ROMER Eugeniusz

Eugeniusz Romer. Fot. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego

(1871 – 1954) geograf, twórca współczesnej kartografii, absolwent gimnazjum im. J. Długosza w Nowym Sączu (1889).  Opracował kilkadziesiąt atlasów i blisko 150 map.

urodził się 3.II.1871 roku we Lwowie. Jego ojciec Edmund był urzędnikiem administracji państwowej, m.in. starostą miasta Krosna. Matka –  Irena z domu Körtyellyessy de Asguth pochodziła ze średniozamożnej szlachty węgierskiej.

Przez 4 lata (1884-1889) mieszkał na nowosądeckim Zabełczu,  w dworku swojego stryja hr. Gustawa Romera. Jak donoszą źródła – „przysparzał rodzicom nie kończących się trosk, przede wszystkim złym stanem zdrowia, jak również problemami w szkole, ponieważ Eugeniusz był uczniem mało pilnym, niesfornym i stale upominanym”.

Studiował historię, prawo, etykę, historię literatury, geografię i geologię na Uniwersytecie Jagiellońskim (1889–1891), w Halle (1891–1892) oraz na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie w 1894 r. uzyskał tytuł doktora.

W 1899 r. ożenił się  z Jadwigą Rossknecht, córką współzałożyciela i dyrektora browaru w Okocimiu. Doczekał się dwóch synów – Witolda i Edmunda.

Kształcił się również we Wiedniu oraz w Berlinie.  Od 1899 r. był profesorem Akademii Handlowej we Lwowie oraz docentem uniwersytetu. W 1908 został profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Lwowskim, a w 1911 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.

Począwszy od 1911 r., przez blisko 25 lat kierował we Lwowie katedrą geografii  na bazie której tworzył szkołę geograficzną obejmującą dział kartografii, któremu zawdzięcza międzynarodową sławę.

W roku 1909 wyjechał do Szwajcarii w celu przeprowadzenia badań lodowców Alpejskich. W rok później brał udział w wyprawie badawczej do gór Sichote Aliń (pomiędzy brzegiem Morza Japońskiego oraz dolnego Ussuri i Amuru).

Podczas I wojny światowej wyjechał do Wiednia, gdzie wraz z zespołem lingwistów, przyrodników i historyków rozpoczął pracę nad jednym z  najważniejszych dzieł swojego życia –  1916 r.  wydał „Geograficzno-statystyczny atlas Polski”, który odegrał rolę w ustaleniu granic odradzającego się państwa. Atlas był podstawowym źródłem wiedzy o Polsce dla zagranicznych dyplomatów podczas konferencji pokojowej w Paryżu (1919) na którą Romer był oddelegowany jako ekspert  oraz w Rydze (1920). Zaangażował się także w prace związane z plebiscytami na Warmii, Mazurach i Powiślu (1920) oraz na Górnym Śląsku (1921).

Od 1919 roku był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, a po II wojnie światowej od roku 1952 – Polskiej Akademii Nauk.

W 1934 roku otrzymał tytuł doktora „honoris causa” w Poznaniu, a w roku 1947 w Krakowie. W 1931 roku mianowano go profesorem honorowym Uniwersytetu we Lwowie,  w 1948 roku – w Krakowie.

W 1921 rok powołał instytut kartograficzny „Atlas”, a w 1923 r. czasopismo „Polski Przegląd Kartograficzny”.

W 1924 r. badacze Alaski nazwali jego imieniem jeden z lodowców.

Po zajęciu przez Niemców Lwowa w 1941 r. musiał ukrywać się przed prześladowaniami, jakie mogły go spotkać w związku z jego stanowiskiem przy ustalaniu zachodnich granic Polski. Ukrywał się w klasztorze Ojców Zmartwychwstańców dzięki czemu uniknął losu 24 wymordowanych przez Niemców profesorów lwowskich.

Po II wojnie światowej osiedlił się w Krakowie. Objął katedrę geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz kierownictwo krakowskiego Instytutu Geograficznego.

Zmarł 28 stycznia 1954 r. Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim. Zgodnie z jego ostatnią wolą grób skierowany jest „na azymut” w kierunku rodzinnego Lwowa czym wyróżnia się od sąsiednich nagrobków.