(1890-1942)
generał dywizji Wojska Polskiego, służący w Nowym Sączu
Urodził się 8.01.1890 w Cannes (Francja) w rodzinie ziemiańskiej, syn powstańca styczniowego Jana Krzysztofa.
Absolwent gimnazjum filologicznego w Częstochowie, 3 lata studiów na wydziale architektury Politechniki Lwowskiej.
Przebieg służby
Należał do organizacji paramilitarnych: „Sokoła”, Związku Walki Czynnej, Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich. Ukończył szkołę oficerską Związku Strzeleckiego, dowodził plutonem, kompanią i został szefem sztabu okręgu lwowskiego. Od stycznia 1914 r. dowódca Okręgu Warszawskiego Związku Strzeleckiego. Od 30 czerwca (przez ponad miesiąc) dowódca kursu instruktorów w Nowym Sączu. Następnie dowódca plutonu w I Kompanii Kadrowej, dowódca kompanii w III batalionie 1. pułku piechoty Legionów Polskich, p.o. dowódcy tego batalionu, dowódca I batalionu w tym pułku oraz p.o. dowódcy tego pułku, a od końca grudnia 1916 r. dowódca 5. pułku piechoty. Od 15 czerwca 1917 r. adiutant Naczelnego Wodza Polskiej Siły Zbrojnej, czyli Generalnego Gubernatora Warszawskiego, gen.-pułkownika Hansa Hartwiga von Beselera. 17 lipca 1917 r. internowany w Beniaminowie.
Od 14 października 1918 r. komendant naczelny Polskiej Organizacji Wojskowej na terenie okupacji austriackiej, następnie szef sztabu: Komendy Naczelnej POW, Dowództwa WP Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, Dowództwa Okręgu Generalnego Lublin i DOGen. Warszawa. W 1919 r. członek Oficerskiego Trybunału Orzekającego i przewodniczący komisji weryfikacyjnej dla b. oficerów Legionów Polskich.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej od maja 1920 r. znów szef sztabu: Armii Rezerwowej i DOGen. Warszawa, następnie dowódca 8. Dywizji Piechoty, grupy dywizyjnej utworzonej z 8. i 10. DP oraz grupy wojsk własnego imienia, po czym przeniesiony do 1. Brygady Jazdy. W 1921 r. skierowany na kurs dla wyższych dowódców i oficerów Sztabu Generalnego, po czym kierownik Centrum Wyszkolenia DOGen. Warszawa, następnie znów dowódca 8 DP.
Od początku 1926 r. szef Oddziału III Sztabu Gen., a od przewrotu majowego szef Sztabu Gen. i wiceminister spraw wojskowych, ale już 11 września 1926 r. przeniesiony do komórki Głównego Inspektoratu Sił Zbrojnych w Wilnie. W latach 1931-33 przewodniczący polskiej delegacji na konferencję rozbrojeniową w Genewie. W latach 1933-35 II zastępca szefa Sztabu Głównego, po czym mianowany na inspektora armii.
Awanse: 1914 – podporucznik i porucznik, 1915 – kapitan, 1916 – major, 1918 – podpułkownik, 1920 – pułkownik, 1924 – gen. brygady, 1936 – gen. dywizji. Płk Stefan Rowecki (późniejszy generał i dowódca Armii Krajowej ps. Grot) – patrz, wyznaczony w maju 1939 r. do oceny dowódców polskich, napisał o nim: „Ma operacyjną giętkość myślenia. Może być nieco za miękki w wymuszaniu swych decyzji”.
Od września 1939 r. szef Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu, potem przewodniczący komisji regulaminowej w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, a po kapitulacji Francji – dowódca obozów szkoleniowych i oddziałów WP w Szkocji.
Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy, Orderem Polonia Restituta III i IV klasy, 4-krotnie Krzyżem Walecznych oraz francuską Legią Honorową III i V klasy.
Zmarł 6.06.1942 w Edynburgu, pochowany tam na cmentarzu Corstophine Hill.
(IrP)
Źródła
- Piotr Stawecki – „Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939”, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski – „Generałowie Polski niepodległej” Editions Spotkania, Warszawa 1991
