e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

Muszyna. Zamek na górze Baszta

N 49° 21′ 13.78” E 20° 53′ 26.53”

Częściowo zrekonstruowana średniowieczna warownia zlokalizowana w paśmie Koziejówki, na stromym wzgórzu nad zakolem rzeki Poprad, w widłach potoków Szczawnik i Muszynka. Wzgórze na którym stoi muszyński zamek potocznie  nazywane jest „Basztą” ( 527 m n.p.m.)

Zamek powstał prawdopodobnie w XIV wieku w czasie panowania  Kazimierza Wielkiego.

W pierwotnym kształcie nie przetrwał długo.  W1455 roku doszło do (potwierdzonej w wyniku badań terenowych oraz przez źródła pisane)  katastrofy budowlanej. Zniszczeniu uległa brama i sąsiadujący z nią od północy i południa mur obronny.

W 1474 roku, wojsko węgierskie stanęło pod drugiej stronie suchej fosy, zastając zamek słabo przygotowany do obrony.  Bitwa o zamek, która rozegrała się w styczniu 1474 roku pozostawiła w otoczeniu znaczną ilość militariów (fragmenty hakownic, groty strzał i bełtów, fragmenty kordów, noży bojowych, włóczni oraz elementy zbroi).  Najazd na Muszynę był  jednym z aktów konfliktu polsko-węgierskiego, zakończonego ugodą w Starej Wsi Spiskiej kilka tygodni po bitwie.

W początkach XVI w.  zamek został odbudowany w stylu renesansowym a na przełomie XVI i XVII wieku strawił go pożar. W XVII wieku pełnił funkcję strażnicy. Zaniedbana warowania z czasem opustoszała  i w czerwcu 1770 roku, gdy Muszynę zajęły wojska austriackie, była już ruiną. Przez dziesięciolecia mury zamkowe służyły jako źródło kamienia do wznoszenia innych budynków, a poszukiwacze skarbów przekopywali ruiny, rozbierając mury i wyciągając z ziemi artefakty. W XXI wieku przeprowadzono na górze Baszta prace archeologiczne, które dały wyobrażenie o dawnych rozmiarach budowli, jej kształcie i funkcjach.

Warownię częściowo odbudowano w latach 2020-2023. 30 września 2023 miało miejsce uroczyste otwarcie obiektu udostępnionego dla celów turystycznych. Na zrekonstruowanej 14-metrowej wieży znajduje się taras widokowy. Wewnątrz jest też kawiarnia i sala wystawowa.

Źródło: muszyna.pl; visitmalopolska.pl;  Wikipedia
Zakole Popradu Zamek Muszyna (fot. Konrad Rogoziński; źródło: visitmalopolska.pl)
Zakole Popradu Zamek Muszyna. Fot. Konrad Rogoziński; źródło: visitmalopolska.pl
zamek w Muszynie po rekonstrukcji fot. M. Zwierz źródło: gmina Muszyna
zamek w Muszynie po rekonstrukcji fot. M. Zwierz. Źródło: gmina Muszyna

 

© 2024 Wydawnictwo Dobre, Nowy Sącz