e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

CZECH Emil

Emil Czech, Fot. IPN(1908-1978) plutonowy Wojska Polskiego, trębacz, hejnalista spod Monte Cassino.

Urodził się 8 sierpnia 1908 w Bobowej. Był synem Józefa i Marii z domu Szubrawskiej. Ukończył 6 klas gimnazjum i trzyletnią szkołę przemysłową. W 1927 powołany został do służby wojskowej w krakowskim 1 Pułku Saperów Kolejowych, grał również w orkiestrze 1 Batalionu Mostów Kolejowych w Krakowie.

Po wybuchu II wojny światowej walczył na odcinku Stryj, Krupsko, Skulsko i Wodjatycze. 20 września wraz ze swoją jednostką przekroczył granicę węgierską. Stamtąd przez Jugosławię, Grecję, Turcję i Syrię, dotarł do Palestyny i został wcielony do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, która zmierzała szlakiem bojowym przez Aleksandrię, Tobruk, aż na wzgórze pod Gazalą. Po walkach pod Tobrukiem i Gazalą trafił do Włoch, do 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa.

W kwietniu 1944 r.  polscy żołnierze stanęli przed wyzwaniem udziału w odbiciu z rąk Niemców wzgórze Monte Cassino.

18 maja 1944 do 3 Karpackiego Batalionu Saperów, dotarł meldunek, że Polacy zajęli wzgórze 593, kluczowe dla obrony góry klasztornej a nad Monte Cassino pojawiła się biało-czerwona flaga. Generał Bronisław Ducha wydał rozkaz, aby Emil Czech na ruinach klasztoru Monte Cassino odegrał w południe hejnał mariacki. By wykonać rozkaz, w niespełna dwie godziny Czech musiał przemierzyć kilkanaście kilometrów pod niemieckim ostrzałem. Wyposażono go w kornet C i w samochód wraz z kierowcą. W połowie drogi kierowca oznajmił, że dalej nie pojedzie, bo chce żyć. Czech zatrzymał więc nadjeżdżający wóz znajomego lekarza Stanisława Szczepanka, który podwiózł go możliwie jak najbliżej celu. Pozostał do przebycia fragment skalnej wspinaczki. Tuż przed południem Emil Czech dotarł na szczyt i pod masztem z polską flagą, w obecności angielskich i amerykańskich korespondentów wojennych odegrał na kornecie hejnał.

wspomnienie: 18.05.1944

Po wojnie Emil Czech osiadł w Anglii. Wrócił jednak do Polski, gdy w 1947 r. odnalazła się jego ukochana żona Maria, ekspatriowana z Kresów wschodnich do Kłodzka. Emil Czech przyjechał do niej po blisko ośmiu latach rozłąki.

 

Emil Czech z żoną. Fot. IPNOsiedlił się w Kłodzku. Podjął pracę w PKP, gdzie przez ponad dwadzieścia lat pracował jako rewident wagonów na stacji Kłodzko Główne, prowadził zajęcia praktycznej nauki zawodu dla młodzieży oraz był kierowcą sanitarki w Przychodni Obwodowej PKP w Kłodzku. Występował w kilkuosobowym chórze męskim działającym przy kłodzkim Domu Kultury „Kolejorz” oraz w dętej orkiestrze kolejowej.

Emil Czech został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Gwiazdą za Wojnę 1939–1945, Gwiazdą Afryki i Gwiazdą Italii, Medalem Za Obronę Imperium Brytyjskiego 1939–1945, krzyżem pamiątkowym Monte Cassino, odznaką Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, odznaką Za Poniesione Rany z Jedną Gwiazdą oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 26 marca 1978 r.

Spoczywa na cmentarzu w Kłodzku.

W listopadzie 2024 r. pośmiertnie nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Gminy Bobowa i odsłonięto upamiętniającą go tablicę, na której widnieją również nazwiska wszystkich bobowskich żołnierzy spod Monte Casino.

(ik)

źródła: IPN, Wikipedia

© 2024 Wydawnictwo Dobre, Nowy Sącz