NOWOSIELSKA-ZGÓRNIAK Izabella Maria Teresa

Sączopedia

e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

NOWOSIELSKA-ZGÓRNIAK Izabella Maria Teresa

(1926-2003)

Profesorka medycyny, pochodząca z Ziemi Gorlickiej.

Urodzona 24 marca 1926 r. w Libuszy k/Biecza. W latach 1950-53 studiowała w Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu-Rokitnicy, ale w 1955 r. ukończyła AM w Krakowie.

Od 1955 r. pracownica naukowa krakowskiej AM: asystentka i ADIUNKT w Zakładzie Mikrobiologii, od 1970 r. kierowniczka Zakładu Wirusologii w Instytucie Mikrobiologii, w latach 1971-80 docent, od 1981 r. profesorka. Od 1970 r. członkini odpowiednich komitetów Polskiej Akademii Nauk. Od 1962 r. doktor nauk medycznych, od 1968 r. dr habilitowana, a od 1980 r. profesor nadzwyczajna.

Zagraniczne staże naukowe: Bratysława 1963, Filadelfia 1966-67 i Sztokholm 1970. Od 1955 r. członkini Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Pol. Tow. Mikrobiologów oraz Pol. Tow. Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Autorka wielu publikacji naukowych.

Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Od 1953 r. jej mężem był zmarły w 2007 r. profesor historii Uniwersytetu Jagiellońskiego Marian Zgórniak, urodzony w Ropicy Polskiej k GORLIC.

Pochowana na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.

(IrP)

Źródła: „Kto jest kim w polskiej medycynie. Informator biograficzny”, Wydawnictwo Interpress, WARSZAWA 198; „Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny”, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989; www.uj.edu.pl

MORDARSKI Marian Stanisław

Sączopedia

e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

Mordarski Marian Stanisław

(1927-2003)
Profesor mikrobiologii, pochodzący z Nowego Sącza.
Urodzony 10 listopada 1927 r. w Nowym Sączu. W czasie okupacji niemieckiej członek Armii Krajowej, a po II wojnie światowej – antykomunistycznego podziemia, podporządkowanego Józefowi Kurasiowi ps. Ogień, używał pseudonimów Ojciec i Śmiga. W 1948 r. zatarł za sobą ślady, przenosząc się na DolnyŚLĄSK.
Absolwent wydziału biologii Uniwersytetu Wrocławskiego z 1952 r. Zatrudniony w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnych im. Ludwika Hirszfelda Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu: w latach 1955-60 ADIUNKT, w latach 1961-69 docent, od 1969 r. profesor, od 1961 r. kierownik zakładu mikrobiologii, od 1983 r. wicedyrektor instytutu ds. naukowych.
Zagraniczne staże naukowe: Moskwa 1959, Budapeszt 1960, Nowy Jork 1963-64.
Od 1962 r. członek komitetu mikrobiologii PAN, w latach 1972-75 jego przewodniczący, od 1985 r. członek komitetu terapii doświadczalnych PAN, od 1991 r. członek PAN. Od 1955 r. doktor nauk przyrodniczych, od 1961 r. dr habilitowany, od 1969 r. profesor nadzwyczajny, od 1981 r. prof. zwyczajny.
Od 1951 r. członek Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów, w latach 1971-75 jego prezes, od 1984 r. prezes Federacji Europejskich Towarzystw Mikrobiologicznych. Redaktor naczelny pisma „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej”. Autor wielu publikacji naukowych ogłaszanych w kraju i zagranicą, w tym m.in. w prestiżowym piśmie „Nature”.
Zmarł 4 lutego 2003 r. we Wrocławiu.

(IrP)

Źródła: „Kto jest kim w polskiej medycynie. Informator biograficzny”, Wydawnictwo Interpress, WARSZAWA 1987
„Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny”, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
www.encyklopedia.pwn.pl 
 

MĄCZYŃSKI Andrzej Stanisław

Sączopedia

e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

MĄCZYŃSKI Andrzej Stanisław

Profesor prawa, pochodzący z Nowego Sącza.

Urodzony 3 lipca 1945 r. w Nowym Sączu, jego ojciec Tadeusz (1898-1955) był założycielem i pierwszym redaktorem naczelnym „Rocznika Sądeckiego”. Absolwent tutejszego I LO im. Jana Długosza z 1963 r. i wydziału prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1967 r.

Pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej wszechnicy: od 1974 r. doktor nauk prawnych w katedrze prawa cywilnego i międzynarodowego prywatnego, od 1980 r. dr habilitowany, w latach 1983-91 kierownik podyplomowego studium wymiaru sprawiedliwości, od 1989 r. profesor nadzwyczajny, od 1992 r. kierownik zakładu (potem katedry) prawa prywatnego międzynarodowego, a od 1995 r. prof. zwyczajny. Autor wielu publikacji naukowych.

W latach 1984-95 członek komisji nauk prawnych krakowskiego oddziału Polskiej Akademii Nauk, od 1996 r. członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności. Konstytucjonalista, od 1997 r. sędzia i w latach 2001-2006 wiceprezes Trybunału Konstytucyjnego. Legislator, który brał udział w przygotowaniu projektów licznych aktów prawnych, m.in. w komisji ds. reformy prawa cywilnego, Radzie Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów, komisji kodyfikacyjnej prawa cywilnego i komisji prawa autorskiego. Ekspert Europejskiej Komisji Prawa Rodzinnego. W latach 1998-2014 członek Państwowej Komisji Wyborczej – po wyborach samorządowych w 2014 r. wraz z innymi podał się do dymisji.

Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

(IrP)

Źródła: www.trybunal.gov.pl; Jerzy Leśniak – „Poczet profesorów sądeckich”, miesięcznik SĄDECZANIN”, styczeń 2010 r.; Jerzy Leśniak, Augustyn Leśniak – „Encyklopedia sądecka”, Wydawca: Urząd Miejski w Nowym Sączu, NOWY SĄCZ 2000; www.nauka-polska.pl

MATUŁA Jan Augustyn

Sączopedia

e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

Matuła Jan Augustyn

Profesor biologii, pochodzący z Sądecczyzny.

Urodzony w 1943 r., wywodzi się z Kąclowej k/Grybowa. Od 1968 r. pracownik naukowo-dydaktyczny Wyższej Szkoły Rolniczej (potem Akademia R. i Uniwersytet R.) we Wrocławiu: w latach 2002-05 dziekan wydziału rolniczego, od 2008 r. profesor doktor habilitowany nauk biologicznych w katedrze botaniki i ekologii roślin, emerytowany. Specjalista od algologii (inaczej – fykologii, czyli nauki o glonach, w tym o sinicach), botaniki, ekologii roślin i torfowisk. Jeszcze jako młody pracownik naukowy pracował pod kierunkiem prof. Stanisław Tołpy, który w swoim czasie propagował antyrakowy preparat torfowy. Autor wielu prac naukowych. Uczestnik czterech wypraw polarnych na Spitsbergen.

Ciekawostka – z Kąclowej pochodzi także dwóch innych profesorów botaniki: Józef Motyka i Florian Święs.

(IrP)

 

Źródła: www.up.wroc.pl; www.prezydent.pl; Ireneusz Pawlik – „Panorama wsi sądeckich. Kąclowa”, dodatek specjalny miesięcznika SĄDECZANIN”, wrzesień 2011

MARKOWSKI Zbigniew Jan

Sączopedia

e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

MARKOWSKI Zbigniew Jan

LEKARZ i dyrektor szpitala w Limanowej.

Urodzony 29 kwietnia 1923 r. w Drożejowicach k/Skalbmierza. W czasie okupacji niemieckiej członek Batalionów Chłopskich, więzień zakładu karnego przy ul. Montelupich w Krakowie i obozu w Pustkowie k/Dębicy.

Absolwent Akademii Medycznej w Krakowie z 1955 r. Ftyzjatra, czyli pulmonolog, w latach 1955-56 pracował w Sanatorium Przeciwgruźliczym w Siewierzu, od 1956 r. w Limanowej: kierownik tamtejszej poradni przeciwgruźliczej i w latach 1956-60 przychodni obwodowej. W latach 1961-72 kierownik wydziału zdrowia i opieki społecznej Powiatowej Rady Narodowej w Limanowej, a w latach 1973-78 dyrektor tamtejszego Zakładu Opieki Zdrowotnej, czyli szpitala.

Członek Związku Inwalidów Wojennych i Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

(IrP)

Źródło: „Kto jest kim w polskiej medycynie. Informator biograficzny”, Wydawnictwo Interpress, WARSZAWA 1987

MARKIEWICZ Leszek

Sączopedia

e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

Markiewicz Leszek

Profesor biochemii, pochodzący z Ziemi Limanowskiej.

Urodzony 10 września 1928 r. w Sowlinach (obecnie część Limanowej). Absolwent II Liceum i GIMNAZJUM im. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu z 1948 r., rolnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z 1952 r. (inżynier) oraz tamtejszej Wyższej Szkoły Rolniczej (wypączkowała z wydziału rolniczego UJ) z 1955 r.

Pracownik naukowo-dydaktyczny macierzystej WSR: od 1963 r. doktor nauk rolniczych, ADIUNKT na wydziale ogrodnictwa. W latach 1956-63 także pracownik Instytutu Farmakologii Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.

Od 1965 r. w USA, pracownik naukowy tamtejszych uczelni, m.in. w latach 1965-67 Cornell University w Ithaca w stanie Nowy Jork, w latach 1974-79 University of California School of Medicine w San Francisco i od 1982 r. Mount Sinai School of Medicine w Nowym Jorku jako profesor biochemii i endokrynologii.

(IrP)

 

Źródła: www.poles.org; Jerzy Leśniak – „Poczet profesorów sądeckich”, miesięcznik SĄDECZANIN”, styczeń 2010 r.

MARCHEWKA Anna

Sączopedia

e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

Marchewka Anna

Profesor kultury fizycznej, pochodząca z Ziemi Limanowskiej.

Z/d Stożek. Urodzona 3 czerwca 1960 r. w Kasince Małej (gmina Mszana Dolna). Absolwentka policealnego Medycznego Studium Zawodowego Fizjoterapii w Krakowie i rehabilitacji w tamtejszej Akademii Wychowania Fizycznego z 1985 r.

Lekkoatletka, biegaczka na średnich dystansach, zawodniczka klubów sportowych Wisła i AZS AWF Kraków. Do 1990 r. fizjoterapeutka w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. Gabriela Narutowicza w Krakowie. Ponadto od 1985 r. pracownik naukowo-dydaktyczna Instytutu Rehabilitacji w macierzystej AWF: od 1992 r. doktor nauk o kulturze fizycznej, adiunkt w zakładzie sportu inwalidów, w latach 1995-2002 kierownik zakładu sportowo-rekreacyjnych form rehabilitacji ruchowej, w latach 2005-06 prodziekan wydziału rehabilitacji ruchowej ds. studiów zaocznych, od 2006 r. dr habilitowana, profesor nadzwyczajna, kierownik katedry rehabilitacji klinicznej i dziekan wydziału rehabilitacji ruchowej, a od 2014 r. prof. zwyczajna.

Od 2011 r. członkini komitetu rehabilitacji, kultury fizycznej i integracji społecznej Polskiej Akademii Nauk. Autorka wielu prac (m.in. współautorka podręcznika „Wychowanie fizyczne specjalne” z 1999 r.) i badań naukowych.

Ponadto trenerka i działaczka sportu dla inwalidów oraz olimpiad specjalnych, m.in. w 1998 r. w Krakowie współorganizatorka pierwszej w Polsce Międzynarodowej Olimpiady Sportowej Pacjentów po Przeszczepach Narządów.

(IrP)

Źródła: www.mszana.pl; www2.awf.krakow.pl

MANN Roman Wilhelm

e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

MANN Roman Wilhelm

(1911-1960)

Scenograf filmowy i profesor, działający m.in. na Sądecczyźnie.

Urodzony 19 października 1911 r. we Lwowie. Absolwent architektury na tamtejszej Politechnice, w 1938 r. pogłębiał wiedzę na Staatliche Kunstgewerbeschule (Państwowa Szkoła Sztuki Użytkowej) w Wiedniu.

W latach 1939-44 wykładowca w Szkole Przemysłu Artystycznego we Lwowie, w latach 1945-46 kierownik pracowni kowalsko-ślusarskiej w Państwowej Szkole Przemysłu Drzewnego (tzw. kenarówka) w Zakopanem, w 1946 r. zaprojektował gmach Teatru Zagłębia w Sosnowcu, potem m.in. wnętrze Sali Malinowej w Grand Hotelu w Łodzi. Z Sądecczyzną związany w ten sposób, że w 1938 r. zaprojektował budynek i wystrój wnętrz hotelu Zdrojowego w Krynicy.

W latach 1951-56 profesor zakładu architektury wnętrz i projektowania oraz architektury okolicznościowej w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi, w tym w latach 1953-55 dziekan wydziału architektury wnętrz.

W latach 1947-60 czołowy polski scenograf filmowy, m.in. w takich kinowych filmach fabularnych, jak „Ostatni etap” (1947) Wandy Jakubowskiej, „Młodość Chopina” (1951), „Ósmy dzień tygodnia” (1958) i „Krzyżacy” (1960) Aleksandra Forda, „Pamiątka z celulozy” (1953), „Pod czapką frygijską” (1954) i „Matka Joanna od Aniołów” (1960) Jerzego Kawalerowicza, „Pokolenie” (1954), „Kanał” (1956) oraz „Popiół iDIAMENT” (1958) Andrzeja Wajdy, „Człowiek na torze” (1956) Andrzeja Munka, „Ewa chce spać” (1958) Tadeusza Chmielewskiego, a także „Krzyż Walecznych” (1959) Kazimierza Kutza.

Zmarł 11 marca 1960 r. w Zakopanem. Posiada gwiazdę w tzw. alei gwiazd przy ul. Piotrkowskiej w Łodzi.

Jego żona Lidwina była kostiumolożką filmową, a bratanek Wojciech jest popularnym prezenterem radiowym i telewizyjnym.

(IrP)

Źródła: www.filmweb.pl; www.filmpolski.pl

© 2024 Wydawnictwo Dobre, Nowy Sącz

MAKOSZ Eberhard

e-encyklopedia Sądecczyzny

Sączopedia

MAKOSZ Eberhard

Profesor sadownictwa i ogrodnictwa, pracujący na Sądecczyźnie.

Urodzony w 1932 r. Od 1958 r. pracownik naukowy, a w latach 1971-81 dyrektor Zakładu Doświadczalnego w Brzeznej, podległego Instytutowi Sadownictwa w Skierniewicach, potem kierownik oddziału Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Ogrodnictwa w Nowym Sączu. Ponadto organizator dorocznego międzynarodowego seminarium sadowniczo-ogrodniczego w Limanowej.

Pracownik naukowo-dydaktyczny Akademii Rolniczej (obecnie UNIWERSYTET PRZYRODNICZY) w Lublinie: w latach 1990-95 kierownik zakładu i katedry nasiennictwa i szkółkarstwa ogrodniczego, profesor doktor habilitowany. Specjalista od ekonomiki i upowszechniania nowoczesnych upraw sadowniczych. Autor wielu publikacji naukowych.

Członek Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych i prezes Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych.

(IrP)

Źródła: Jerzy Leśniak – „Poczet profesorów sądeckich”, miesięcznik SĄDECZANIN, marzec 2010 r.; „Brzezna. Zakład Doświadczalny Instytutu Sadownictwa” – oprac. dr Eberhard Makosz, Brzezna 1978; Ireneusz Pawlik – „Panorama wsi sądeckich. Brzezna”, dodatek specjalny miesięcznika „Sądeczanin”, wrzesień 2010

© 2024 Wydawnictwo Dobre, Nowy Sącz

MAJKOWSKI Władysław

Ksiądz i profesor socjologii, pochodzący z Ziemi Limanowskiej.

Urodzony 9 maja 1944 r. w Kasince Małej (gmina Mszana Dolna). Uczył się w szkołach w rodzinnej wsi i Węglówce, potem w niższym seminarium duchownym zakonu sercanów w Stadnikach k/Krakowa, maturę zdał eksternistycznie w 1962 r. Absolwent filozofii i teologii w Wyższym Seminarium Duchownym sercanów w Stadnikach oraz na rzymskich uczelniach kościelnych: socjologii na Uniwersytecie Gregoriańskim z 1975 r. i filozofii na Uniwersytecie Urbanianum z 1976 r. Ponadto w latach 1976-82 studiował na jezuickim Loyola University w Chicago, gdzie uzyskał stopień doktora socjologii na podstawie dysertacji o marksizmie.

Wyświęcony na kapłana w 1968 r., w latach 1968-72 ksiądz w Krakowie i pobliskich Staniątkach. Od 1983 r. wykładowca socjologii i katolickiej nauki społecznej w macierzystym WSD sercanów, a od 1985 r. także Instytutu Studiów nad Rodziną oraz wydziału kościelnych nauk historycznych i społecznych Akademii Teologii Katolickiej (potem Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) w Warszawie, od 1997 r. dr habilitowany, od 2001 r. profesor nadzwyczajny, w latach 2002-10 dyrektor Instytutu Socjologii tej uczelni, a od 2011 r. prof. zwyczajny nauk humanistycznych. Specjalista od socjologii miast i rodziny, marksizmu i stratyfikacji społecznej. Autor wielu prac naukowych. Promotor 10 doktoratów.

Członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Od 1993 r. prowadzi w Warszawie akademik dla ubogich studentów.

(IrP)

 

Źródła

www.mszana.pl

www.zyciezakonne.pl

www.sercanie.org.pl