WŁAD Franciszek Seweryn

(1888-1939)

generał brygady Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu

Urodził się 17 października 1888 r. w obecnej Ukrainie w Ottyni k/Kołomyi na Pokuciu (inna wersja – w Hołoskowie na Podolu).

Absolwent gimnazjum w Czerniowcach na Bukowinie (obecnie Ukraina), w latach 1907-10 uczył się w austriackiej niższej wojskowej szkole realnej (korpusie kadetów) przy 95. pułku piechoty w Koszycach (obecnie Słowacja).

Przebieg służby

Od 1910 r. zawodowy żołnierz w armii austriackiej. W czasie I wojny światowej odniósł ranę w bitwie nad ukraińską rzeką Gniła Lipa i trafił do niewoli rosyjskiej. W marcu 1915 r. zbiegł i przez Syberię, Mongolię, Chiny i Amerykę Płn. dostał się do W. Brytanii, gdzie go internowano jako obywatela wrogiego państwa z przeciwnej koalicji. W maju 1916 r. za sprawą wymiany jeńców ponownie znalazł się w armii austriackiej, konkretnie w macierzystym 95. pp. W latach 1917-18 walczył na froncie włoskim w szeregach 6. Dywizji Piechoty i jako oficer sztabu 11. Brygady Piechoty.

W Wojsku Polskim od jesieni 1918 r.: zastępca szefa oddziału V Sztabu Generalnego. W 1919 r. szef sztabu Frontu Wołyńskiego i 1. DP Legionów. W latach 1920-21 studiował w Ecole Superieure de Guerre (Wyższej Szkole Wojennej) w Paryżu. W latach 1922-25 szef oddziału III (operacyjnego) SzGen., w latach 1926-27 dowódca 1. Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu, w latach 1927-30 dowódca piechoty w 25. DP w Kaliszu, w latach 1930-39 dowódca 14. DP w Poznaniu.

Awanse: 1910 – podporucznik, 1914 – porucznik, 1917 – kapitan, 1919 – major, 1922 – podpułkownik, 1924 – pułkownik, 1933 – gen. brygady.

Płk Stefan Rowecki (późniejszy generał i dowódca Armii Krajowej ps. Grot) – patrz, wyznaczony w maju 1939 r. do oceny dowódców polskich, napisał o nim: „Inteligentny, świetny wyszkoleniowiec, ma głowę otwartą na operacje. Można mieć obawy co do jego odporności i charakteru w decyzjach na wojnie. (…) Przypuszczam, że będzie brany w rachubę jako dowódca operacyjny”. Uwaga: płk Rowecki był w latach 1930-35 dowódcą 55. pp w Lesznie, podporządkowanego 14. DP dowodzonej przez gen. Włada.

W kampanii wrześniowej wojny obronnej z Niemcami w 1939 r. dowódca 14. DP, najpierw wchodzącej w skład Armii „Poznań”, a następnie biorącej udział w bitwie nad Bzurą. W wyniku przegranej bitwy i okrążenia przez Niemców rozformował dywizję i rozkazał samodzielne przebijanie się do Warszawy. 17 września 1939 r. w miejscowości Biała Góra (powiat Sochaczew) śmiertelnie ranny w głowę odłamkami granatu i kulami z broni maszynowej, zmarł 18 września w gajówce Januszew k/Wyszogrodu. Przed śmiercią zdołał jeszcze podyktować list do żony: „(…) umieram za Polskę. Wychowaj naszego syna na dzielnego Polaka”. Najpierw miał grób w pobliskim Iłowie, później ekshumowany i pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Odznaczony m.in. orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta oraz 3-krotnie Krzyżem Walecznych.

(IrP)

Źródła

  • Piotr Stawecki – „Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939”, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski – „Generałowie Polski niepodległej” Editions Spotkania, Warszawa 1991
  • Zbigniew Mierzwiński – „Generałowie II Rzeczpospolitej”, Wydawnictwo Polonia, Warszawa 1990
  • Stanisław Żerko – „Biograficzny leksykon II wojny światowej”, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2013
  • Augustyn Leśniak – „Sądeczanie we Wrześniu”, miesięcznik „Sądeczanin” z września 2009 r.
  • „Słownik biograficzny historii Polski” pod red. Janiny Chodery i Feliksa Kiryka, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2005