(1892-1985)
Generał brygady Wojska Polskiego, walczący na Ziemi Gorlickiej.
Urodzony 8 października 1892 r. w Wadolinie k/Rohatyna (obecnie Ukraina). AbsolwentGIMNAZJUM
klasycznego w Brzeżanach (obecnie Ukraina) z 1911 r., we Lwowie studiował medycynę i przyrodę.
Przebieg służby
Od 1908 r. członek tajnego Związku Walki Czynnej, a w latach 1911-13 Związku Strzeleckiego. W 1913 r. powołany do odbycia jednorocznej służby wojskowej w armii austriackiej. W chwili wybuchu I wojny światowej kończył szkołę oficerów rezerwy piechoty przy 100. pułku piechoty. W latach 1914-18 dowódca plutonu i kompanii w 100. pp, walczącym na frontach wschodnim (m.in. pod Gorlicami i Bieczem) oraz włoskim. Ranny pod Majdanem Skrzynieckim k/Lublina. W październiku 1918 r. sformował w stolicy Słowenii Lublanie oddział polski, z którym wrócił do kraju.
W Wojsku Polskim od 1918 r. W latach 1918-20 współorganizator 26. pp w Piotrkowie Trybunalskim, potem dowódca batalionu na Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim. Uczestnik wojny polsko-rosyjskiej w 1920 r.: jako dowódca I batalionu 26. pp walczył na Ukrainie, dwukrotnie ranny.
W latach 1920-22 referent wyszkolenia piechoty w Ministerstwie Spraw Wojskowych. W 1922 r. odbyłKURS oficerów sztabowych (lub dowódców batalionów i pułków) w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. W latach 1922-27 dowódca batalionu w 25. pp w Piotrkowie Tryb., a w latach 1927-32 kwatermistrz tegoż pułku. W latach 1932-35(6) zastępca dowódcy 2. pp Legionów w Pińczowie, potem jego dowódca.
Dowodził nim w czasie kampanii wrześniowej wojny obronnej z Niemcami w 1939 r. w składzie 2. Dywizji Piechoty w Armii Łódź, ponosząc ciężkie straty pod Ożarowem, a następnie biorąc udział w obronie twierdzy Modlin. Po kapitulacji wzięty do niewoli niemieckiej, ale zwolniony.
W czasie okupacji członek konspiracji: w latach 1940-42 inspektor Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, w latach 1942-43 komendant okręguŁÓDŹ Armii Krajowej, w latach 1943-44 komendant okręgu Lwów – podał się do dymisji po decyzji o scaleniu okręgu Lwów z tamtejszą komendą miejską. Do końca wojny pozostawał w dyspozycji Komendy Głównej AK.
Używał pseudonimów Beskid, Grzmot, Dalia, Franciszek, Julian, Wiktor oraz fałszywych nazwisk Albin Miler, Józef Zabłudziewicz (Zabłudowicz?).
Awanse: 1919 – kapitan, 1924 – major, 1931 – podpułkownik, 1937 – pułkownik, 1972 – generał brygady mianowany na ten stopień przez władze emigracyjne w Londynie.
Po wojnie nauczyciel w Adamkach k/Kalisza, w 1946 r. ujawnił się, powrócił do prawdziwego nazwiska i zamieszkał we Wrocławiu. Pracował przy odbudowie tamtejszego ratusza, a potem w przeniesionej ze Lwowa Książnicy Atlas, przekształconej potem w oddział Państwowego Przedsiębiorstwa Wydawnictw Kartograficznych, został jego dyrektorem, od 1968 r. na emeryturze. Opublikował „Wspomnienia dowódcy obrony Zakroczymia w 1939 r.” (1973) i „Od Gór Borowskich do Zakroczymia” (1982).
Odznaczony m.in. orderami Virtuti Militari IV i V klasy, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, 4-krotnie Krzyżem Walecznych oraz austriackim Złotym Medalem Waleczności.
Zmarł 25 marca 1985 r. we Wrocławiu, pochowany na Starym Cmentarzu w Piotrkowie Trybunalskim.
Jego starszy brat Julian Czyżewski (1890-1968) był w czasie okupacji niemieckiej okręgowym delegatem rządu londyńskiego we Lwowie.
(IrP)
Źródła
Grzegorz Mazur, Jerzy Węgierski – „Konspiracja lwowska 1939-1944.SŁOWNIK biograficzny”, Wydawnictwo Unia, Katowice 1997
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski „Generałowie Polski niepodległej” Editions Spotkania,WARSZAWA 1991
