BEREK Jan Zygmunt

(1896-1986) generał brygady Wojska Polskiego, pochodzący i uczący się w Nowym Sączu. Urodził się 9.08.1896 w Nowym Sączu.
W latach 1907-15 uczeń IGIMNAZJUM w Nowym Sączu. Studiował medycynę w Krakowie

Przebieg służby

Członek paramilitarnych Polskich Drużyn Strzeleckich. Oficer piechoty armii austriackiej. W czasie I wojny światowej w 32. pułku piechoty Obrony Krajowej „Neu Sandez” (niemiecka nazwa Nowego Sącza) na froncie rosyjskim i włoskim.

Od maja 1918 r. w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej w Krakowie, gdzie 31.10.1918 wziął udział w antyaustriackim przewrocie wojskowym. W Wojsku Polskim od listopada: dowódca kompanii w 5. pp Legionów. W wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca kompanii w 9. pp Legionów uczestnik odsieczy Lwowa w walkach z Ukraińcami oraz w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r.

W latach 1921-26 nadal dowódca kompanii i batalionu w 9. pp Legionów w Zamościu, następnie dowódca batalionu w 83. pp. W latach 1926-29 kwatermistrz 9. pp Legionów, w latach 1929-31 słuchacz w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, w latach 1931-34 szef sztabu 4. Dywizji Piechoty w Toruniu, w latach 1934-36 dowódca 1. batalionu strzelców w Chojnicach, w latach 1936-39 w Sztabie Generalnym w Warszawie. W 1938 r. jako szef III oddziału sztabu Samodzielnej Grupy Operacyjnej ŚLĄSK” wziął udział w zajęciu Zaolzia (kiedy wojska hitlerowskich Niemiec wkroczyły do Czechosłowacji i zagarnęły Sudety, Polacy wbili zaatakowanemu państwu nóż w plecy i wykroili dla siebie kawałek tortu…).

W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. dowódca 3. pp Legionów z Jarosławia, wchodzącego w skład Armii Łódź” – aż do kapitulacji twierdzy Modlin, potem w niewoli niemieckiej w oflagu IIC Woldenberg. Po wyzwoleniu zdążył jeszcze wstąpić do II Korpusu Polskiego we Włoszech, z którym przybył do W. Brytanii.

Awanse: 1916 – chorąży, 1917 – podporucznik, 1919 – major, 1935 – podpułkownik, 1983 – gen. brygady.

Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari IV i V klasy, Orderem Polonia Restituta III i V klasy, Krzyżem Walecznych oraz Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

 

Po demobilizacji m.in. w latach 1980-84 minister spraw wojskowych w rządzie RP na uchodźstwie. Mieszkał w Londynie, gdzie zmarł 18.06.1986, pochowany na cmentarzu Gunnersbury.

(IrP)

Źródła

Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski „Generałowie Polski niepodległej” Editions Spotkania,WARSZAWA 1991

„Bóg, honor, ojczyzna. Sądeccy żołnierze i generałowie w służbie niepodległej Rzeczypospolitej” pod red. Jerzego Leśniaka i Henryka Szewczyka, Instytut Pamięci Narodowej i Fundacja Sądecka, Nowy Sącz Warszawa 2009