KOWALSKI-WIERUSZ Henryk

(1846-1929) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący i uczący się w Nowym Sączu oraz pochowany na Sądecczyźnie
Urodził się 12.07.1846 w Nowym Sączu w rodzinie powstańca listopadowego Jana.

Absolwent IGIMNAZJUM w Nowym Sączu (uczył się w nim w latach 1859-67), a w 1873 r. Akademii Wojskowo-Chirurgicznej w Wiedniu. Doktor nauk medycznych, bakteriolog i epidemiolog.

Przebieg służby

ZawodowyLEKARZ wojskowy w armii austriackiej: Szpital Garnizonowy nr 1 w Wiedniu, 5. pułk huzarów w Bratysławie (obecnie stolica Słowacji), 6. pułk ułanów w Jarosławiu, 41. pułk piechoty w Klosterbruck (Czechy?), 18. pp w Brunico (Włochy, wtedy znane pod niemiecką nazwą Bruneck), 17. pp w Lublanie (obecnie stolica Słowenii, wtedy znana pod niemiecką nazwą Laibach), w latach 1882-84 ordynator w Szpitalu Garnizonowym nr 2 w Wiedniu, uczestnik międzynarodowej misji lekarzy na terenach zagrożonych epidemiologicznie w Serbii i Bułgarii, w latach 1887-96 naczelny bakteriolog laboratorium Wojskowego Komitetu Sanitarnego, kierownik Instytutu Bakteriologicznego w Wiedniu, zastępca komendanta Szpitala Garnizonowego nr 25 w Sarajewie (obecnie stolica Bośni i Hercegowiny) i komendant szpitala w Lublanie.

Awanse: 1879 – porucznik, 1886 – kapitan, 1896 – major, 1900 – podpułkownik, 1904 – pułkownik, 1910 – gen. podporucznik. Od 1906 r. w stanie spoczynku, ale na czas I wojny światowej przywrócony do służby w latach 1915-17. Powrócił do Polski i mieszkał w Krakowie.

W Wojsku Polskim od listopada 1918 r: referent higieny i lekarz w szpitalach zakaźnych oraz inspektor sanitarny i lekarz garnizonowy w Dowództwie Okręgu Korpusu V Kraków. W 1924 r. przeniesiony w stan spoczynku i zweryfikowany jako gen. brygady ze starszeństwem od 1919 r.

Rezydent w majątku Stróże k/Zakliczyna. Zmarł 29.04.1929 w Zakliczynie, pochowany w grobowcu rodzinnym Dunikowskich na cmentarzu w Jakubkowicach (obecnie część Łososiny Dolnej w powiecieNOWY SĄCZ).

(IrP)

Źródła

Piotr Stawecki „Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939”, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994

Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski „Generałowie Polski niepodległej” Editions Spotkania,WARSZAWA 1991

„Bóg, honor, ojczyzna. Sądeccy żołnierze i generałowie w służbie niepodległej Rzeczypospolitej” podRED. Jerzego Leśniaka i Henryka Szewczyka, Instytut Pamięci Narodowej i Fundacja Sądecka, Nowy Sącz-Warszawa 2009