(1869-1934) generał dywizji Wojska Polskiego, uczący się w Nowym Sączu
Urodził się 3.05.1869 we Lwowie jako wnuk powstańca listopadowego i syn powstańca styczniowego Edmunda, urzędnika państwowego, m.in. starosty w Krośnie i Brzesku.
Absolwent IGIMNAZJUM
w Nowym Sączu (lata 1884-87), Akademii Wojskowo-Technicznej w podwiedeńskim Moedling (lata 1887-90) i Wyższej Szkoły Wojennej w Wiedniu.
Przebieg służby
Żołnierz zawodowy w armii austriackiej: 11. pułk artylerii lekkiej we Lwowie, w latach 1894-96 słuchacz Szkoły Sztabu Generalnego w Wiedniu, oficer sztabowy w 7. Dywizji Piechoty w Osijeku (Chorwacja), 33. pułk artylerii w Czerniowcach (obecnie Ukraina), 19. Dywizja Piechoty w Pilźnie (Czechy), 4. Dywizja Kawalerii we Lwowie, dowódca 32. pal we Lwowie. Na czele tego ostatniego rozpocząłSZLAK bojowy na I wojnie światowej, walcząc na frontach rosyjskim i włoskim. Od 1916 r. dowódca 50. Brygady Artylerii, artylerii XV Korpusu z Sarajewa (obecnie stolica Bośni i Hercegowiny).
Od lutego 1917 r. dowódca artylerii Legionów Polskich, potem dowódca 18. BArt., 36. Brygady Piechoty, 18. DP i artylerii IX Korpusu. W czasie walk na froncie włoskim w listopadzie 1918 r. trafił do niewoli brytyjskiej.
Awanse: 1890 – podporucznik, 1894 – porucznik, 1898 – kapitan, 1908 – major, 1911 – podpułkownik, 1914 – pułkownik, 1917 – gen. major (brygady).
W Wojsku Polskim od 26.11.1918: dowódca Okręgu Generalnego Łódź i OGen.LUBLIN. W czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Grupy Operacyjnej „Bug”, która walczyła w Małopolsce Wschodniej. Jeszcze w 1919 r. przewodniczący Polskiej Misji Wojskowej Zakupów w Paryżu, zaopatrującej WP w uzbrojenieFRANCUSKIE. Po powrocie w 1920 r. dowódca 13. DP. Przed wyprawą na Kijów, na czele specjalnie utworzonej dywizji kawalerii, przeprowadził udane natarcie na Koziatyn (obecnie Ukraina), co przyczyniło się do zajęcia stolicy Ukrainy. Następnie prowadził tam działania przeciwko konarmii (armii konnej) Siemiona Budionnego, późniejszego marszałka ZSRR.
Jeszcze w tym samym roku w składzie polskiej delegacji na rozmowy pokojowe z ZSRR w Baranowiczach, potem mianowany na szefa Naczelnej Kontroli Wojskowej. Od 1921 r. dowódca Okręgu Korpusu II Lublin. W 1922 r. zweryfikowany jako gen. dywizji ze starszeństwem od 1919 r.
Marszałek Józef Piłsudski, opiniując w 1922 r. generalicję polską, wydał mu świetną rekomendację: „Człowiek o niezwykłej energii, bystrym umyśle, prawym charakterze i wysokim poczuciu honoru żołnierskiego. Wykształcony oficer o bardzo wielkiej śmiałości i odwadze. […] Ładny typ żołnierza specjalnie zdolnego do ryzyka i śmiałych przedsięwzięć. Wytrzymały na niepowodzenia, podczas których z uporczywą energią szuka rewanżu. […] oficer przeze mnie wysoko ceniony”.
Mimo tego, w czasie zamachu majowego w 1926 r. odmówił wysłania podległych mu oddziałów naPOMOC Piłsudskiemu! W latach 1926-32 inspektor armii w Warszawie. Przeniesiony w stan spoczynku.
Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari II i V klasy, Orderem Polonia Restituta II i III klasy, 4-krotnie Krzyżem Walecznych, francuską Legią Honorową oraz austriackimi Rycerskim Krzyżem Orderu Leopolda i Orderem Żelaznej Korony.
Zmarł 5.03.1934 w Warszawie, pochowany na Cmentarzu Powązkowskim. Pośmiertnie nakładem rodziny wydano jego „Pamiętniki” (1938). Jego brat Eugeniusz Mikołaj Romer (1871-1954), patron jednej z nowosądeckich ulic, to twórca polskiej nowoczesnej kartografii, zasłużony geograf, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, doktor honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego i Jagiellońskiego oraz członek Polskiej Akademii Nauk.
(IrP)
Źródła
Piotr Stawecki SŁOWNIK biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939”, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski „Generałowie Polski niepodległej” Editions Spotkania,WARSZAWA 1991
„Bóg, honor, ojczyzna. Sądeccy żołnierze i generałowie w służbie niepodległej Rzeczypospolitej” pod red. Jerzego Leśniaka i Henryka Szewczyka, Instytut Pamięci Narodowej i Fundacja Sądecka, Nowy Sącz-Warszawa 2009
www.profesor.pl
Fot.: http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Romer#mediaviewer/File:Jan_Romer.jpg
