BUKOWIEC – średniowiecze

Osadnictwo datuje się tutaj przynajmniej od XIV wieku. Podobno istniał tu niegdyś kasztel (zamek) tzw. raubritterów (rycerzy-rabusiów), którzy łupili karawany kupieckie przejeżdżające opodal.

Przez pewien czas Bukowiec razem m.in. z Koniuszową, Łęką, Jamną i Bruśnikiem należał do rodu Rożnów herbu Gryf, założycieli Rożnowa. Protoplastą tych Gryfitów był Michał Rożen, którego córka Dobrochna miała zostać matką urodzonego w Siennej biskupa krakowskiego i pierwszego polskiego kardynała Zbigniewa Oleśnickiego (1389-1455). W młodych latach w czasie bitwy pod Grunwaldem uratował on życie królowi Władysławowi II Jagielle, gdy niejaki Dypold von Koekritz zaatakował władcę. Od tego czasu Zbyszko Oleśnicki uzyskał duży wpływ na decyzje monarchy.

W 1370 r. w rodzinie Rożnów nastąpił podział dóbr, na podstawie którego Bukowiec Stary (Niżny, Dolny) trafił do Piotra Rożna. W 1418 r. Andrzej Rożen zapisał żonie Dobrochnie, córce Wojciecha z Czudca (powiat Pilzno), 2000 grzywien posagu w formie połowy majątku, w skład którego oprócz zamku w Rożnowie wchodził także Bukowiec Stary (Niżny, Dolny). W 1486 r. nastąpił kolejny podział majątku między członków rodziny: Bukowiec Stary (Niżny, Dolny) przypadł Eleazarowi i Mikołajowi Rożnom, najprawdopodobniej braciom, bo obaj byli synami Rafała. Po najwyraźniej rychłej śmierci Mikołaja część wsi należała do trzeciego brata – Jana Rożna z Kąśnej, który już w 1487 r. sprzedał ją za 170 grzywien Eleazarowi.

Jeśli chodzi o Bukowiec Górny (Wyżny), to do tzw. kolekcji skarbów doby andegaweńskiej Archiwum Głównego Akt Dawnych należy napisany oczywiście po łacinie pergaminowy dokument sądu ziemskiego krakowskiego z 3 lutego 1382 r., potwierdzający sprzedaż Bukowca przez niejakiego Mroczka z Sędziszowic. Za 120 grzywien kupiliGO wtedy brat stryjeczny sprzedającego Stanisław z Ławszowa oraz Mroczko ze Stróżnej. W 1416 r. odziedziczył wieś razem z Żebraczką (obecnie przysiółek na wzgórzu o wysokości 520 m n.p.m.) spadkobierca owego drugiego Mroczka – Wincenty z Sędziszowic. Od 1418 r. Bukowiec Górny (Wyżny) stanowił własność rodu Bobowskich. Jeszcze w 1464 r. należał do Jana Bobowskiego z Bobowej, po czym został zakupiony przez Mikołaja Taszyckiego z Lusławic, ale już w 1469 r. znów jako jego właściciel figuruje Jan Bobowski.

Jan Długosz podaje, że w latach 1470 r. właścicielem był Mikołaj Schrop (Czrzop lub Czrop z Jasieny, czyli z dzisiejszej Jasiennej), pieczętujący się herbem Strzemię. Już jednak w tym samym roku Stanisław ze Staszkówki, który był już posiadaczem tej części Bukowca w 1463 r., zastawił Bukowiec i Żebraczkę za 117 grzywien niejakiemu Mikołajowi (Miklaszowi) z Nieznamirowic (dzisiejsze Znamirowice nad Zalewem Rożnowskim). Z tego listu zastawnego dowiadujemy się również, że ta dotychczas sądecka wieś podporządkowana była wówczas dystryktowi z siedzibą aż w Wojniczu.

W 1486 r. Dorota, żona Grzegorza z Zakrzowa (powiat Pilzno), dziedzica Bobowej, sprzedała Bukowiec Katarzynie, żonie Eleazara Rożna z Bruśnika. W 1527 r. Stanisław Lasocki z Lasocic procesował się z Jadwigą, wdową po mieszczaninie krakowskim Michale Bogaczu, o dziedzictwo po zmarłym bracie Janie, tytułowanym doktorem. Tym spadkiem była część majątku karczmy w Bukowcu, a mianowicie po 4 krowy i 4 świnie, jałówka wyceniona na 17 groszy, 12 korców prosa, po 2 korce siemienia konopnego i lnianego, 2 ćwierci pszenicy, 70 kurcząt, 50 kapłonów, 6 gęsi, wozy, w tym jeden żelazny, łańcuchy i siekiery.

Z dokumentu datowanego na 1530 r. wynika, że Bukowiec ponownie wchodził w skład powiatu sądeckiego. W 1539 r. dokonano rozgraniczenia ziem między Żebraczką i Bukowcem, należącymi wtedy do Jana i Tomasza Wojnarowskich oraz Barbary, Doroty i Jana Jasieńskich, a Bukowcem Starym, należącym do Piotra Rożna z Bruśnika.