(1882-1955) Profesor filologii, publicysta i polityk wyedukowany m.in. w Nowym Sączu.
Urodzony 18 sierpnia 1882 r. w Nisku nad Sanem. Absolwent gimnazjum w Nowym Sączu, studiował romanistykę na uniwersytecie we Lwowie oraz w Wiedniu i Paryżu, gdzie w 1906 r. uzyskał doktorat.
Pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie: od 1909 r. docent, od 1910 r. profesor nadzwyczajny, a od 1919 r. prof. zwyczajny. W latach 1927-39 profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Po II wojnie światowej wykładowca i dziekan Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie.
Polityk: od 1900 r. członek tajnego Związku Młodzieży Polskiej, a od 1905 r. – Ligi Narodowej. W latach 1913-14 poseł na sejm krajowy we Lwowie. Po wybuchu I wojny światowej internowany w Styrii (Austria). Narodowiec-endek, w latach 1922-35 poseł na Sejm kolejno z list Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego, Związku Ludowo-Narodowego i Stronnictwa Narodowego. Działacz antysanacyjnego Frontu Morges. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Francji, gdzie został wicepremierem oraz w latach 1940-43 ministrem informacji i dokumentacji w emigracyjnych rządach gen. Władysława Sikorskiego (1881-1943). W latach 1943-44 robotnik.
Publicysta i redaktor: ok. 1905 r. współpracownik „Słowa Polskiego”, w latach 1909-14 naczelny lwowskiego dwutygodnika „Rzeczpospolita”, w latach 1918-20 naczelny paryskiego tygodnika „L’Independance Polonaise”, od 1920 r. w Warszawie założyciel i naczelny „Rzeczpospolitej”, pierwszej ogólnopolskiej gazety codziennej z dodatkami lokalnymi, potem czasopism emigracyjnych – w latach 1939-40 „Głosu Polski” w Paryżu oraz od 1940 r. „Dziennika Polskiego” w Londynie. Od 1952 r. członek honorowy emigracyjnego Związku Dziennikarzy RP. Autor licznych artykułów w wielu czasopismach, przede wszystkim politycznych i historycznych, ale także na temat literatury polskiej i francuskiej.
Po wyborze pierwszego prezydenta niepodległej RP prof. Gabriela Narutowicza (1865-1922) opublikował artykuł „Usunąć tę zawadę”, który dał sygnał do kampanii nienawiści zakończonej zamordowaniem Narutowicza przez malarza Eligiusza Niewiadomskiego (1869-1923). Po tym haniebnym zamachu ogłosił artykuł „Ciszej nad tą trumną”… W 1939 r. uznał te publikacje za największy błąd w życiu…
W 1945 r. współzałożyciel Instytutu Historycznego im. gen. Wł. Sikorskiego, potem członek jego rady i zarządu, współzałożyciel oraz w latach 1946-48 i ’50-54 prezes Związku Polskich Pisarzy na Obczyźnie, od 1948 r. przewodniczący zarządu Domu Pisarza w Londynie.
Najbardziej jednak znany jako autor określenia „cud nad Wisłą” o zwrocie w wojnie polsko-rosyjskiej w 1920 r.
Zmarł 30 października 1955 r. w Londynie.
(IrP)
Źródła
- Bolesław Klimaszewski, Ewa R. Nowakowska, Wojciech Wyskiel – „Mały słownik pisarzy polskich na obczyźnie 1939-1980”, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1992
- Encyklopedia.pwn.pl
- Sejm-wielki.pl
