STADNICKI Adam Zbigniew Leon

(1882 -1982) Ziemianin. Arystokrata; herbu Szreniawa bez Krzyża. Społecznik, patriota,  poseł na Sejm, orędownik ochrony przyrody.

Urodził się 10 kwietnia 1882 we Lwowie.

Ukończył szkołę średnią we Lwowie oraz gimnazjum w Chyrowie. W latach 1901–1904 studiował leśnictwo w Monachium (Wyższa Szkoła Rolnicza) oraz rolnictwo i ekonomię w Heidelbergu. Młodość spędził na nauce i podróżach po Europie.

Po ojcu – Edwardzie Stadnickim, odziedziczył majątek ziemski w Polsce i na Morawach.

Jego gospodarstwo w Nawojowej było najnowocześniejsze w regionie. Oczkiem w głowie hrabiego były lasy, o które dbał i chronił przed dewastacją. Skupował grunty leśne, tworzył rezerwaty (Łabowiec, Barnowiec, Uhryń i Baniska) , a jego największą inwestycją był zakup Szczawnicy, w której zorganizował kurort.

23 czerwca 1910 r. wziął ślub ze Stefanią Woroniecką. Wychował ośmioro dzieci (Maria, Jadwiga, Helena, Anna Danuta, Stefania, Józef, Andrzej i Paweł).

Był fundatorem i kolektorem kościołów w Nawojowej, Barcicach, Rytrze, Szczawnicy i Starym Sączu.

Podczas pierwszej wojny światowej, niechętny służbie wojskowej, wstąpił do Zakonu Maltańskiego i został zastępcą komendanta  szpitalnego pociągu maltańskiego, zapewniającego opiekę medyczną na frontach wojny.

W latach 1928–1930 był posłem na Sejm RP.

W okresie II wojny światowej wraz z żoną i dziećmi włączył się w działania AK. Za tę aktywność w 1942 roku został przez rząd londyński odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

W zamian za skromną rentę, ustrój komunistyczny odebrał Stadnickim majątek – m.in. 8900 hektarów lasów z trzema tartakami, 22 gajówkami, dwoma nadleśnictwami  oraz pałac w Nawojowej i uzdrowisko Szczawnica.

Po upaństwowieniu majątku hrabia otrzymał zakaz osiedlenia się w ziemi sądeckiej. Zamieszkał w Osoli koło Obornik Śląskich. Był doradcą gospodarki leśnej w województwie wrocławskim.

Zmarł 10 marca 1982 w Osoli.  Pochowany w Nawojowej.

W 2005 roku spadkobiercy Stadnickiego na mocą wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego odzyskali uzdrowisko w Szczawnicy, a w 2013 r. – pałac w Nawojowej.

Adam Stadnicki z żoną Stefanią; fot. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
Adam Stadnicki z żoną Stefanią; fot. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego

(ik)

źródła: „Wspomnienia” Adam Stadnicki; „Sądecka prapuszcza lasy Adama Hrabiego Stadnickiego” Adam Schwarz-Czarnowski; „Adam hrabia Stadnicki (1882-1982)” Łukasz Połomski (www.twojsacz.pl)