Zabełcze – niegdyś wieś, obecnie (od 1975 r) osiedle Nowego Sącza zlokalizowane w północnej części miasta, nad Dunajcem, przy drodze krajowej nr 75 łączącej Nowy Sącz z Brzeskiem i Krakowem.
Pierwsza pisemna wzmianka o Zabełczu pochodzi z 1292 roku, gdy król Bolesław Wstydliwy nadał wieś Ottonowi, wojewodzie sandomierskiemu. Później były to włości rycerskiego rodu Wielogłowskich herbu Starykoń i kolejno – Jana Dobka-Łowczowskiego (1553-1628), stolnika króla Zygmunta III Wazy oraz rodziny Romerów.
Romerowie zamieszkiwali w dworze otoczonym parkiem. Pozostałości po dworskim majątku znajdują się do dziś przy ul. Myśliwskiej.
Jednym z najbardziej znanych przedstawicieli rodu był Eugeniusz Romer, twórca kartografii polskiej, absolwent gimnazjum w Nowym Sączu.
Stryjeczny dziadek Eugeniusza, historyk Aleksander Romer założył w Zabełczu bibliotekę, której księgozbiór osiągnął imponujące rozmiary około 20 tys. tomów. Losy księgozbioru do dziś są zagadką dla historyków.
W 1901 r. dr Gustaw Romer (1846- 1903) sprzedał folwark wraz z dworkiem w Zabełczu jezuitom. W dworku zakonnicy urządzili kaplicę dla kleryków studiujących filozofię w Nowym Sączu.
Staraniem brata Wojciecha Pączki, zawiadowcy jezuickiego folwarku w 1909 r. nieopodal parku zbudowano grotę Najświętszej Maryi Panny z Lourdes. Pod grotą znajduje się studzienka do której wlano wodę z Lourdes.
25.03.1950 r. władze PRL przejęły majątek i zagospodarowało nieruchomość na potrzeby Stacji Hodowli Nasion. W 1990 r. nieruchomość częściowo zwrócono jezuitom.
Pozostałością po dawnym majątku Romerów jest park ze starodrzewem przy ul. Myśliwskiej z niecką dawnego stawu oraz XIX-wieczną figurą św. Józefa na kamiennym cokole.
Przebieg granic osiedla:
od ujścia potoku Łubinka do rz. Dunajec do granic administracyjnych miasta, granicą administracyjną miasta do ul. Zabełeckiej, ul. Zabełecką, ul. Zdrojową, granicą obrębów geodezyjnych 1 i 121 do potoku leśnego, potokiem leśnym do przecięcia z ul. Tarnowską, ul. Tarnowską, potokiem Łubinka do rz. Dunajec.
Ulice:
- Brzozowa,
- Cisowa,
- Dożynkowa,
- Gajowa,
- Korczynowa,
- Leszczynowa,
- Lipowa,
- Łowiecka,
- Myśliwska,
- Sadownicza,
- Sosnowa,
- Tarnowska numery nieparzyste od nr 75 do końca ulicy oraz numery parzyste od nr 124 do końca ulicy,
- Wielopolanka,
- Wiklinowa,
- Wiśniowa,
- Zabełecka,
- Zdrojowa numery nieparzyste od nr 125 do końca ulicy oraz numery parzyste od nr 116 do końca ulicy.
Ważne obiekty i instytucje zlokalizowane na Osiedlu Zabełcze.
- Kościół i parafia Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej;
- Szkoła Podstawowa nr 6 im ks. J. Popiełuszki (ulokowana niegdyś w pomieszczeniach po stajniach dworu, później w budynku rodziny Bieńków, zaś po 1964 r. w oddanym wówczas do użytku budynku zbudowanym na potrzeby szkoły);
- cmentarz wojenny;
- miejska oczyszczalnia ścieków;
- wysypisko śmieci;
- Klub Sportowy „Zabełcze”.
- źródła:
- Jerzy Leśniak: Nowa Encyklopedia Sądecka
- parafia.zabelcze.pl
- Biuletyn Informacji Publicznej Nowy Sącz
- Dawne zabudowania dworskie. fot. z arch. parafii Zabełcze
źródła:
- Jerzy Leśniak. Nowa Encyklopedia Sądecka
- Nowy Sącz – Biuletyn Informacji Publicznej
- parafia.zabelcze.pl