GPS: 49° 23′ 15.892” E 20° 54′ 10.282”
największy i najwydajniejszy w Polsce (pod względem ilości wydobywającego się gazu) naturalny wyziew dwutlenku węgla (CO2) z głębi ziemi. Geologiczna osobliwość znajduje się na dnie Złockiego Potoku, na granicy wsi Jastrzębik i Złockie, w gminie Muszyna. Uznana została za pomnik przyrody nieożywionej (1998 r.) i nadano jej imię prof. Henryka Świdzińskiego, który ją odkrył w 1938 r.
Ma powierzchnię ok. 25 m², a ilość wydobywającego się gazu szacuje się na około 10 m³ na minutę. Składa się on głównie z dwutlenku węgla (95%), azotu (3,87%), metanu (0,67%) i tlenu (0,21%).
Ekshalacje usytuowane na dnie potoku ujawniają się poprzez wydobywające się różnej wielkości bąble. Największa sucha ekshalacja – „Dychawka”, i kilka mniejszych, znajdują się na lewym brzegu potoku.
Mofeta – ze względu na wysoką zawartość CO2 w powietrzu tuż przy powierzchni ziemi, stanowi zagrożenie dla małych zwierząt, owadów i ptaków. Szczególnie w bezwietrznych warunkach może być to zagrożenie śmiertelne.
Mofeta jest wyjątkowo „fotogeniczna” z uwagi na bulgoczące rdzawożółte błoto, kolorystycznie kontrastujące z intensywnie zieloną, niskopienną roślinnością porastającą brzegi potoku. Barwa ta ma związek z występowaniem w okolicy wód mineralnych typu szczaw, bogatych w związki żelaza.
Mofetę udostepniono do zwiedzania według projektu pracowników AGH: Lucyny Rajchel, Jacka Rajchela i Tomasza Wieji we współpracy z Popradzkim Parkiem Krajobrazowym.
Korzystając z drewnianej kładki z barierkami można z bezpiecznej odległości obserwować wyziewy z dwóch otworów: „Bulgotki”, (gaz wydobywa się spod wody) oraz „Dychawki” (suchy wyziew).
Źródła:
- Mofeta ze Złockiego (Beskid Sądecki) atrakcją geologiczną; Lucyna Rajchel, Jacek Rajchel [Przegląd Geologiczny]
- zdjęcia: nowosadecki.pl, fot. E. Mrózek
- muszyna.pl
