(1920 – 2017) filantrop, nauczyciel, pisarz, przyjaciel Czesława Miłosza, syn Charlesa E. Merilla, założyciela banku Merrill Lynch & Co., jednego z największych banków inwestycyjnych na świecie. Mieszkaniec sądeckiego osiedla Millenium.
Urodził się 17 sierpnia 1920 r. jako drugie dziecko Charlesa E. Merrilla- seniora i jego pierwszej żony, Elizabeth Church Merrill. Był młodszym bratem Doris Merrill Magowan (1916–2001) i przyrodnim bratem poety Jamesa Merrilla (1926–1995).
Dzieciństwo i młodość spędził w Nowym Jorku. Uczył się w Deerfield Academy. Ukończył Harvard .
Jako 19-latek wybrał się z przyjacielem do Europy – do Francji, Niemiec i do Polski. Znał Polskę z powieści Henryka Sienkiewicza i dzięki sienkiewiczowskiej „Trylogii”, polubił Polaków.
Podczas II wojny światowej służył w Piątej Armii Stanów Zjednoczonych i walczył na froncie w Afryce Północnej, Włoszech i Niemczech.
Odmienił życie spotkanego podczas pobytu w Europie żydowskiego chłopaka Bernata Rosnera, którego rodziców zamordowali hitlerowcy. Merrill pomógł Rosnerowi wyemigrować do Stanów Zjednoczonych i sponsorował jego edukację. Rosner ukończył prawo na Harvardzie i podjął pracę jako prawnik w Safeway Stores – sieci sklepów spożywczych założonej przez Charlesa E. Merrilla – seniora. Historia ta została opisana w książce „Uncommon Friendship: From Opposite Sides of the Holocaust” (University of California Press, 2001).
W 1946 r. Merrill jr. założył w St. Louis Thomas Jefferson School, a w 1958 r. – w Bostonie – Commonwealth School, gdzie przez blisko ćwierć wieku uczył historii, prowadził kółko biblijne i pełnił funkcję dyrektora, dbając o to, aby jego szkoła była przepustką do lepszego życia dla wszystkich uczniów bez względu na ich narodowość, kolor skóry i zasobność portfela. Intensywnie walczył z segregacją rasową w USA.
Dużo podróżował. Podczas pobytu w Paryżu zaprzyjaźnił się z Czesławem Miłoszem. „Był tak ciekaw wszystkiego, co mogłem mu opowiedzieć o Polsce, że sądziłem, iż mam do czynienia z wywiadowcą CIA” – wspominał Charlesa Merrilla Miłosz.
Stworzył i zarządzał Charles E. Merrill Trust – fundacją imienia swojego ojca.
Przez kilkadziesiąt lat wspierał finansowo organizacje pozarządowe działające na rzecz demokracji, tolerancji i praw człowieka oraz szkoły na prowincji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, między innymi w Polsce. Był członkiem honorowym Małopolskiego Towarzystwa Oświatowego. Dla młodzieży z Ziemi Sądeckiej, która chciała uczyć się w Zespole Szkół Społecznych „Splot” stworzył fundusz stypendialny.
Pomimo ogromnej fortuny, którą odziedziczył, żył bardzo skromnie. Gdy poznał swoją drugą żonę – Julie Boudreaux, nauczycielkę języka angielskiego w nowosądeckim „Splocie”, zamieszkał w bloku wielorodzinnym na sądeckim osiedlu Millenium ( z pierwszą żoną, która zmarła w 1999 r. przeżył 60 lat).
W 2016 r. w wywiadzie dla Tygodnika Powszechnego mówił: ” Ojciec kolekcjonował żony, ja się nigdy nie rozwiodłem. Ojciec głosował na Republikanów, ja na Demokratów. Charles Merrill senior traktował Polaków jak służących. Ja natomiast zaczytywałem się w Trylogii i bawiłem w szwedzki potop z kolegami z podwórka. Gdy uświadomiłem sobie, że polskie wartości, które poznałem przez Sienkiewicza, są dokładnie tym, czym ojciec pogardza, w odpowiedzi stałem się propolski. Buntowałem się przeciwko wszystkiemu, za czym się opowiadał i co sobą reprezentował”.
Był autorem autobiografii „The journey. Massacre of the innocents” (1995), która ukazała się w 1996 i 2004 po polsku pod tytułem: Podróż albo Rzeź niewiniątek. Pamiętnik pół wieku trwającej znajomości z polską, czeską i niemiecką historią 1939-1995 pióra Charlesa Merrilla poświęcony Jamesowi Merrillowi i Jackowi Woźniakowskiemu ze słowem wstępnym Czesława Miłosza. Napisał także powieść dla młodzieży Rok Emilki (1991, wyd. polskie 1992).
W 2002 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
4 grudnia 2017 miał odebrać Nagrodę im. Jerzego Giedroycia za całokształt działalności. Zmarł 29 listopada 2017 w Nowym Sączu.
Źródła:
