, ksiądz katolicki, profesor Papieskiej Akademii Teologicznej, kawaler Orderu Orła Białego. Używał również pseudonimów: Wawrzek Chowaniec, Molinista, Józek Szkolny, Jegomość Józek.

Urodził się 12 marca 1931 roku w Starym Sączu jako syn Józefa i Weroniki (z d. Chowaniec).  Dom rodziny Tischnera zlokalizowany jest przy ulicy Piłsudskiego 9.

Rodzice byli nauczycielami. Dzieciństwo i młodość spędził w Łopusznej, gdzie jego ojciec otrzymał w 1932 roku pracę na stanowisku kierownika szkoły. W czasie wojny Tischnerowie mieszkali w Rabie Wyżnej i w Rogoźniku. W 1945 wrócili do Łopusznej. Gdy Józef ukończył gimnazjum w Nowym Targu, ogłosił bliskim chęć wstąpienia do seminarium duchownego. Na prośbę ojca odłożył realizację tej decyzji o rok i rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak już w maju 1950 zrealizował swój plan i  został studentem Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie a pięć lat później – Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (1955-1957).

Święcenia kapłańskie przyjął 26 czerwca 1955 roku w katedrze wawelskiej z rąk biskupa Franciszka Jopa.

Pracował jako wikariusz i katecheta w parafiach św. Mikołaja w Chrzanowie (1957-1959) i św. Kazimierza w Krakowie (1959-1963).

W 1963 r. obronił pracę doktorską  na UJ. Prowadził wykłady z filozofii w Wyższym Seminarium Duchownym (później – Papieskim Wydziale Teologicznym, a od 1981 – Papieskiej Akademii Teologicznej) w Krakowie. W 1974 roku uzyskał habilitację. Od 1980 r. wykładał filozofię dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie oraz na Wydziale Filologicznym UJ. Współtworzył Wydział Filozoficzny PAT (1981), pełnił funkcję jego dziekana, a od 1985 był profesorem nadzwyczajnym tej uczelni.

W połowie lat 60. rozpoczął współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym” i miesięcznikiem „Znak”. Była to współpraca na całe życie.

W 1980 Józef Tischner przyjął funkcję kapelana Związku Podhalan i zainicjował tradycję sierpniowych mszy świętych w intencji ojczyzny, które począwszy od 1982 r. odbywały się w kaplicy pod Turbaczem.

Stał się autorytetem w sprawach wiary, filozofii, etyki i demokracji. Za zasługi na nauki przyznano mu doktoraty honorowe Uniwersytetu Łódzkiego i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, a także nagrody: im. Jurzykowskiego (1988), im. S. Kisielewskiego (1993) i im. K. Pruszyńskiego (1993). W 1999 roku został kawalerem Orderu Orła Białego.

Pozostawił po sobie szereg książek, m.in „Filozofię dramatu”, „Spór o istnienie człowieka”, „Świat ludzkiej nadziei”, „Etykę solidarności”, „Tischner czyta katechizm”, „Nieszczęsny dar wolności”. Jednym z najpopularniejszych jego dzieł jest napisana gwarą podhalańską  „Historia filozofii po góralsku”.

Po wieloletniej walce z nowotworem krtani zmarł 28 czerwca 2000 roku w Krakowie. Spoczywa na cmentarzu w Łopusznej.

źródła:

© 2024 Wydawnictwo Dobre, Nowy Sącz