e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

GÓRSZCZYK Andrzej

(1943-) Rymopis na Sądecczyźnie.

W odróżnieniu od miejscowego „pnioka” – typowy „krzok” napływowy, bo urodzony 29 listopada 1943 r. w Radomiu. Tak jednak doceniony w Nowym Sączu, że dzień jego urodzin uczczono nadaniem jednej z ulic nazwy 29 Listopada. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

Pracownik Teatru im. L. Solskiego w Tarnowie, kierownik literacki Teatru Rampa na Targówku w Warszawie, ponoć jako jedyny w Polsce zdobył się na plenerową inscenizację „Wesela” St. Wyspiańskiego – patrz, choć przecież i „Wesele” (1972) Andrzeja Wajdy (1926-2016) kręcono w plenerach. Jego metaforyczny, wręcz wieszczy tekst „Ballada o marynarzach z Titanica” śpiewał legion piosenkarzy oraz wybrzmiał w filmach fabularnych „Hotel klasy Lux” (1979) i „Sezon na bażanty” (1985) – szczęśliwie autorowi udało się uniknąć honorarium i skromnych tantiem za wykorzystanie utworu w komercyjnym „Titanicu” (1997) Jamesa Camerona (1954-).

Kiedy na konwencji PiS w 2011 r. „Balladę…” zacytował Jarosław Kaczyński, autor zaprosił go do Rytra. W 2014 r. oprócz prezesa w skład wycieczki wchodzili czołowi działacze partii: związany rodzinnie z naszym regionem Joachim „Jojo” Brudziński (1968-) i urodzony w N. Sączu były i późniejszy minister gospodarki morskiej Marek „Gróby” Gróbarczyk (1968-). Jako starszy wiekiem Górszczyk zaproponował Jarkowi bruderszaft.

Rozdział sądecki

Na Sądecczyźnie: mieszkaniec stolicy regionu w latach 1946-90, dyrektor podstawówki w Mystkowie, w latach 1977-84 instruktor Wojewódzkiego Domu Kultury w N. Sączu, od 1990 r. dyrektor Domu Dziecka „Pod Zielonym Serduszkiem” w Rytrze.

W chwilach wolnych od pracy założyciel, kierownik, tekściarz i kompozytor nowosądeckiego kabaretu Bakcyl w latach 1974-80, inicjator kabaretów Lach w 1978 r. i Podegrodzie, autor hymnu Związku Sądeczan – pieśni masowej „Wróć do Sącza” (1984), ponadto pieśni o Piwnicznej-Zdroju i hymnu gminnego Kamionki Wielkiej. Po Marii Kownackiej – patrz, Jerzym Harasymowiczu – patrz, Henryku Cyganiku – patrz i Władysławie Lubasiowej – patrz, kolejny, który wierszem opiewał najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego – Radziejową (1266,5 m n.p.m.).

Autor trzech pozycji książkowych, w tym „Przystanek Rytro. Stacja Nowy Sącz. Wiersze i ballady” (2012), określonej przez znanego krytyka literackiego Jerzego Gwiżdża (1954-) jako „bibliofilski specjał dla miłośników pięknej ziemi ryterskiej”, oraz zainspirowane przez Gwiżdża i napisane w czasie 20-dniowego rejsu Wisłą do Gdańska „Sądeckie liryki i żarciki” (2015). W pierwszym z nich znajduje się wiersz „Rogaś z doliny Roztoki”, nawiązujący do utworu Kownackiej, a w drugim utwory o pierwszym kinie w N. Sączu i pani Koralowej oraz peany pod adresem miejscowych znakomitości – tzw. moskaliki noszą m.in. tytuły (podajemy alfabetycznie) „Berdychowski [Zygmunt 1960-]”, „Czubówna [Krystyna 1954-]”, „Kluska [Roman 1954-]”, „Kołcz [Bogusław 1963-]”, „Mularczyk [Arkadiusz 1971-]”, „Pawłowski [Krzysztof 1946-]”, „Pazgan” [Kazimierz 1948-], „Sas [Kazimierz 1947-]”, „Szkaradek [Andrzej 1948-]”, „Warzecha [Andrzej]” – patrz – i „Zegzda [Leszek 1958-]”. Znacząca wydaje się nieobecność szeregu innych…

Wzbrania się przed nazywaniem go poetą, woli określenia „rymopisarz” i „tekściarz”. Fan czarnego humoru, pływający pod prąd żeglarz i kajakarz.

Odznaczony m.in. Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2018) i Tarczą Herbową Nowego Sącza (2017).

Z góry dementujemy, że nasz rymopis załatwił sobie ten biogram dzięki wierszowi „Stefan Pawlik [1924-1945]”, bo tytułowy bohater nie jest w żaden sposób powiązany rodzinnie z autorem tego biogramu – występuje tu jedynie koneksja onomastyczna.

(IrP)

Źródła

  • Jerzy Leśniak, Augustyn Leśniak – „Encyklopedia sądecka”, wydawca: Urząd Miejski w Nowym Sączu, Nowy Sącz 2000
  • Bolesław Faron – „Poeci Sądecczyzny. Antologia”, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2019 via Kinga Bednarczyk – „Poeci Sądecczyzny: Andrzej Górszczyk” na Sadeczanin.info z 30.05.2017
  • (MOL, YES) [Wojciech Molendowicz, Jerzy Wideł] – „Titanic dumnie płynie, a muzyka ciągle gra”, „Dobry Tygodnik Sądecki” z 19.12.2023
  • Janusz Bobrek – „Andrzej Górszczyk: Cały tomik to żart, niewart wywiadu” na Sadeczanin.info z 4.11.2015

© 2024 Wydawnictwo Dobre, Nowy Sącz