(1894-1982)
Wybitna pisarka dziecięca, m.in. autorka utworów o Sądecczyźnie.
Urodzona 11 września 1894 r. w Słupie k/Kutna. Absolwentka kursów nauczycielskich i bibliotekarskich.
Od 1912 r. nauczycielka w Dębowej Górze Kutnowskiej, Mińsku Litewskim i Krzywdzie (Lubelszczyzna). W latach 1919-39 bibliotekarka w Ministerstwie Reform Rolnych (jej przełożoną była tam pisarka Maria Dąbrowska), a w latach 1946-50 w Ministerstwie Rolnictwa w Warszawie. W 1928 r. współorganizatorka teatru kukiełkowego Baj. Współpracowniczka czasopism dla dzieci i młodzieży, w tym najdłużej „Płomyka”. Czasopismo dziecięce redagowała nawet w czasie powstania warszawskiego w 1944 r. W czasie okupacji niemieckiej brała udział w tajnym nauczaniu.
W latach 1951 i ’56 laureatka nagród prezesa Rady Ministrów. W Łomiankach właścicielka domku letniskowego Plastusiowo – od tytułowego bohatera jej najbardziej znanych książek. Dla relaksu tkała gobeliny, wytwarzała miedzianą biżuterię oraz oddawała się obserwacjom ptaków (posiadała znaczną wiedzę z dziedziny ornitologii).
Debiutowała w 1919 r. na łamach „Płomyka”. Autorka popularnych książek i sztuk scenicznych dla dzieci i młodzieży, m.in. „Plastusiowego pamiętnika” (1936, w 1978 r. pozycja ta osiągnęła 1 mln wydrukowanych egzemplarzy), „O Kasi, co gąski zgubiła” (1949), „Przygód Plastusia” (1957) i „Plastusiowa” (1963) oraz utworów związanych tematycznie z Sądecczyzną, na której pisarka przebywała na początku lat 50.: „Rogaś z doliny Roztoki” (1957) o jelonku ze stoków Radziejowej (1266 m n.p.m.) oraz „Szkoła nad obłokami” (1958) o szkole na Niemcowej (963 m n.p.m.) – w obu książkach umieściła autentycznych mieszkańców Rytra i okolic. Ponadto tłumaczka z j. rosyjskiego.
Odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Orderem Uśmiechu.
Zmarła 27 lutego 1982 r. w Warszawie, pochowana tamże na cmentarzu Stare Powązki. W testamencie wyraziła wolę, żeby jej warszawskie mieszkanie przy ul. Słowackiego 5/13 na Żoliborzu stało się muzeum żoliborskich pisarek Janiny Porazińskiej i Marii Dąbrowskiej, ale obecnie znajduje się w nim oddział Muzeum Książki Dziecięcej – Izba jej Pamięci. Nazwisko pisarki nosi wiele szkół w Polsce, m.in. w Krzywdzie.
(IrP)
Źródła
Lesław M. Bartelski – „Polscy pisarze współcześni. Informator 1944-74”, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1977
Jerzy Leśniak, Augustyn Leśniak – „Encyklopedia sądecka”, Wydawca: Urząd Miejski w Nowym Sączu, Nowy Sącz 2000
