Zabełcze

Zabełcze – niegdyś wieś, obecnie (od 1975 r) osiedle Nowego Sącza zlokalizowane w północnej części miasta, nad Dunajcem, przy drodze krajowej nr 75 łączącej Nowy Sącz z Brzeskiem i Krakowem.

Pierwsza pisemna wzmianka o Zabełczu pochodzi z 1292 roku, gdy król Bolesław Wstydliwy nadał wieś Ottonowi, wojewodzie sandomierskiemu. Później były to włości rycerskiego rodu Wielogłowskich herbu Starykoń i kolejno – Jana Dobka-Łowczowskiego (1553-1628), stolnika króla Zygmunta III Wazy oraz rodziny Romerów.

Romerowie zamieszkiwali w dworze otoczonym parkiem. Pozostałości po dworskim majątku znajdują się do dziś przy ul. Myśliwskiej.

Jednym z najbardziej znanych przedstawicieli rodu był Eugeniusz Romer, twórca kartografii polskiej, absolwent gimnazjum w Nowym Sączu.

Stryjeczny dziadek Eugeniusza, historyk Aleksander Romer założył w Zabełczu bibliotekę, której księgozbiór osiągnął imponujące rozmiary około 20 tys. tomów. Losy księgozbioru do dziś są zagadką dla historyków.

W 1901 r. dr Gustaw Romer (1846- 1903) sprzedał  folwark wraz z dworkiem w Zabełczu jezuitom. W dworku zakonnicy urządzili kaplicę dla kleryków studiujących filozofię w Nowym Sączu.

Staraniem brata Wojciecha Pączki,  zawiadowcy jezuickiego folwarku w 1909 r. nieopodal parku zbudowano grotę Najświętszej Maryi Panny z Lourdes. Pod grotą znajduje się studzienka do której wlano wodę z Lourdes.

25.03.1950 r. władze PRL przejęły majątek i zagospodarowało nieruchomość na potrzeby Stacji Hodowli Nasion. W 1990 r.  nieruchomość częściowo zwrócono jezuitom.

Pozostałością po dawnym majątku Romerów jest park ze starodrzewem przy ul. Myśliwskiej z niecką dawnego stawu oraz XIX-wieczną figurą św. Józefa na kamiennym cokole.

Przebieg granic osiedla:

od ujścia potoku Łubinka do rz. Dunajec do granic administracyjnych miasta, granicą administracyjną miasta do ul. Zabełeckiej, ul. Zabełecką, ul. Zdrojową, granicą obrębów geodezyjnych 1 i 121 do potoku leśnego, potokiem leśnym do przecięcia z ul. Tarnowską, ul. Tarnowską, potokiem Łubinka do rz. Dunajec.

Ulice:

  • Brzozowa,
  • Cisowa,
  • Dożynkowa,
  • Gajowa,
  • Korczynowa,
  • Leszczynowa,
  • Lipowa,
  • Łowiecka,
  • Myśliwska,
  • Sadownicza,
  • Sosnowa,
  • Tarnowska numery nieparzyste od nr 75 do końca ulicy oraz numery parzyste od nr 124 do końca ulicy,
  • Wielopolanka,
  • Wiklinowa,
  • Wiśniowa,
  • Zabełecka,
  • Zdrojowa numery nieparzyste od nr 125 do końca ulicy oraz numery parzyste od nr 116 do końca ulicy.

Ważne obiekty i instytucje zlokalizowane na Osiedlu Zabełcze.

  • Kościół i parafia Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej;
  • Szkoła Podstawowa nr 6 im ks. J. Popiełuszki (ulokowana niegdyś w pomieszczeniach po stajniach dworu,  później w budynku rodziny Bieńków, zaś po 1964 r. w oddanym wówczas do użytku budynku zbudowanym na potrzeby szkoły);
  • cmentarz wojenny;
  • miejska oczyszczalnia ścieków;
  • wysypisko śmieci;
  • Klub Sportowy „Zabełcze”.
  • źródła:
  • Jerzy Leśniak: Nowa Encyklopedia Sądecka
  • parafia.zabelcze.pl
  • Biuletyn Informacji Publicznej Nowy Sącz

Dawne zabudowania dworskie

    Dawne zabudowania dworskie. fot. z arch. parafii Zabełcze

źródła:

  • Jerzy Leśniak. Nowa Encyklopedia Sądecka
  • Nowy Sącz – Biuletyn Informacji Publicznej
  • parafia.zabelcze.pl